31. Międzynarodowe Spotkanie Naczelnych Kapelanów Wojskowych

W dniach od 27 do 31 stycznia w Berlinie odbyła się 31. Międzynarodowa Konferencja Naczelnych Kapelanów Wojskowych (IMCCC). Wzięło w niej udział 110 duchownych z 36 krajów z Europy, Afryki, Azji oraz Ameryki Północnej. Kapelani wzięli udział w wykładach i dyskusjach na temat koncepcji wojny sprawiedliwej w jej tradycyjnym oraz współczesnym ujęciu.

Odbyło się także spotkanie modlitewne o wymiarze międzyreligijnym w ewangelickim kościele Cesarza Wilhelma, zwanym popularnie Kościołem Pamięci. W ubiegłym roku gospodarzem IMCCC były polskie duszpasterstwa wojskowe, a konferencja odbyła się w Krakowie.

Polskę reprezentowali bp gen. bryg. Józef Guzdek, biskup polowy Wojska Polskiego, bp płk Mirosław Wola, ewangelicki biskup polowy WP oraz ks. płk Jerzy Mokrauz reprezentujący abp. Jerzego Pańkowskiego, prawosławnego biskupa polowego. Reprezentantom z Polski towarzyszyli: ks. płk SG Zbigniew Kępa, dziekan Straży Granicznej z Ordynariatu Polowego, p. Anna Wola oraz ks. kpt. Tomasz Paszko z Prawosławnego Ordynariatu Polowego.

We wtorek, 28 stycznia prof. dr Michael Haspel wygłosił referat zatytułowany „Teoria wojny sprawiedliwej w wielobiegunowym świecie” zaś prof. dr Heinz-Gerhard Hustenhoven mówił na temat koncepcji sprawiedliwego pokoju w optyce ekumenicznej. Uczestnicy mogli zapoznać się z koncepcją wojny sprawiedliwej według św. Tomasza z Akwinu oraz jej recepcją w średniowieczu i w czasach współczesnych.

Prof. Haspel ukazał wpływ tej teorii na współczesne regulacje międzynarodowe dotyczące interwencji zbrojnych. Zwrócił szczególną uwagę na nowe ujęcie teoretyczne, które pojawiło się po wydarzeniach w Rwandzie (1994 r.) oraz w Srebrenicy (1995 r.). Prof. Hustenhoven podkreślił, że obecnie nie ma innej alternatywy, jak ta, by tworzyć system prawa międzynarodowego, który da prawną podstawę do rozstrzygania lokalnych czy międzynarodowych konfliktów. Według niego regulacje prawne muszą być poparte autorytetem międzynarodowych instytucji.

Prof. Eric Germain wskazał konieczność refleksji etycznej nad zagadnieniem dronów bojowych oraz innych wojskowych technologii. Jego zdaniem kapelani powinni być pomostem pomiędzy wojskiem a społeczeństwem w debacie nad etycznymi konsekwencjami użycia nowoczesnej techniki na polu walki.

W środę, 29 stycznia wykłady wygłosili: prof. dr Friedrich Lohmann oraz dr Veronika Bock. Prof. Lohmann ukazał relacje pomiędzy tzw. etyką pokoju i prawem międzynarodowym. Stwierdził on, że jednym z najtrudniejszych wyzwań dla etyki pokoju w ogólności, a szczególnie dla chrześcijańskiej etyki pokoju jest konflikt pomiędzy zasadą ograniczenia przemocy, zasadą nie interweniowania w sprawy pomiędzy państwami i obowiązkiem ratowania ludzi, których życie jest w niebezpieczeństwie. To są trzy ważne normy, ale czasami nie jest możliwe, aby stosować się do nich w tym samym czasie.

Wydarzenia w Rwandzie oraz w Srebrenicy, bierność wspólnoty międzynarodowej były dla ówczesnego sekretarza generalnego ONZ Koffiego Annana impulsem do poszukiwań rozwiązań, które dałyby umocowania prawne dla interwencji Narodów Zjednoczonych w analogicznych sytuacjach.

Po zakończonych wykładach, w ewangelickim Kościele Pamięci Cesarza Wilhelma odbyło się nabożeństwo ekumeniczne i międzywyznaniowe. Dr Sigurd Rink, niemiecki protestancki biskup polowy, przedstawił symboliczne znaczenie przyniesionego w procesji Krzyża z Gwoździ. Ten krzyż wykonany ze średniowiecznych gwoździ odnalezionych w ruinach zbombardowanego ewangelickiego Kościoła Pamięci, stał się inspiracją do powstania protestanckiej Wspólnoty Krzyża z Gwoździ (Community of Cross of Nails).

Po odczytaniu tekstów biblijnych kazanie wygłosił bp Franz-Josef Overbeck, niemiecki katolicki biskup polowy. Podczas nabożeństwa mjr Menachem Sebbag, rabin, kapelan wojskowy z Królestwa Niderlandów odśpiewał psalm w języku hebrajskim, zaś Houssaïen Azmani Matar, kapelan duchowny muzułmański z Belgii wyrecytował fragment Koranu. Nabożeństwo zakończyło się odmówieniem modlitwy Ojcze nasz w narodowych językach oraz błogosławieństwem biskupa katolickiego i ewangelickiego.

W czwartek, 30 stycznia, uczestnicy w czterech grupach zwiedzili historyczne miejsca w Berlinie. Do wyboru był szlak świętych miejsc w Berlinie, zwiedzanie miejsc związanych z upamiętnieniem ofiar nazizmu, pobyt w miejscach związanych z działalnością protestanckiego teologa Dietricha Bonhoeffera, działacza antynazistowskiego. Biskup polowy Józef Guzdek wybrał szlak świątyń nawiedzając z innymi kapelanami muzułmański meczet, kościół baptystów oraz żydowską synagogę.

Dzień zakończył uroczysty obiad w messie oficerskiej w Julius Leber Barracks.

Uczestnicy międzynarodowej konferencji zakończyli oficjalny pobyt w Berlinie 31 stycznia, po porannych modlitwach zorganizowanych dla poszczególnych grup wyznaniowych i religijnych. Katoliccy kapelani codziennie sprawowali Mszę św. w kaplicy Szpitala św. Franciszka prowadzonego przez katolickie siostry zakonne.

31. Międzynarodowe Spotkanie Naczelnych Kapelanów Wojskowych zorganizowało Niemieckie Ewangelickie Duszpasterstwo Wojskowe przy wsparciu Katolickiego Duszpasterstwa Wojskowego. Następne spotkanie odbędzie się w styczniu 2021 r. w Bukareszcie w Rumunii. Organizatorem będzie miejscowe duszpasterstwo prawosławne.