Instrukcja o modlitwach o uzdrowienie od Boga
Rok: 2000
Autor: Kongregacja Nauki Wiary
Kongregacja Nauki Wiary
Instrukcja o modlitwach o uzdrowienie od Boga
1. Choroba i uzdrowienie: ich sens i znaczenie w ekonomii zbawienia
2. Pragnienie uzdrowienia i modlitwa o nie
3. Charyzmat uzdrawiania w Nowym Testamencie.
4. Modlitwy o uzdrowienia w Tradycji
5. Doktrynalne implikacje „charyzmatu uzdrawiania” w obecnym kontekście
Wprowadzenie
Głęboko zakorzenionemu w sercu człowieka łaknieniu szczęścia zawsze towarzyszyło pragnienie wyzwolenia od choroby i zrozumienia jej sensu, kiedy się jej doświadcza. To ludzkie zjawisko w taki czy inny sposób dotyczy każdego człowieka i znajduje szczególny oddźwięk w Kościele. On bowiem traktuje chorobę jako środek do zjednoczenia się z Chrystusem i duchowego oczyszczenia, a ze strony tych, którzy przebywają przy chorej osobie, jako okazję do praktykowania miłości. Lecz nie tylko to, gdyż choroba, podobnie jak inne ludzkie cierpienia, stanowi uprzywilejowaną chwilę dla modlitwy: czy to prośby o łaskę przyjęcia jej w duchu wiary i pogodzenia się z wolą Bożą, czy to błagania o uzdrowienie.
Modlitwa, w której błaga się o odzyskanie zdrowia, jest więc doświadczeniem obecnym w każdej epoce Kościoła i, naturalnie, jest nim także w chwili obecnej. Nowym jednak zjawiskiem w pewien sposób jest rozkwit spotkań modlitewnych, niekiedy wraz z nabożeństwami liturgicznymi, o uzdrowienie od Boga. W niektórych przypadkach, bynajmniej nie rzadko, rozgłasza się o uzyskanych uzdrowieniach, rozniecając w ten sposób nadzieje, że to samo zjawisko powtórzy się podczas innych podobnych spotkań. W tym kontekście nieraz odwołuje się do rzekomego charyzmatu uzdrawiania.
Te modlitewne spotkania o uzdrowienie stawiają ponadto problem uznania ich z punktu widzenia liturgicznego, zwłaszcza ze strony władzy kościelnej, która powinna czuwać i wydawać odpowiednie normy celem właściwego przebiegu nabożeństw liturgicznych.
Wydało się zatem stosowne opublikowanie Instrukcji, która na mocy kanonu 34 Kodeksu Prawa Kanonicznego służyłaby zwłaszcza jako pomoc dla miejscowych Ordynariuszy, aby mogli lepiej przewodzić wiernymi w tej materii, popierając to, co jest dobre, i poprawiając to, czego należy unikać. Trzeba jednak, ażeby przepisy dyscyplinarne, jako swój punkt odniesienia, miały dobrze uzasadnione ramy doktrynalne, które by zapewniały właściwe ukierunkowanie i naświetlały normatywne racje. W tym celu część dyscyplinarną poprzedza tu część doktrynalna na temat łaski uzdrowienia i modlitw o jej uzyskanie.
1. Choroba i uzdrowienie: ich sens i znaczenie w ekonomii zbawienia
„Człowiek choć powołany do radości, w swoim codziennym życiu doświadcza cierpienia i bólu w najrozmaitszych formach” 1. Dlatego Pan w swoich obietnicach odkupienia zapowiada radość serca związaną z wyzwoleniem od cierpień (por. Iz 30,29; 35,10; Ba 4,29). On bowiem „wybawia od zła wszelkiego” (Mdr 16,8). Cierpienia towarzyszące chorobie są stale obecną rzeczywistością w historii człowieka i przedmiotem głębokiego ludzkiego pragnienia wyzwolenia od wszelkiego zła.
