Wspomnienie św. Patryka – patrona Irlandii

Kościół powszechny wspomina w liturgii 17 marca św. Patryka – niewolnika piratów, pasterza owiec, mnicha i biskupa, apostoła i patrona Irlandii. Dzień ten jest na Zielonej Wyspie i wszędzie tam, gdzie żyją Irlandczycy, wielkim świętem religijnym i narodowym. Wierni przypinają sobie tego dnia trójlistną koniczynę – symbol Trójcy Świętej, o której św. Patryk miał mówić na początku każdej swojej misji. Koniczynka jest też wyrazem nadziei na zjednoczenie Irlandii.

Przyszły święty urodził się w rzymskiej Brytanii ok. 385 r. jako syn podoficera i diakona. Rodzina była chrześcijańska, ale on sam odebrał świeckie wychowanie. W wieku 16 lat uprowadzili go pogańscy piraci irlandzcy i przez sześć lat pozostawania w niewoli pasł owce. W tym czasie powrócił do chrześcijaństwa. Na przypadkowo spotkanym statku udało mu się uciec do Francji, w której kształcił się później w dwóch najsłynniejszych wówczas szkołach w Erinsi i w Auxerre.

Gdy w Irlandii zmarł wysłannik papieski św. Palladiusz, Celestyn I wyświęcił Patryka w 432 r. na biskupa i wysłał go na wyspę. Święty zastał tam tylko małe wspólnoty chrześcijan, otoczone i nękane przez tubylcze szczepy pogańskie. Potrafił jednak zdobyć przychylność miejscowych władców, a dla wybranych plemion ustanowił biskupów, którym dodał grono pomocników, żyjących wspólnie na sposób mniszy. W ten sposób opaci klasztorów byli zarazem biskupami. Właśnie od św. Patryka wywodzi się rozpowszechniony później w całym świecie zwyczaj zwoływania mnichów na modlitwę za pomocą dzwonu. Według tradycji wręczył on dzwon swojemu najbliższemu pomocnikowi – św. Kieranowi, który w ten sposób zwoływał na modlitwy zakonników i wiernych.

Prawdopodobnie w 444 r. Patryk zbudował swój kościół biskupi w Armaghu (Ulster, Północna Irlandia) a miasto to stało się później stolicą prymasów Irlandii (obecnie całej Irlandii, gdyż także arcybiskup Dublina ma tytuł prymasa Irlandii). Św. Patryk spędził w Irlandii 40 lat, intensywnie głosząc Ewangelię, modląc się i żyjąc ascetycznie. Do dziś miejscem jego szczególnego kultu jest góra Croagh Patrick (po irlandzku Cruach Phádraig) na zachodzie kraju, na której w 441 spędził on 40 dni Wielkiego Postu, a i później często tam zaglądał w okresie wielkopostnym.

Pod koniec życia święty z przerażeniem był świadkiem podboju Irlandii przez pogan, którzy wzięli do niewoli wielkie rzesze chrześcijan. Wydawało się, że owoce jego kilkudziesięcioletniej pracy ewangelizacyjnej zostaną zniweczone. Okazało się jednak, że chrześcijaństwo zapuściło wśród Irlandczyków bardzo głębokie korzenie i ocalało. Wielu mnichów irlandzkich było później misjonarzami na kontynencie europejskim.

Apostoł Irlandii pozostawił po sobie kilka dzieł, z których najbardziej znane są „Wyznania” i „List do chrześcijańskich poddanych tyrana Korotyna”, będący zachętą do wytrwania w wierze dla chrześcijan uwięzionych przez wojska pogańskiego władcy. Zmarł prawdopodobnie 17 marca 461 r. w Armaghu.

Saint Patrick’s Day (Dzień św. Patryka) jest jednym z największych świąt w katolickiej Irlandii. Tego dnia samochody, domy, a nawet całe ciągi ulic udekorowane są narodowymi barwami zielono-biało-pomarańczowymi. Tradycyjnie też Irlandczycy starają się w tym dniu ubrać w zielone stroje, do których przypinają trójlistną koniczynkę – narodowy symbol swego kraju. Dzień ten obchodzony jest też uroczyście w Stamach Zjednoczonych i w Australii dzięki emigrantom irlandzkim.

Legenda mówi, że za pomocą trójlistnej koniczyny Patryk starał się tłumaczyć pogańskim Irlandczykom tajemnicę Trójcy Świętej. W ikonografii jest często przedstawiany w stroju biskupim z listkiem koniczyny w ręce i wężem u stóp. Według legendy, swoim pastorałem wypędził on węże z Irlandii. Św. Patryk jest patronem ludzi gór, kowali, bednarzy, fryzjerów i pasterzy.

W 2017 do swego kalendarza liturgicznego wpisał go Rosyjski Kościół Prawosławny.