Dziś 90. rocznica urodzin abp. Henryka Muszyńskiego

Arcybiskup senior Henryk Muszyński obchodzi 20 marca 90. rocznicę urodzin. Był pierwszym po 173 latach arcybiskupem metropolitą gnieźnieńskim na stałe rezydującym w Gnieźnie, inicjatorem i organizatorem nowożytnych Zjazdów Gnieźnieńskich, członkiem watykańskiej Kongregacji Nauki Wiary, zaangażowanym w budowanie porozumienia między chrześcijanami i Żydami oraz Polakami i Niemcami. Od grudnia 2009 r. do maja 2010 r. piastował urząd Prymasa Polski, który dzięki jego staraniom został na trwałe związany z arcybiskupem gnieźnieńskim.

Abp senior Henryk Muszyński urodził się 20 marca 1933 r. w Kościerzynie. Po ukończeniu miejscowego Gimnazjum i Liceum im. Józefa Wybickiego wstąpił do Wyższego Seminarium Duchownym w Pelplinie, gdzie studiował w latach 1951-1957. Święcenia kapłańskie przyjął 28 kwietnia 1957 r. w bazylice katedralnej w Pelplinie z rąk bp. Kazimierza Kowalskiego.

W 1985 r. papież Jan Paweł II mianował go biskupem pomocniczym diecezji chełmińskiej, a dwa lata później ordynariuszem diecezji włocławskiej. W 1992 r. otrzymał nominację na urząd arcybiskupa metropolity gnieźnieńskiego. Ingres odbył 5 kwietnia, a następnie 29 czerwca otrzymał paliusz od papieża Jana Pawła II. Po 173 latach był pierwszym ordynariuszem rezydującym na stałe w Gnieźnie.

Wspominając kiedyś na łamach „Przewodnika Katolickiego” czasy dzieciństwa i młodości abp Muszyński przyznał, że niebagatelny wpływ na to, jakim jest człowiekiem i kapłanem miała atmosfera jego domu rodzinnego i przykład rodziców. „To oni bez wzniosłych słów nauczyli mnie i moje rodzeństwo miłości do Boga, Kościoła i Ojczyzny. To oni przykładem życia zaszczepili w nas wartości, którym do dziś jesteśmy wierni (…) Niebagatelną rolę odegrały także przeżycia wojenne. Byłem dzieckiem, niemniej rozumiałem, co się wokół mnie dzieje. Ucieczka przed frontem niemieckim, rozłąka z ojcem, przymus nauki w niemieckiej szkole, ogrom ludzkiego cierpienia oglądany na co dzień, to wszystko pozostawiło w mojej pamięci niezatarty ślad i potęgowało potrzebę służenia Bogu i ludziom” – wspominał.

Czasy seminaryjne upłynęły w trudnych latach stalinowskiej i komunistycznej opresji. „Co chwilę pojawiały się pogłoski, że seminarium zostanie zamknięte, a my gdzieś wywiezieni. Nie wolno nam było słuchać radia, nie docierały do nas żadne gazety. Zresztą nawet gdyby docierały, o czym moglibyśmy w nich przeczytać? Kościół był bezustannie atakowany, nękany. Wszystko to tworzyło atmosferę oblężenia. Niemniej był to dla mnie czas szczęśliwy. Byłem młody i miałem całe życie przed sobą. Chciałem je wypełnić czymś sensownym, pożytecznym” – mówił abp Muszyński przyznając, że jako młody ksiądz marzył o małej wiejskiej parafii i… ładnym ogródku, w którym mógłby odmawiać brewiarz. W pierwszej parafii, do której został skierowany, w Gdyni-Leszczynkach, nie było jednak nawet kościoła. „Był niewielki barak, ale praca duszpasterska sprawiała mi wiele radości, podobnie zresztą jak praca z dziećmi i młodzieżą. Byłem przekonany, że do takiej właśnie pracy przeznaczył mnie Pan Bóg”.

