Deklaracja o niektórych aspektach nauczania teologicznego profesora Hansa Künga

Rok: 1975
Autor: Kongregacja Nauki Wiary

Kongregacja Nauki Wiary

DEKLARACJA O NIEKTÓRYCH ASPEKTACH NAUCZANIA TEOLOGICZNEGO PROFESORA HANSA KÜNGA

Christi Ecclesia

Kościół Chrystusa otrzymał od Boga misję strzeżenia i bronienia depozytu wiary, by wszyscy wierni pod przewodnictwem świętego Urzędu Nauczycielskiego, przez który działa w Kościele osoba samego Chrystusa Nauczyciela, przyjęli wiarę przekazaną wierzącym raz na zawsze, aby poprawną refleksją przenikali ją coraz głębiej i w pełni stosowali w życiu¹.

Z kolei Urząd Nauczycielski Kościoła, by wypełnić to ważne zadanie, które tylko jemu zostało powierzone², wykorzystuje poszukiwania teologów, przede wszystkim tych, którzy otrzymali w Kościele misję nauczania; a więc także oni są ustanowieni w jakiś sposób nauczycielami wiary. Teologowie w swoich badaniach, tak jak przedstawiciele innych nauk, korzystają z uprawnionej wolności naukowej, jednak w granicach metody świętej teologii, starając się dojść, we właściwy im sposób, do tego samego celu, co Urząd Nauczycielski: „zachowywać, coraz głębiej przenikać, wykładać, nauczać, bronić świętego depozytu objawienia; oświecać więc życie Kościoła i ludzkości za pośrednictwem prawdy Bożej”³.

Jest więc konieczne, by zgłębianie i nauczanie doktryny katolickiej zawsze promieniowało wiernością wobec Urzędu Nauczycielskiego Kościoła, ponieważ nikt nie może uprawiać teologii inaczej, jak tylko w ścisłej łączności z misją nauczania prawdy, za którą jest odpowiedzialny tylko Kościół⁴. Pomniejszając tę wierność, wyrządza się szkodę także wiernym, którzy w wyznawaniu wiary, otrzymanej od Boga za pośrednictwem Kościoła, mają święte prawo otrzymywania integralnego słowa Bożego; oczekuje się więc, że zostaną uchronieni od błędów pomniejszających ich wiarę⁵.

Z tego powodu, jeśli zdarzyłoby się, że jakiś nauczyciel świętej nauki wybrałby lub broniłby jako normy prawdy własnego poglądu, a nie myśli Kościoła, oraz – po zastosowaniu wobec niego wszystkich środków będących wyrazem miłości – nie zmieniłby swojego stanowiska, uczciwość domaga się, by Kościół wykazał takie stanowisko i podjął decyzję, że nie może on dłużej nauczać na mocy otrzymanej od niego misji⁶.

Misja kanoniczna jest więc świadectwem wzajemnej wierności: wierności kompetentnego autorytetu kościelnego wobec teologa, który – prowadząc poszukiwania i nauczając – pokazuje, że jest teologiem katolickim; oraz ufności samego teologa wobec Kościoła na mocy mandatu, na podstawie którego wypełnia swoją misję, i wobec jego integralnej nauki.

Ponieważ niektóre pisma Księdza Profesora Hansa Künga, rozpowszechnione w wielu krajach, i jego nauczanie wywołuje zamieszanie wśród wiernych, Biskupi Niemiec i Święta Kongregacja Nauki Wiary, wiele razy wspólnie zwracali się do niego i upominali, by nakłonić go do pracy teologicznej w pełnej łączności z autentycznym Urzędem Nauczycielskim Kościoła.
W takim duchu Święta Kongregacja Nauki Wiary, wypełniając swoje zadanie promocji i obrony nauki wiary i moralności w Kościele powszechnym⁷, w opublikowanym 15 lutego 1975 dokumencie stwierdziła, że niektóre poglądy Profesora Hansa Künga sprzeciwiają się, w różnym stopniu, nauce Kościoła. Zasygnalizowała wśród nich, jako mające największe znaczenie, te, dotyczące dogmatu wiary o nieomylności Kościoła i zadaniu autentycznego interpretowania jedynego świętego depozytu Słowa Bożego, powierzonego tylko żywemu Urzędowi Nauczycielskiemu Kościoła, oraz o ważnym sprawowaniu Eucharystii.
W tym samym czasie Kongregacja upomniała Profesora H. Künga, by nie kontynuował takiego nauczania, oczekując, aby uzgodnił swoje poglądy z nauczaniem autentycznego Urzędu Nauczycielskiego⁸.