W Starym Testamencie „Izrael doświadcza tego, że choroba w tajemniczy sposób wiąże się z grzechem i złem” 2. Wśród kar, którymi Bóg grozi ludowi za jego niewierność, szerokie miejsce zajmują choroby (por. Pwt 28,21-22.27-29.35). Chory, który błaga Boga o uzdrowienie, wyznaje, że został słusznie ukarany za swoje grzechy (por. Ps 37; 40; 106, 17-21).
Choroba rani także sprawiedliwych i człowiek zapytuje, dlaczego. To zapytanie przewija się na licznych stronach Księgi Hioba. „Jeśli jest prawdą, że cierpienie ma sens jako kara wówczas, kiedy jest związane z winą – to natomiast nie jest prawdą, że każde cierpienie jest następstwem winy i ma charakter kary. Postać sprawiedliwego Hioba jest szczególnym na to dowodem w Starym Testamencie. (…) Jeśli Bóg godzi się doświadczyć Hioba cierpieniem, to – aby wykazać jego sprawiedliwość. Cierpienie ma charakter próby” 3.
Choroba, chociaż ma aspekty pozytywne jako wykazanie wierności sprawiedliwego i jako środek zadośćuczynienia za naruszenie sprawiedliwości przez grzech, i również jako okazja do skruchy grzesznika i jego wejścia na drogę nawrócenia, to jednak pozostaje złem. Dlatego prorok zapowiada przyszłe czasy, w których nie będzie chorób i słabości i w których bieg życia nie zostanie przerwany przez śmiertelną chorobę (por. Iz 35,5-6; 65,19-20).
W Nowym Testamencie znajdujemy jednak pełną odpowiedź na pytanie o przyczynę choroby, która dotyka również sprawiedliwego. Kontakty Jezusa z chorymi w czasie publicznej działalności nie były sporadyczne, lecz stałe. Wielu uzdrawia On w cudowny sposób, tak iż jego działalność znamionują cudowne uzdrowienia. „Jezus obchodził wszystkie miasta i wioski. Nauczał w tamtejszych synagogach, głosił Ewangelię królestwa i leczył wszystkie choroby i wszystkie słabości” (Mt 9,25; por. 4,23). Uzdrowienia są znakami Jego mesjańskiej misji (por. Łk 7,20-23. Ukazują one zwycięstwo królestwa nad wszelkiego rodzaju złem i stają się symbolem uzdrowienia całego człowieka, duszy i ciała. Istotnie, służą one wykazaniu, że Jezus ma władzę odpuszczania grzechów (por. Mt 2, 1-12), są znakami dóbr zbawczych, jak uzdrowienie paralityka w Betesdzie (por. J 5, 2-9.199.21) i ślepego od urodzenia (por. J 9).
Również pierwszej ewangelizacji, według Nowego Testamentu, towarzyszyły liczne cudowne uzdrowienia, które potwierdzały moc głoszenia ewangelicznego. Taka była obietnica zmartwychwstałego Jezusa i pierwsze wspólnoty widziały, jak ona wśród nich się spełnia: „Tym zaś, którzy uwierzą, te znaki towarzyszyć będą: (…) na chorych ręce kłaść będą , i ci odzyskają zdrowie” (Mk 16,17-18). Cudowne uzdrowienia towarzyszyły głoszeniu Filipa w Samarii: „Filip przybył do miasta Samarii i głosił im Chrystusa. Tłumy słuchały z uwagą i skupieniem słów Filipa, ponieważ widziały znaki, które czynił. Z wielu bowiem opętanych wychodziły z donośnym krzykiem duchy nieczyste, wielu też sparaliżowanych i chromych zostało uzdrowionych” (Dz 8, 5-7). Św. Paweł przedstawia swoje głoszenie Ewangelii jako naznaczone znakami i cudami dokonanymi mocą Ducha: „Nie odważę się jednak wspominać niczego poza tym, czego dokonał przeze mnie Chrystus w doprowadzeniu pogan do posłuszeństwa wierze słowem, czynem, mocą znaków i cudów, mocą Ducha Świętego” (Rz 15,18-19; por. 1 Tes 1,5; 1 Kor 2,4-5). Możemy słusznie założyć, że te znaki i cuda ukazujące moc Bożą, które towarzyszyły głoszeniu, w większości stanowiły cudowne uzdrowienia. Cuda te nie były wyłącznie związane z osobą Apostoła, lecz działy się także w środowisku wiernych: „Czy Ten, który udziela wam Ducha i działa cuda wśród was, czyni to dlatego, że wypełniacie Prawo za pomocą uczynków, czy też dlatego, że dajecie posłuch wierze?” (Ga 3,5).
