50. rocznica budowy „kościoła jednej doby”

W 50. rocznicę budowy „kościoła jednej doby” w Ciścu – przed świątynią nastąpi 5 listopada uroczyste otwarcie stałej wystawy plenerowej przygotowanej przez Oddziałowe Biuro Edukacji Narodowej IPN w Katowicach. Budowa świątyni w podżywieckiej wiosce była jedną z głośniejszych spraw w latach 70. ubiegłego wieku. Słynna budowla została wzniesiona wbrew zakazom ówczesnych władz partyjnych.

Uroczystości rocznicowe zainauguruje przed południem 5 listopada Msza św. w kościele parafialnym pw. św. Maksymiliana Marii Kolbego w Ciścu. Liturgię celebrować będzie bp Roman Pindel. Po modlitwie zaplanowano spotkanie w budynku Szkoły Podstawowej im. Jana Pawła II w Ciścu.

Autorami scenariusza wystawy pt. „Kościół jednej doby. Społeczna budowa kościoła 5 listopada 1972 roku” są Marek Łukasik i Adrian Rams. Projekt graficzny opracował Bogusław Nikonowicz. Zdjęcia pochodzą ze zbiorów: ks. prałata Władysława Nowobilskiego, wójta Węgierskiej Górki Piotra Tyrlika oraz Archiwum Instytutu Pamięci Narodowej w Warszawie.

Jak przypomina asystent prasowy IPN Katowice Monika Kobylańska, w okresie komunizmu Kościół katolicki był zwalczany, a władze utrudniały odbudowę kościołów zniszczonych podczas wojny oraz piętrzyły przeszkody, gdy próbowano uzyskać pozwolenia na wznoszenie nowych świątyń.

„W Ciścu polem konfliktu między lokalną społecznością a aparatem władzy komunistycznej była budowa kościoła we własnej miejscowości, zainicjowana ze względu na kilkukilometrową odległość od dotychczasowego kościoła parafialnego w Milówce. Wobec braku oficjalnej zgody Wydziału ds. Wyznań Prezydium Wojewódzkiej Rady Narodowej w Katowicach na budowę świątyni, mieszkańcy Ciśca, czyli górale żywieccy, uważani za nieugiętych w wierze, nieprzejednanych i skłonnych w imię katolicyzmu do największych poświęceń, zdobyli się na akt obywatelskiego nieposłuszeństwa” – zaznacza.

Mieszkańcy Ciśca, należący niegdyś do parafii w Milówce, bardzo długo zabiegali, by w wiosce powstała świątynia. Jednak oficjalne wnioski i petycje do miejscowych władz nie dawały rezultatu. Początkowo kościół budowano na miejscu remontowanej piekarni państwa Śleziaków, do której dobudowano fundamenty pod – jak mówiło oficjalne zezwolenie – dom dwurodzinny.

W lipcu 1972 roku, prawdopodobnie na skutek donosu, władze nakazały wstrzymanie prac budowlanych. Właściciel piekarni był wielokrotnie przesłuchiwany. Na początku listopada zażądano od niego odsprzedaży gruntu, w razie sprzeciwu grożąc wydaniem nakazu zburzenia już zbudowanych fundamentów. Wtedy podjęto dramatyczną decyzję o szybkiej budowie świątyni.

5 listopada 1972 roku podczas niedzielnej Mszy św. odprawionej przy prowizorycznym ołtarzu ks. Władysław Nowobilski, wówczas katecheta przysłany z Zawoi przez kard. Karola Wojtyłę, wezwał parafian do pracy przy budowie kościoła. Wszyscy wiedzieli, że nie mogą opuścić placu budowy, dopóki nie stanie kościół. Pojawili się milicjanci. Bezskutecznie usiłowali rozpędzić pracujących. Z Biura Politycznego KC PZPR w Warszawie nadeszła wiadomość o gotowości władz do pertraktacji w sprawie pozwolenia na kościół, pod warunkiem, że roboty zostaną przerwane. Mieszkańcy Ciśca nie zgodzili się na odstąpienie od budowy.

Gdy wieczorem wyłączono prąd, by utrudnić ludziom pracę, budowę oświetliły reflektory samochodów wiernych. Po 24 godzinach na murach kościoła osadzono więźbę. Ponieważ zaprawa jeszcze nie wyschła, mury zaczęły się przechylać, więc je podpierano. Wielu nadal twierdzi, że „to cud, że kościół się wtedy nie zawalił”. Następnego dnia w surowym wnętrzu świątyni ks. Nowobilski odprawił Mszę św. dziękczynną.

Krótko po zakończeniu budowy władze przystąpiły do represji. Szykanowano wiernych, karano ich mandatami, zwalniano z pracy, piętnowano. Kilkakrotnie komuniści nosili się z zamiarem zburzenia świątyni. Przez dwa lata jednak parafianie na zmianę w dzień i w nocy czuwali wewnątrz kościoła.

Metropolita krakowski kard. Karol Wojtyła w grudniu 1977 roku konsekrował ołtarz kościoła. Władze zalegalizowały świątynię ostatecznie w 1979 roku. Kościół konsekrowano w roku 1982, a dwa lata później metropolita krakowski kard. Franciszek Macharski erygował samodzielną parafię w Ciścu.

W związku z jubileuszem 50-lecia rozpoczęcia budowy cisieckiej świątyni Penitencjaria Apostolska udzieliła parafianom oraz osobom nawiedzającym kościół w Ciścu odpustu zupełnego pod zwykłymi warunkami. Ramy czasowe wyznaczające okres zyskiwania łaski odpustu zupełnego: od 1 stycznia do 31 grudnia 2022 r.