100 lat temu Kościół na Słowacji wyświęcił pierwszych rodzimych biskupów

Przed stu laty – 13 lutego 1921 roku wyświęcono w Nitrze trzech pierwszych biskupów słowackich: Mariána Blahę dla diecezji bańskobystrzyckiej, Karola Kmeťko dla diecezji nitrzańskiej i Jána Vojtaššáka dla diecezji spiskiej. O znaczeniu tego wydarzenia dla Kościoła u naszych południowych sąsiadów przypomniał miejscowy episkopat w okolicznościowym liście pasterskim.

Podkreślono, iż jubileusze i rocznice powinny ożywić pamięć, docenić wartości, umożliwiając podziękowanie, okazanie chęci kontynuowania rozpoczętej pracy. Zwrócono uwagę, że zastąpienie biskupów-Węgrów Słowakami stanowiło kamień milowy w organizacji życia religijnego na Słowacji oraz zapowiedź ustanowienia słowackiej prowincji kościelnej w 1977 roku.

Episkopat przypomniał, że nowi biskupi byli nie tylko administratorami, ale przede wszystkim ojcami powierzonych ich pieczy osób. „Ich pełne zaangażowanie na rzecz dobra wiernych było odczuwalne w wielu dziedzinach życia, ale szczególnie w sferze duchowej. Najwyraźniej nastąpiło odrodzenie życia religijnego. Bezprecedensowy rozkwit osiągnął ruch misyjny” – stwierdzili dzisiejsi biskupi słowaccy. W tym kontekście wskazali na zniszczenia, jakich dokonał po II wojnie światowej komunistyczny reżim ateistyczny.

Zauważywszy, że sakry trzech pierwszych biskupów słowackich nastąpiły w przeddzień uroczystości liturgicznej świętych Cyryla i Metodego, zaznaczyli, że kontynuowali oni misję apostołów Słowian. Nawiązując do tego episkopat zwrócił uwagę na aktualność orędzia świętych Braci, które po dziś dzień kształtuje narody Europy. Także dziś są oni zwiastunami nadziei – stwierdzili biskupi. Przytoczyli słowa św. Jana Pawła II, który 30 czerwca 1997 w Nitrze zaapelował do Słowaków, by przyjęli w duchu odpowiedzialnej wolności i pilnie pomnażali dar wiary otrzymany za pośrednictwem świętych Cyryla i Metodego.

List wzywa katolików, aby w sposób konkretny realizowali swoją wiarę, w modlitwie, w oddawaniu czci Bogu, w praktykowaniu miłości Boga i bliźniego, w uczynkach miłosierdzia co do ciała i co do duszy. Zachęca też do odważnego apostolstwa, aby uwierzyli także ci, którzy żyją się dzisiaj z dala od Kościoła.

Trzej wspomniani biskupi zostali nie tylko wyświęceni, ale również mianowani na swe urzędy przez Benedykta XV w tym samym dniu – 16 grudnia 1920. Marián Blaha (1869-1943), Karol Kmeťko (1875-1948) i Ján Vojtaššák (1877-1965) objęli swe stanowiska w bardzo trudnym okresie dla młodej Czechosłowacji, powstałej po rozpadzie Austro-Węgier w 1918, gdy nowe państwo dopiero tworzyło swe struktury administracyjne. Ale już wówczas władze chciały mieć w poszczególnych stolicach biskupich rodzimych hierarchów, stąd pośpiech z żądaniem powołania przez Watykan Słowaków.

Głównym ich konsekratorem był pierwszy nuncjusz apostolski w Czechosłowacji (w latach 1020-23) abp Clemente Micara (1879-1965, od 1946 – kardynał), a współkonsekratorami dwaj biskupi czescy: Karel B. Kašpar (1870-1940) – w owym czasie biskup pomocniczy Hradec Králové, później arcybiskup praski i kardynał (od 1935) i Anton Podlaha (1865-1932) – biskup pomocniczy archidiecezji praskiej. Znamienne, że wszyscy oni przyjęli sakrę na niespełna rok przed udzieleniem jej wspomnianej trójce.