86. Ogólnopolska Pielgrzymka Nauczycieli i Wychowawców

Pod hasłem „Bądźcie moimi świadkami” w dniach 1-2 lipca odbędzie się na Jasnej Górze 86. Ogólnopolska Pielgrzymka Nauczycieli i Wychowawców. W ramach pielgrzymki tradycyjnie zaplanowano sympozjum, podczas którego mowa będzie m.in. o prawdzie w nauczaniu i wychowaniu młodzieży. Centralnym punktem dwudniowego spotkania będzie Msza św. 2 lipca o godzinie 12.00.

Dwudniowy spotkanie modlitewno-formacyjne jest też okazją do przypomnienia, że szkoła przekazuje wiedzę, ale ma być także miejscem wzrastania ucznia jako osoby, ma ukazywać prawdę o otaczającym świecie, pomagać odkrywać prawdę o naturze, godności i powołaniu człowieka, a praca nauczyciela musi być oparta na mocnym fundamencie antropologicznym.

W ramach pielgrzymki odbędzie się sympozjum. Rozpocznie się ono o godz. 15.00 w Sali Papieskiej, w sobotę 1 lipca. O prawdzie w nauczaniu i wychowaniu młodzieży mówić będzie prof. Jan Żaryn, dyrektor Instytutu Dziedzictwa Myśli Narodowej, temat „wychowania w cnotach jako realnej możliwości czy straconej szansie” podejmie s. Urszula Klusek SAC katechetka, autorka książek dla wychowawców i katechetów. Natomiast o współpracy nauczycieli z rodzicami „ku dobru dziecka” mówić będzie Beata Nadolna nauczycielka z wieloletnim stażem, autorka książek. Następnie o 21.00 nauczyciele i wychowawcy zgromadzą się na modlitwie Apelu Jasnogórskiego, a o godz. 23.00 na Mszy św.

Drugiego dnia, w niedziele 2 lipca, spotkanie rozpocznie się o godzinie 9.30 modlitwą różańcową. O 10.45 wykład programowy „Bądźcie moimi świadkami – wychowanie w trosce o człowieczeństwo” przedstawi dr Stanisław Kowal z Uniwersytetu Jagiellońskiego. O 11.30 odbędzie się koncert, a w południe będzie celebrowana Msza św. na Szczycie. W programie jest też Droga Krzyżowa – godz. 15.00 Pielgrzymkę zakończy nabożeństwo rozesłania w Kaplicy Matki Bożej o godz. 16.00.

Pielgrzymki Nauczycieli na Jasną Górę stanowią przede wszystkim okazję do pogłębiania życia religijnego. Obok modlitwy towarzyszą im także wykłady, konferencje, wygłaszane przez specjalistów, które ułatwiają głębsze, teologiczne spojrzenie na konkretną polską sytuację społeczną i zawodową.

Już w latach trzydziestych XX w. środowiska katolickich pedagogów drążyła myśl zorganizowania ogólnopolskiej pielgrzymki na Jasną Górę. Rodziła się ona zarówno w grupach sodalicyjnych, jak i w Stowarzyszeniu Chrześcijańsko-Narodowym Nauczycieli. Zdawano sobie sprawę z małego zaangażowania religijnego polskiej inteligencji nastawionej antyklerykalnie i ulegającej prądom laicyzacji. W szkolnictwie prowadziło to również do antagonizmów, a nawet szykanowania nauczycieli bardziej aktywnych na polu religijnym. Nie bez znaczenia była w tym względzie rywalizacja organizacji nauczycielskich. Te zaś antagonizmy próbowały wygrywać władze państwowe w ramach przeprowadzanych reform szkolnictwa. W tej sytuacji nauczyciele katoliccy przyjmowali często bierną postawę. Ze strony prasy liberalnej nie brakowało propagandy przeciwko pielgrzymce. Stąd też nawet utworzony w 1937 r. Komitet Główny Pielgrzymki nie był pewien przedsięwzięcia i planowano odłożenie jej do następnego roku.