Mesjańskie zwycięstwo nad chorobą i nad innymi ludzkimi cierpieniami dokonuje się nie tylko przez ich usunięcie przez cudowne uzdrowienia, lecz także przez dobrowolne i niewinne cierpienie w męce Chrystusa, który każdemu człowiekowi daje możliwość przyłączenia się do niej. Istotnie, „Sam Chrystus, który chociaż jest bez grzechu, znosił w swojej męce wszelkiego rodzaju bóle i cierpienia, i przyjął na siebie cierpienia wszystkich ludzi: doprowadził w ten sposób do spełnienia to, o Nim napisał prorok Izajasz (por. Iz 53, 4-5)” 4. Co więcej: „W Krzyżu Chrystusa nie tylko Odkupienie dokonało się przez cierpienie, ale samo cierpienie ludzkie zostało odkupione. (…) Dokonując Odkupienia przez cierpienie, Chrystus wyniósł zarazem cierpienie na poziom Odkupienia. Przez to też w każdym ludzkim cierpieniu każdy człowiek może stać się uczestnikiem odkupieńczego cierpienia Chrystusa” 5.
Kościół przyjmuje chorych nie tylko jako przedmiot swojej miłosnej troski, lecz także dlatego, że uznaje w ich osobach wezwanie „do czynnego przeżywania ludzkiego i chrześcijańskiego powołania i do udziału we wzrastaniu Królestwa Bożego w nowy, jeszcze cenniejszy sposób. Słowa św. Pawła apostoła, które powinny stać się programem ich życia, są światłem pozwalającym dostrzec, że sytuacja, w której się znaleźli, jest także łaską: „w moim ciele dopełniam braki udręk Chrystusa dla dobra Jego Ciała, którym jest Kościół” (Kol 1,24)” 6. Chodzi tu o radość paschalną, owoc Ducha Świętego. I jak mówi św. Paweł, także „wielu chorych może żyć „pośród wielkiego ucisku z radością Ducha Świętego” (1 Tes 1,6) i być świadkami Chrystusowego Zmartwychwstania” 7.
2. Pragnienie uzdrowienia i modlitwa o nie
Przy pogodzeniu się z wolą Bożą pragnienie uzdrowienia jest dobre i głęboko ludzkie, zwłaszcza kiedy wyraża się ono w ufnej modlitwie do Boga. Zachęca do niej Syrach: „Synu, w chorobie swej nie odwracaj się od Pana, ale módl się do Niego a On cię uleczy” (Syr 38,9). Błaganie o uzdrowienie zawierają różne psalmy (por. Ps 6; 7; 40; 87).
Podczas publicznej działalności Jezusa wielu zwracało się do Niego, czy to bezpośrednio, czy przez przyjaciół lub krewnych, upraszając o przywrócenie zdrowia. Pan wysłuchuje te prośby a Ewangelie nie ukazują ani odrobiny niezadowolenia z powodu tego rodzaju modlitw. Pan ubolewa jedynie nad ewentualnym brakiem wiary: „Jeśli możesz? Wszystko jest możliwe dla tego, kto wierzy” (Mk 9,23; por. Mk 6,5-6; J 4,48).
