Odsłonięcie Bursztynowego Ołtarza Ojczyzny

W sobotę 16 grudnia w kościele św. Brygidy zostanie odsłonięty i poświęcony Bursztynowy Ołtarz Ojczyzny, który – jak podkreśla abp Sławoj Leszek Głodź – jest „wotum wdzięczności Bogu za troskę o naród Polski, ołtarzem ofiar, ale i ołtarzem wyzwolenia”. Uroczystego odsłonięcia ołtarza dokona prezydent Andrzej Duda, a poświęci go abp Salvatore Pennacchio, Nuncjusz Apostolski w Polsce.

Uroczystości zostały zaplanowane z okazji 47. rocznicy krwawej masakry robotników na Wybrzeżu w grudniu 1970 r. oraz 36. rocznicy wprowadzenia stanu wojennego. Ich centralnym punktem będzie odsłonięcie i poświęcenie Bursztynowego Ołtarza Ojczyzny w kościele św. Brygidy, świątyni świata pracy i polskiej „Solidarności”, której patronuje bł. ks. Jerzy Popiełuszko. 16 grudnia 1970 r. był tragiczną datą w dziejach Gdańska, kiedy padły pierwsze strzały do protestujących stoczniowców.

Uroczystości rozpoczną się w kościele św. Brygidy 15 grudnia o godz. 19. wykładem dr. Krzysztofa Polkowskiego, rektora ASP w Gdańsku, po czym nastąpi koncert symfoniczny muzyki polskiej w wykonaniu Orkiestry Filharmonii Bałtyckiej pod dyrekcją Łukasza Borowicza. W sobotę 16 grudnia o godz. 16. zostanie odprawiona uroczysta Msza św. pod przewodnictwem abp. Salvatore Pennacchio, Nuncjusza Apostolskiego w Polsce, który poświęci ołtarz. Odsłonięcia Bursztynowego Ołtarza Ojczyzny dokona Andrzej Duda, Prezydent RP.

Bursztynowy Ołtarz Ojczyzny zaprojektował prof. Stanisław Radwański, były rektor gdańskiej Akademii Sztuk Pięknych, a współautorem projektu i zarazem jego głównym wykonawcą jest słynny pomorski artysta bursztynnik Mariusz Drapikowski.

Centralnym elementem ołtarza jest obraz Matki Bożej – patronki Świata Pracy namalowany po masakrze grudniowej z 1970 r. przez ks. Franciszka Znanieckiego, artystę z Pelplina. Madonna i Dzieciątko otrzymały bursztynowe korony, poświęcone przez Jana Pawła II 6 lipca 2001 r. i wspaniałą, rzeźbioną sukienkę z unikatowej odmiany białego bursztynu. W mosiężnych koronach dla Maryi i Dzieciątka znalazło się 28 rubinów, upamiętniających 28 robotników Wybrzeża, który zginęli w Grudniu 1970. Korony zostały ufundowane przez prezydenta Lecha Wałęsę i Danutę, jego małżonkę. Poniżej znajduje się logo Solidarności.

Po obydwu stronach obrazu rozmieszczono figury św. Brygidy Szwedzkiej (patronki Europy) i św. Elżbiety Hesselblad – brygidki, która podczas wojny pomagała rodzinom żydowskim w Rzymie, chroniąc je przed Zagładą. Po bokach prezbiterium zasiadają majestatyczne, zadumane figury z brązu Jana Pawła II i kard. Stefana Wyszyńskiego, przewodników ku wolności. W ołtarzu znalazły miejsce relikwie męczennika Solidarności jak i piękny, bursztynowy relikwiarz św. Jana Pawła II – oba metrowej wysokości. Poniżej obrazu Matki Bożej została umieszczona monstrancja z bursztynu o wysokości 1,73 metra, wykorzystywana w latach 2000 – 2014 podczas procesji Bożego Ciała ulicami Gdańska. W monstrancji widnieje drzewo życia, z którego wyrasta Jezus na krzyżu.

Całą konstrukcję ołtarza spina olbrzymich rozmiarów winorośl. A pod sklepieniem zrywa się do lotu biały bursztynowy orzeł. Na tej samej wysokości zostały zainstalowane polskie krzyże: niepodległościowe, solidarnościowe, partyzanckie i te z przydrożnych kapliczek. Symbolizują one drogę ojczyzny do wolności – poprzez krzyż i cierpienie.

Ołtarz będzie nadal rozbudowywany. Kolejnym elementem będą złote łany zbóż z bursztynowymi kłosami, symbolizujące Eucharystię.

Czytaj także: Gdańsk: jesienią nowy Bursztynowy Ołtarz Ojczyzny

Śmiały projekt kompozycji, mierzącej 12 metrów wysokości, biegnącej półkolem długości 10 metrów został doskonale wkomponowany w gotycką przestrzeń świątyni. Konstrukcja ołtarza o powierzchni 120 metrów jest ze stali, gałęzie winnego krzewu z pozłacanej prawdziwym złotem miedzi oraz bardzo dużo elementów ze srebra najwyższej próby, a każdy element nasączony jest bursztynem. – Bursztyn jest przecież największym skarbem Pomorza i Gdańska. Dlatego w ten sposób oddajemy chwalę Bogu – podkreśla abp Głódź w rozmowie z KAI.

Pierwszą ideę stworzenia Bursztynowego Ołtarza Ojczyzny w prezbiterium kościoła św. Brygidy wysunął z okazji jubileuszowego roku 2000, ówczesny proboszcz a także kapelan „Solidarności” ks. Henryk Jankowski oraz gdańscy bursztynnicy – jako wyraz wdzięczności za dar wolności i pontyfikatu Jana Pawła II.

Natomiast inspiratorem i pomysłodawcą nowej, znacznie rozszerzonej koncepcji ołtarza jest metropolita gdański abp Sławoj Leszek Głódź. W 2014 r. na plebani kościoła św. Brygidy zebrał na nowo twórców ołtarza – prof. S. Radwańskiego i M. Drapikowskiego oraz Mariusza Gliwińskiego. Zespół pod kierunkiem arcybiskupa zdecydował się na dalszą realizację dzieła.

– Budowa ołtarza nie byłaby możliwa bez pomocy parafian, a także ludzi z całej Polski, a nawet z zagranicy. Polacy, Ukraińcy, Rosjanie cały czas przynoszą większe i mniejsze bryłki bursztynu, które poddawane są specjalnej obróbce. Dzielą się także srebrem i złotem potrzebnymi do oprawy elementów bursztynowych – mówi KAI ks. Ludwik Kowalski, proboszcz kościoła św. Brygidy.

– Nie muszę specjalnie nikogo prosić ani zachęcać, ludzie sami czują potrzebę, by taki unikatowy w skali świata ołtarz powstał w naszej diecezji, w grodzie nad Motławą. Nie wyobrażają sobie, by w stolicy bursztynu nie było takiego dzieła – dodaje proboszcz.

Po lewej stronie prezbiterium zbudowana została w ostatnich latach ambona utrwalająca sceny ze strajku 80-tego roku, których autorem jest prof. Wawrzyniec Samp, znany gdański rzeźbiarz i grafik. Nad nią widnieje epitafium smoleńskie.

Kościół św. Brygidy w Gdańsku pochodzący z przełomu XIV i XV w. przeszedł do historii w sierpniu 1980 r. podczas strajków robotniczych w Gdańsku. Był także jednym z centrów spotkań podziemnej „Solidarności” w następnych latach.