Rozstrzygającą rolę odegrała tutaj Akcja Katolicka, która jako temat główny swojej pracy w 1937 r. podjęła sprawę wychowania katolickiego i szkoły. W ten sposób społeczeństwo polskie zostało zainteresowane tą problematyką, co uznano za sprzyjającą okoliczność dla zorganizowania Ogólnopolskiej Pielgrzymki Nauczycieli. Ta oddolna inicjatywa musiała zyskać aprobatę Episkopatu Polski i ostatecznie 23-24 czerwca 1937 r. odbyła się I Ogólnopolska Pielgrzymka Nauczycieli na Jasną Górę. Ok. 20 tys. nauczycieli wypowiedziało rotę ślubowań. W Rocie ślubowań ułożonej przez biskupa Antoniego Szlagowskiego podkreślone zostały takie zadania jak obowiązek obrony religii katolickiej i Kościoła, obowiązek podniesienia etyki zawodowej do poziomu ewangelicznego oraz wychowania i nauczania w duchu zasad katolickich.

Te tradycje nauczyciele starali się kontynuować po II wojnie światowej. Z czasem utworzyła się przy Instytucie Prymasowskim na Jasnej Górze zwarta grupa nauczycieli, która służyła pomocą w organizowaniu pielgrzymek pedagogów i nauczycieli w małych grupach, m.in. na całonocne czuwania w Kaplicy Matki Bożej. W 300 – rocznicę ślubów króla Jana Kazimierza, 26 VIII 1956 r., katoliccy nauczyciele czynnie włączyli się w Jasnogórskie Śluby Narodu, złożone pod nieobecność uwięzionego w Komańczy Prymasa Polski.

Po powrocie z uwięzienia kard. Wyszyński stanął na jej czele pielgrzymek pedagogów. Szczególnie ważnym owocem Ogólnopolskiej Pielgrzymki w 1956 r. było powołanie Krajowego Duszpasterstwa Nauczycieli i Wychowawców z duszpasterzem ks. Januszem Tarnowskim i opiekunem ze strony Episkopatu Polski biskupem Janem Wosińskim. Zadaniem tego dzieła było, oprócz corocznych ogólnopolskich pielgrzymek na Jasną Górę, inspirowanie i prowadzenie pracy duszpasterskiej w tej grupie stanowo – zawodowej. We wszystkich diecezjach powołano referentów ds. duszpasterstwa nauczycieli i pedagogów.

30 VI 1957 r. przybyło na Jasną Górę 10 tys. nauczycieli i wychowawców. Podczas Mszy św. Prymas Wyszyński ze szczytu Jasnej Góry dziękował w homilii za dzielną postawę religijno-patriotyczną w trudnych latach tzw. błędów i wypaczeń. Nauczyciele ponowili Jasnogórskie Ślubowania Narodu z 26 sierpnia 1956 r.

W czasie Soboru Watykańskiego II formacja nauczycieli została ukierunkowana na pogłębienie świadomej odpowiedzialności za Kościół.

Od 1971 r. dorocznym pielgrzymkom nauczycieli przewodniczył kard. Karol Wojtyła. Po raz ostatni uczestniczył w tej pielgrzymce 2 VII 1978 r.
Odpowiedzialność za duszpasterstwo nauczycieli przejmowali: kard. Franciszek Macharski, bp Edward Materski, abp Stanisław Ziółek, ks. prof. Jan Kowalski bp Edward Dajczak i bp Piotr Turzyński.

Mniej typową formą duchowego i zawodowego doskonalenia pedagogów są od ponad 30 lat „Warsztaty w Drodze”. Ruch zrodził na Ziemi Lubuskiej z inicjatywy pedagogów z tamtejszego Duszpasterstwa Nauczycieli.
„Warsztaty w Drodze” to przede wszystkim doskonalenie zawodowe w formie pieszej pielgrzymki nauczycieli na Jasną Górę zatwierdzone przez MEN. Pierwszy przewodnik ks. Eugeniusz Jankiewicz nazywał te pielgrzymkę „ogólnopolską radą pedagogiczną”.