Modlitwa poszczególnych wiernych, którzy proszą o własne lub czyjeś uzdrowienie, nie tylko jest godna pochwały, ale o uzdrowienie chorych prosi Pana w liturgii także sam Kościół. Nade wszystko ma on jeden sakrament „specjalnie przeznaczony do umocnienia osób dotkniętych chorobą – namaszczenie chorych” 8. „W nim przez namaszczenie, któremu towarzyszy modlitwa kapłanów, Kościół poleca chorych cierpiącemu i uwielbionemu Panu, ażeby udzielił im pociechy i zbawienia” 9. Nieco wcześniej, podczas błogosławieństwa oleju, Kościół modli się: „Wylej Twoje święte błogosławieństwo, ażeby ci, którzy otrzymają namaszczenie tym olejem uzyskali pociechę w ciele, w duszy i w duchu i byli wolni od wszelkiej słabości, od wszelkiego cierpienia” 10; następnie w dwóch pierwszych fomularzach modlitwy po namaszczeniu prosi się także o uzdrowienie chorego 11. Dlatego, że sakrament ten jest znakiem i obietnicą przyszłego królestwa, zapowiedzią również zmartwychwstania, kiedy „śmierci już nie będzie, ani żałoby, ni krzyku, ni trudu już odtąd nie będzie, bo pierwsze rzeczy przeminęły” (Ap 21,4). Poza tym „Missale Romanum” zawiera Mszę „pro infirmis” i w niej prócz łask duchowych prosi się o zdrowie chorych 12.
W „De benedictionibus” z „Rituale Romanum” istnieje „Ordo benedictionis infirmorum”, w którym znajdują się różne teksty, w których błaga się o uzdrowienie: w drugim formularzu „Preces” 13, w czterech „Orationes benedictionis pro adultis 14, w dwóch „Orationes benedictionis pro pueris 15, w modlitwie „Ritus brevior” 16.
Ucieczka do modlitwy wyraźnie nie wyklucza, lecz raczej zachęca do korzystania z naturalnych środków służebnych zachowaniu i przywróceniu zdrowia, podobnie jak pobudza dzieci Kościoła do opiekowania się chorymi i do niesienia im pociechy w ciele i w duchu, starając się pokonać chorobę. Wreszcie, „do planu samego Boga i Jego opatrzności należy to, ażeby człowiek ze wszech sił walczył z chorobą we wszystkich jej postaciach i wszelkimi sposobami starał się zachować zdrowie” 17.
3. Charyzmat uzdrawiania w Nowym Testamencie.
W czasach apostolskich potęgę głoszenia ewangelicznego potwierdzały nie tylko cudowne uzdrowienia, lecz sam Nowy Testament mówi o prawdziwym i właściwym udzieleniu przez Jezusa Apostołom i innym pierwszym ewangelizatorom mocy uzdrawiania z choroby (Mt 10,1; por. Łk 9,1). Jezus daje im polecenie: „Uzdrawiajcie chorych, wskrzeszajcie umarłych, oczyszczajcie trędowatych, wypędzajcie złe duchy” (Mt 10,8). Także w posłaniu siedemdziesięciu dwu mamy polecenie Pana: „Uzdrawiajcie chorych, którzy tam są” (Łk 10,9). Władza ta zostaje udzielona w kontekście misyjnym nie po to, aby wychwalać ich osoby lecz żeby umocnić misję.
Dzieje Apostolskie na ogół opisują cuda dokonane przez Apostołów: „Apostołowie czynili wiele znaków i cudów” (Dz 2,43; por. 5,12). Były to znaki i cuda, a więc dzieła o potężnym znaczeniu, które ukazywały prawdę i siłę ich misji. Lecz obok tych krótkich ogólnikowych wskazań Dzieje mówią nade wszystko o cudownych uzdrowieniach dokonanych przez poszczególnych ewangelizatorów: Stefana (por. Dz 6,8), Filipa (por. 8,6-7) a zwłaszcza Piotra (por. Dz 3,1-10; 5,15; 9,33- 34.40-41) i Pawła (Dz 14,3.8-10; 15,12;19,11-12; 20,9- 10;28,8-9).
