310. rocznica wykonania „Gorzkich żalów” w mieście ich twórcy

W kościele pw. Trójcy Świętej w Mławie (diecezja płocka) 26 marca odbyły się obchody 310. rocznicy pierwszego wykonania „Gorzkich żalów”. Z tej okazji nabożeństwu przewodniczył bp Szymon Stułkowski, który sprawował także Mszę św. w intencji ich twórcy – ks. Wawrzyńca Stanisława Benika. Uroczystą oprawę muzyczną wydarzenia zapewniła orkiestra symfoniczna i chóry młodzieżowe z Łodzi.

Z okazji 310. rocznicy wykonania w Mławie „Gorzkich żalów” bp Szymon Stułkowski w kościele pw. Świętej Trójcy przewodniczył nabożeństwu i wygłosił kazanie pasyjne. Nabożeństwo miało uroczystą oprawę muzyczną. Orkiestra Oratoryjna i Chór Młodych Chrześcijan, Chóry Misericordiae Dei i Rebelove oraz soliści pod kierunkiem Tomasza Maciaszczyka zaprezentowali utwór „Gorzkie żale. Powrót do źródeł” (twórcami utworu są Tomasz Maciaszczyk i ks. Przemysław Góra).

Koncert z kościoła pw. Świętej Trójcy transmitowało Katolickie Radio Diecezji Płockiej na kanale YouTube.

Po nabożeństwie biskup płocki Szymon Stułkowski przewodniczył Mszy św. w intencji ks. Wawrzyńca Stanisława Benika (1674-1720), twórcy „Gorzkich żalów”, który w latach 1713-1720 był proboszczem mławskiej parafii. W homilii zapytał uczestników Mszy św. czym różni się ich egzystencja od egzystencji człowieka, za którego się modlą, odpowiedział, że tym, iż on umarł dwa razy.

– My mamy za sobą jedną śmierć – to jest nasz chrzest, on otwiera nam drogę do innych sakramentów. Chrzest, to zanurzenie w śmierć Chrystusa i nawrócenie do nowego życia. Od chrztu żyje w nas Duch Boży. Duch, który wskrzesił Jezusa z martwych, wskrzesi i nas, ale wcześniej będziemy musieli przejść drogą śmierci. Wskrzeszenie ze śmierci nastąpi, gdy Jezus przyjdzie powtórnie. Dzięki chrztowi możemy patrzeć oczami wiary – zaznaczył duchowny.

Biskup płocki przypomniał, że ks. Benik, twórca „Gorzkich żalów” żył tylko 46 lat. Miał za sobą jedynie 17 lat kapłaństwa, a od tak dawna wciąż śpiewa się w kościołach „Gorzkie żale”, owoc jego duchowości. Nabożeństwo to należy do form pobożności ludowej, ale obecnie prezentuje się je w nowej odsłonie, z chórem, orkiestrą. Dzięki temu może się podobać także ludziom młodym.

Hierarcha odwołał się też do poznańskich Akademickich Gorzkich Żali, przedsięwzięcia, w którym ostatnio uczestniczyło 800 osób, zwłaszcza młodych. Oprawę muzyczną zapewniają wybitni, znani muzycy, którzy zabiegają o udział w tym wydarzeniu. – To jest wyzwanie, żeby skarby naszej tradycji pokazać młodym, tak, aby je zrozumieli, przyjęli i uczynili swoimi – podkreślił kaznodzieja.

Bp Stułkowski przypomniał także postać ks. Honoriusza Kowalczyka OP, pochodzącego z okolic Mławy którego znał przed laty. Ks. Kowalczyk w 1983 roku zginął w niewyjaśnionych okolicznościach, mając 48 lat. Wiadomo, że inwigilował go IV Departament Służby Bezpieczeństwa w Poznaniu. Biskup zacytował słowa zmarłego kapłana: „Od kapłana wymaga się wiele: żeby był oratorem na ambonie, wokalistą przy ołtarzu, psychologiem w konfesjonale, pedagogiem w sali katechetycznej A może ma być on tylko pasterzem, dobrym pasterzem, który życie swoje oddaje za swoje owce”.

Po Mszy św. uroczystości przeniosły się na cmentarz parafialny, gdzie złożono kwiaty przy krypcie, w której jest pochowany ks. W.S. Benik.

Gospodarzem rocznicowej uroczystości był ks. kan. Sławomir Krasiński, proboszcz parafii pw. św. Stanisława BM, którego świątynią parafialną jest kościół pw. Świętej Trójcy w Mławie.

***
Ks. Wawrzyniec Stanisław Benik (ur. 1674) był księdzem w Zgromadzeniu Księży Misjonarzy św. Wincentego a Paulo. To twórca i pierwszy wydawca „Gorzkich żalów”, wydanych przez niego w Warszawie w roku 1707, w czasie gdy pracował w warszawskim domu zgromadzenia, pod tytułem „Snopek mirry z Ogrodu Gethsemańskiego, albo żałosne Gorzkiej Męki Syna Bożego wspominanie”. W czerwcu 1712 roku ks. Benik przybył do parafii mławskiej jako jeden z czterech misjonarzy, w ramach fundacji w Mławie przez biskupa Seweryna Szczukę domu zakonnego. W grudniu tego samego roku został wyznaczony na superiora domu mławskiego, a 19 stycznia 1713 roku mianowany przez biskupa płockiego Ludwika Bartłomieja Załuskiego – proboszczem mławskim.

Ks. Benik odbudował zniszczony przez pożar kościół parafialny Świętej Trójcy, podjął prace remontowe w kościele św. Wawrzyńca (na cmentarzu). Probostwo w Mławie sprawował do śmierci w roku 1720. Zmarł 23 kwietnia 1720 roku w Mławie, został pochowany w krypcie kościoła pw. św. Wawrzyńca na cmentarzu parafialnym w Mławie.

„Gorzkie żale” są arcydziełem literatury polskiej i „skarbem polskiej duchowości”. Jest to popularna modlitwa i literackie arcydzieło poety i teologa. Z powołania i funkcji ks. Benik był duszpasterzem, a nie poetą i być może dlatego jego nazwisko nie pojawiło się na karcie tytułowej „Gorzkich żalów”. Stało się to dopiero po pewnym czasie. Nabożeństwo „Gorzkich żali” przyniosło ks. Benikowi wieczną pamięć w Mławie i w Polsce.

Decyzją Rady Miasta Mława rok 2020 był w mieście Rokiem ks. Wawrzyńca Stanisława Benika. Z wnioskiem o ustanowienie takiego patrona zwróciło się do przewodniczącego rady Towarzystwo Miłośników Tekli Bądarzewskiej.