28. Festiwal Pieśń Naszych Korzeni

Festiwal Pieśń Naszych Korzeni w Jarosławiu w tym roku odbędzie się w skromniejszej formie ze względu na ograniczenia sanitarne, jednak tradycyjnie z atrakcyjnym programem – m.in. dawnymi pieśniami przeciw zarazie, wpisaną w czas liturgię, a także seminariami, warsztatami i wieczornymi biesiadami z tańcem do muzyki na żywo.

To już 28. edycja festiwalu, który przyciągał do Jarosławia pasjonatów muzyki dawnej nie tylko z Polski, ale i wielu zakątków świata. W tym roku festiwal odbędzie się w tradycyjnym już terminie – ostatnim pełnym tygodniu sierpnia (23-30 sierpnia), jednak wieczorne koncerty będą dopiero od środy.

Rytm dnia wyznaczać będzie liturgia. Jutrznie i nieszpory wyśpiewywane według zasad rytu dominikańskiego oraz Msze, od kilku lat oprócz zwyczajnej formy, także w nadzwyczajnej formie rytu rzymskiego czy właśnie w rycie dominikańskim.

Fot. Dawid Gospodarek (KAI)

Od początku festiwalu dla wszystkich chętnych uczestników zaplanowano warsztaty. Muzykę skrzypcową południowo-wschodniej Polski prowadzić będzie wybitny skrzypek Witek Broda. Natomiast warsztaty przygotowujące do finałowego, sobotniego koncertu, będzie prowadził dr Bartosz Izbicki. Śpiewacy z zespołu Jerycho wraz z uczestnikami warsztatów wykonają wszystkie elementy liturgii Nieszporów Wielkanocnych nawiązując do praktyki zakonu jezuitów z przełomu XVI i XVII wieku.

– Chorał zaczerpnęliśmy z ksiąg potrydenckich i będzie wykonany z akompaniamentem instrumentalnym. Psalmy zaśpiewamy w praktyce falsobordone na podstawie niedawno odnalezionego rękopisu jezuickiego zwanego Kodeksem Schwedlera (spisany w latach 1626-38 na Śląsku), który jest jednym z najbogatszych źródeł tego typu w Europie (zawiera 159 opracowań!) – mówi KAI dr Bartosz Izbicki, założyciel zespołu wokalnego Jerycho.

W najbardziej uroczystych elementach liturgii zostaną wykorzystane utwory polifoniczne takich kompozytorów jak: Orazio Vecchi, Luca Marenzio, Felice Anerio, Orlando di Lasso, Orazio Faa czy Christopher Perckhover – wybrałem w większości dzieła oparte na chorale, czyli pisane w konserwatywnym stylu „conterpunctus fractus”.

– Zaśpiewamy też polskie tradycyjne pieśni wielkanocne Śpiew zostanie wsparty akompaniamentem sekcji basso continuo – na klawesynie zagra Alina Rotaru, a towarzyszyć jej będzie Fernando Olivas na teorbie, ja zagram na organach. Improwizowane partie instrumentalne zapewnią kunsztowną oprawę prostym opracowaniom psalmów. Arcydziełom polifonii nadamy nowy wymiar interpretacji dzięki zastosowaniu praktyk wokalnych charakterystycznych dla tradycyjnego śpiewu kościelnego, w których specjalizuje się zespół Jerycho – dodaje dr Izbicki.

Z powodu pandemii w tym roku będzie tylko jeden koncert z zagranicznymi artystami – Alina Rotaru (Litwa/Niemcy) zagra w środę recital klawesynowy.

W czwartek zaplanowano koncert zespołu Lúthien Consort. „Koncert, który zagramy, zatytułowaliśmy 'Szara godzina’. Odnosi się on do pory dnia, kiedy zapadający wieczór zaciera kontury rzeczywistości, a jednocześnie jakby wyostrza uwagę, pobudza pamięć. Wykonamy w nim polifoniczne psalmy, tradycyjne pieśni nabożne i nowe kompozycje. W naszym odczuciu są to pieśni jasne i ciemne, jest w nich pewne napięcie między niepewnością a nadzieją. Naszym graniem zadajemy też pytanie o granice muzyki dawnej: akompaniujemy na instrumentach historycznych do tradycyjnych pieśni, układamy własną muzykę do tekstów które utraciły swoją melodię lub może nawet nigdy jej nie zaznały” – mówi Jan Kiernicki, lider Lúthien Consort.

Bardzo ciekawym muzycznie, kulturowo i religijnie wydarzeniem będzie piątkowy koncert „Suplikanci – Od powietrza, głodu, ognia i wojny – tradycyjne pieśni południowo-wschodniej Polski za bytności zarazy” oraz następująca po nim Noc Pieśni.

„Od powietrza, głodu, ognia i wojny…” to wspólny koncert grup śpiewaczych związanych ze Stowarzyszeniem Muzyka Dawna w Jarosławiu, z udziałem publiczności. Na program koncertu złożą się nabożne pieśni „przeciw zarazie”, wykonywane niegdyś przez lokalne społeczności katolickie w południowo-wschodniej Polsce. Utwory te zachowały się w tradycji ustnej regionu. Zostały zebrane w trakcie wieloletnich badań terenowych przez Bartosza Gałązkę, stałego współpracownika Stowarzyszenia, i przez niego opracowane.

– Nieoczekiwane wydarzenia roku 2020 sprawiły, że śpiewy te znów stały się aktualne. W trakcie koncertu będzie można usłyszeć i zaśpiewać kilka różnych, rozbudowanych wariantów ludowych Suplikacji (Święty Boże). Pojawią się zapomniane pieśni przygodne nieobecne we współczesnych śpiewnikach, śpiewy do świętych patronów „od morowego powietrza”, m.in. do św. Rocha, św. Rozalii, św. Walentego i św. Floriana, i inne. Wszystkie śpiewano niegdyś z intencjami: „o zachowaniu od zarazy” oraz „o oddalenie zarazy” – takie intencje będą towarzyszyć ich wykonaniu także i tym razem – mówi Piotr Kaplita ze Stowarzyszenia Muzyka Dawna w Jarosławiu.

Fot. Dawid Gospodarek (KAI)

Po koncercie zostanie wykonana „Fontanna Purpurowa z męki Odkupiciela i boleści Matki Jego wynikająca…”. Ten zapomniany cykl pasyjny zostanie odtworzony w wariantach słowno-muzycznych pochodzących z parafii Wielopole Skrzyńskie i Brzeziny (pow. ropczycko-sędziszowski). Fontanna była śpiewana zarówno prywatnie, „przy domowem zatrudnieniu”, jak i przez zgromadzenie parafialne bez udziału księdza w niedziele Wielkiego Postu „po prymaryi”, według innych przekazów także „po sumie”. Towarzyszyła też innym nabożeństwom pasyjnym. Zwyczaj śpiewu Fontanny zachował się lokalnie na południowym wschodzie Polski do 2. poł. XX w. Również w tym punkcie programu organizatorzy zakładają aktywne włączanie się publiczności w śpiew.

Więcej informacji na stronie internetowej i w wydarzeniu na Facebooku.