Zarówno zakończenie Ewangelii Marka jak i List do Galatów, jak widzieliśmy wyżej, poszerzają tę perspektywę i nie ograniczają cudownych uzdrowień do działalności Apostołów i niektórych ewangelizatorów odgrywających czołową rolę w pierwszej misji. Z tego punktu widzenia szczególnego znaczenia nabierają odniesienia do „charyzmatów uzdrowienia” (por. 1 Kor 12,9.28.30). Znaczenie „charyzmatu”, samo z siebie szerokie, dotyczy „wielkodusznego daru”; i w tym przypadku chodzi o „łaski uzdrawiania”. Te łaski, w liczbie mnogiej, przypisuje się pojedynczym osobom (por. 1 Kor 12,9), lecz nie należy ich rozumieć w sensie dystrybucyjnym jako uzdrowienia, które każdy z uzdrowionych otrzymuje dla siebie, ale raczej jako dar dany jakiejś osobie, ażeby uzyskiwała łaski dla innych. Jest on dany „w jednym i tym samym Duchu”, lecz nie uściśla się, w jaki sposób owa osoba uzyskuje uzdrowienia. Można twierdzić, że dokonuje się to za pomocą modlitwy, może z towarzyszeniem jakiegoś symbolicznego gestu.
W Liście św. Jakuba mówi się o wstawiennictwie Kościoła czynionym przez prezbiterów w intencji uzdrowienia chorych, które należy rozumieć również w sensie fizycznym. Nie należy jednak sądzić, że chodzi tu o cudowne uzdrowienia; mamy tu inne przypadki aniżeli „charyzmaty uzdrawiania” z 1 Kor 12, 9. „Choruje ktoś wśród was? Niech sprowadzi kapłanów Kościoła, by się modlili nad nim i namaścili go olejem w imię Pana. A modlitwa pełna wiary będzie dla chorego ratunkiem i Pan go podźwignie, a jeśliby popełnił grzechy, będą mu odpuszczone” (Jk 5,14-15). Chodzi tu o działanie sakramentalne: namaszczenie chorego olejem i modlitwę nad nim, a nie po prostu „za niego”, jak gdyby to była jedynie modlitwa wstawiennicza lub błagalna; chodzi raczej o skuteczne działanie wobec chorego 18 . Słowa „będzie ratunkiem”, „podźwignie” nie sugerują działania mającego na celu wyłącznie lub nade wszystko uzdrowienie fizyczne, lecz one w pewien sposób je obejmują. Pierwszy czasownik [„salvare”] , chociaż odnosi się do zdrowia duchowego, innym razem, kiedy pojawia się w liście (por. 1,21; 2,14; 4,12; 5,20), jest także stosowany w Nowym Testamencie w znaczeniu „uzdrawiania” (por. Mt 9,21; Mk 5,28.34; 6,56; 10,52; Łk 8,48); drugi czasownik [„elevare”] , chociaż czasami ma znaczenie „podniesienia się” (por. Mt 10,8; 11,5; 14,2), bywa także stosowany na oznaczenie gestu „podźwignięcia” osoby leżącej z powodu choroby, uzdrawiając ją w cudowny sposób (por. Mt 9,5; Mk 1,31; 9, 27; Dz 3,7).
4. Modlitwy o uzdrowienia w Tradycji
Ojcowie Kościoła uważali za rzecz normalną to, że wierzący prosi Boga nie tylko o zdrowie duszy lecz także o zdrowie ciała. W związku z dobrami życia, zdrowia i siły fizycznej św. Augustyn napisał: „Trzeba się modlić, ażeby, kiedy je się ma, zostały zachowane i żeby zostały przywrócone, kiedy ich się nie ma” 19. Ten Ojciec Kościoła pozostawił nam świadectwo uzdrowienia pewnego przyjaciela, które zostało uzyskane dzięki modlitwie biskupa, kapłana i kilku diakonów 20.