Nie zmienił on jednak do tej pory niczego we wspomnianym nauczaniu.
Ma to szczególne znaczenie, jeśli chodzi o pogląd, który poddaje w wątpliwość dogmat o nieomylności w Kościele lub sprowadza go do pewnej podstawowej wolności Kościoła od braku w prawdzie, z możliwością błędu w nauce, której naucza Urząd Nauczycielski Kościoła, wyrażając ją w sposób definitywny. Jeśli chodzi o to zagadnienie, Hans Küng w minimalnym stopniu nie zbliżył się do nauczania Urzędu Nauczycielskiego, a ostatnio na nowo, w sposób jeszcze bardziej bezpośredni, przedstawił swój pogląd (konkretnie w: Kirche-gehalten in der Warheit?, Wyd. Benziger 1979, i Zum Geleit, wstęp do książki A.B. Haslera Wie der Papst unfehlbar wurde?, Wyd. Piper 1979), chociaż Święta Kongregacja Nauki Wiary stwierdziła jasno, że sprzeciwia się on nauce zdefiniowanej przez Sobór Watykański I i potwierdzonej przez Sobór Watykański II.

Konsekwencje takich poglądów, przede wszystkim pomniejszanie Urzędu Nauczycielskiego Kościoła, znajdują się ponadto w innych książkach opublikowanych przez Profesora H. Künga, z niewątpliwym uszczerbkiem dla różnych istotnych prawd wiary katolickiej (na przykład dotyczących „współistotności” Chrystusa z Ojcem i Błogosławionej Dziewicy Maryi), ponieważ jest im nadawane inne znaczenie niż to, które przyjął i rozumie Kościół.

Święta Kongregacja Nauki Wiary w dokumencie z 1975 r. wstrzymała się od dalszego działania w odniesieniu do poglądów profesora H. Künga, mając nadzieję, że je porzuci. Od chwili jednak, gdy nie ma już takiej nadziei, Kongregacja – na mocy swojej misji – czuje się teraz zobowiązana do zadeklarowania, że profesor Hans Küng odszedł w swoich pismach od integralnej prawdy wiary katolickiej, i dlatego nie może być już uważany za teologa katolickiego ani – jako taki – nie może pełnić misji nauczania.
W czasie audiencji udzielonej niżej podpisanemu Kardynałowi Prefektowi, Jego Świątobliwość Jan Paweł II zaaprobował niniejszą Deklarację, przyjętą na zebraniu plenarnym Świętej Kongregacji Nauki Wiary, i nakazał ją opublikować.

Rzym, w siedzibie Świętej Kongregacji Nauki Wiary, 15 grudnia 1975 r.

FRANJO Kard. ŠEPER Prefekt

+ JÉRÔME HAMER Abp tyt. Loreny Sekretarz

Przypisy

Góra

¹ Por. SOB. WAT. I, Konst. Dei filius, c. 4, „De fide et ratione”: DS 3018; SOB. WAT. II, Konst. Lumen gentium, 12.

² Por. SOB. WAT. II, Konst. Dei verbum, 10.

³ PAWEŁ VI, Przemówienie do uczestników Międzynarodowego Kongresu teologicznego na temat teologii Soboru Watykańskiego II (1 października 1966): AAS 58 (1966) 891.

⁴ Por. JAN PAWEŁ II, Konst. Apost. Sapientia christiana, 70: AAS 71 (1979) 493; Encykl. Redemptor hominis, 19: AAS 71 (1979) 308.

⁵ Por. SOB. WAT. II, Konst. Lumen gentium 11, 25; PAWEŁ VI, Adhort. Apost. Quinque iam anni: AAS 63 (1971) 99n.

⁶ Por. JAN PAWEŁ II, Konst. Apost. Sapientia christiana, 27: AAS 71 (1979) 483.

⁷ Por. Motu proprio Integrae servandae, 1, 3 i 4: AAS 75 (1965) 954.

⁸ Por. Dekl. Sacra Congregatio (15 lutego 1975): AAS 67 (1975) 203-204.