Pan Bóg i przełożeni mieli jednak inne plany: najpierw studia w Lublinie, Rzymie, Jerozolimie i Heidelbergu, potem praca w Wyższym Seminarium Duchownym w Pelplinie, wykłady na Akademii Teologii Katolickiej w Warszawie i szefowanie Katedrze Starego Testamentu oraz Katedrze Archeologii Starożytnego Bliskiego Wschodu, wreszcie  w 1985 roku nominacja na biskupa pomocniczego diecezji chełmińskiej. Dwa lata później w 1987 roku abp Muszyński został mianowany ordynariuszem włocławskim, a 25 marca 1992 roku, na mocy decyzji Jana Pawła II wyrażonej w bulli „Totus Tuus Poloniae populus”, arcybiskupem metropolitą gnieźnieńskim – pierwszym po 173 latach ordynariuszem najstarszej diecezji w Polsce na stałe rezydującym w Gnieźnie. W 2009 roku otrzymał godność Prymasa Polski, która w dużej mierze dzięki jego staraniu powróciła do arcybiskupa metropolity gnieźnieńskiego.

„Kiedyś fascynowałem się nazwami i tytułami Boga. Niektórzy mówią, że muzułmanie zamiast je wymawiać, mają swój różaniec, w którym wystarczy przesuwać koraliki, żeby wielbić wielkość i wspaniałość przymiotów Bożych. Dzisiaj formułuje mi się jedyna prawda o Bogu, której doświadczam każdego dnia od nowa. Deus semper maior. Bóg jest zawsze większy. Większy niż nasze oczekiwania, nadzieje, niż nasze możliwości” – mówił abp Muszyński w książce „Prymas z Kaszub” wydanej w 2012 roku przez Starostwo Powiatowe w Gnieźnie.

Abp Muszyński był aktywny zarówno na forum ogólnopolskim, jak i europejskim. W latach 1994-1999 pełnił funkcję wiceprzewodniczącego Konferencji Episkopatu Polski. Przez szereg lat był zaangażowany w dialog polsko-niemiecki jako współprzewodniczący Zespołu ds. Kontaktów Episkopatów Polski i Niemiec (tzw. Grupa Kontaktowa) oraz od 2010 w dialog z rosyjską Cerkwią jako przewodniczący Zespołu ds. rozmów z Rosyjskim Kościołem Prawosławnym. Od 2002 r. był również członkiem Kongregacji Nauki Wiary, w której pracach uczestniczył do roku 2010. Jako arcybiskup metropolita gnieźnieński inicjował i organizował nowożytne Zjazdy Gnieźnieńskie będące kontynuacją historycznego Zjazdu Gnieźnieńskiego, który odbył się w marcu 1000 r. i oznaczał przyjęcie Polski do grona państw europejskich. II Zjazd Gnieźnieński odbył się 3 czerwca 1997 r., w tysięczną rocznicę śmierci św. Wojciecha. Uczestniczył w nim papież Jan Paweł II i siedmiu prezydentów Europy Środkowej i Wschodniej. Kolejne zjazdy miały już formę międzynarodowych kongresów laikatu.

Na przestrzeni wielu lat swej posługi w Gnieźnie abp senior Henryk Muszyński podejmował starania w Stolicy Apostolskiej, aby ze względów historycznych i prawnych tytuł Prymasa Polski wrócił do arcybiskupów gnieźnieńskich. Papież Benedykt XVI podtrzymał wielowiekową, nieprzerwaną tradycję, która łączy prymasostwo z Gnieznem jako kolebką państwa polskiego i pierwszą metropolią Kościoła katolickiego w Polsce, gdzie znajdują się relikwie św. Wojciecha – pierwszego patrona naszej Ojczyzny.

Decyzją papieża, po ukończeniu przez kard. Józefa Glempa osiemdziesiątego roku życia, tj. od dnia 19 grudnia 2009 r., tytuł Prymasa Polski został na stałe związany z arcybiskupem gnieźnieńskim. Abp Henryk Muszyński piastował go do maja 2010 r. kiedy przeszedł na emeryturę. Po latach abp Henryk Muszyński podzielił się kulisami tych starań publicznie.

W poniedziałek 20 marca o 19.00 na kanale TVP Historia wyemitowany zostanie film o abp. Henryku Muszyńskim „Prymas Dialogu”