Taki sam sens zawierają obrzędy liturgiczne, zarówno zachodnie jak i wschodnie. W modlitwie po komunii prosimy, aby „moc tego sakramentu… napełniła nasze dusze i ciała” 21 . Uroczysta liturgia Wielkiego Piątku wzywa nas do modlitwy do Boga Ojca wszechmogącego, ażeby „odwrócił od nas choroby… raczył dać zdrowie chorym” 22. Wśród najbardziej znamiennych tekstów mamy poświęcenie oleju chorych. Prosi się tutaj Boga aby wlał swoje święte błogosławieństwo, „ażeby ci, którzy otrzymają namaszczenie tym olejem uzyskali zdrowie ciała, duszy i ducha, i byli wolni od wszelkiej dolegliwości, słabości i cierpienia” 23 .
Podobne zwroty czytamy w tekstach obrzędów wschodnich z namaszczenia chorych. Przytoczmy jedynie niektóre spośród najbardziej znaczących. W obrządku bizantyjskim podczas namaszczenia wiernych modli się: „Ojcze Święty, lekarzu dusz i ciał, któryś zesłał swojego Jednorodzonego Syna Jezusa Chrystusa, aby leczył wszelkie choroby i wybawił nas od śmierci, uzdrów także tego Twojego sługę z choroby ciała i ducha, która teraz go nęka, przez łaskę Chrystusa” 24. W obrządku koptyjskim wzywa się Pana, ażeby błogosławił olej tak, by wszyscy, którzy otrzymają namaszczenie, mogli uzyskać zdrowie ducha i ciała. Dalej, podczas namaszczenia chorego, kapłani po wezwaniu Jezusa Chrystusa, który został posłany na świat, „aby leczyć wszystkie choroby i wyzwolił od śmierci”, proszą Boga, ażeby „uzdrowił chorego z dolegliwości ciała i pozwolił mu kroczyć drogą prawości” 25 .
5. Doktrynalne implikacje „charyzmatu uzdrawiania” w obecnym kontekście
W ciągu wieków historii Kościoła nie brakowało świętych cudotwórców, którzy dokonywali cudownych uzdrowień. Zjawisko to nie ogranicza się do czasów apostolskich; tak zwany „charyzmat uzdrawiania”, co do którego należy obecnie podać pewne wyjaśnienia doktrynalne, nie wiąże się jednak z owymi cudotwórczymi zjawiskami. Problemem są raczej modlitewne spotkania urządzane wyraźnie celem uzyskania cudownych uzdrowień dla chorych uczestników, a także modlitwy o uzdrowienie, które w tej samej intencji są odmawiane na zakończenie komunii eucharystycznej.
Uzdrowienia związane z miejscami modlitwy (sanktuaria, miejsca przechowywania relikwii męczenników lub innych świętych, itd.) zostały obficie poświadczone w historii Kościoła. Przyczyniły się one do spopularyzowania w starożytności i w średniowieczu pielgrzymek do niektórych sanktuariów, które także z tego powodu stały się sławne, jak św. Marcina w Tours lub katedra św. Jakuba w Santiago de Compostela, i wiele innych. Również teraz dzieje się to samo, jak to obserwujemy na przykład od ponad wieku w Lourdes. Tego rodzaju uzdrowienia nie wiążą się z „charyzmatem uzdrawiania”, gdyż nie ma tutaj podmiotu – nosiciela tego charyzmatu, lecz, kiedy podejmuje się doktrynalnej oceny rzeczonych zgromadzeń modlitewnych, należy to mieć na uwadze.
Gdy chodzi o spotkania modlitewne, które stawiają sobie za określony cel uzyskanie uzdrowień – cel, który jeśli nie jest dominujący, to przynajmniej z pewnością wpływa na program tych spotkań – należy odróżnić takie spotkania, które mogą sugerować „charyzmat uzdrawiania”, czy to prawdziwy czy pozorny, od spotkań, które nie mają żadnego związku z takim charyzmatem. Ażeby można było uważać je za związane z ewentualnym charyzmatem, wymagana jest, jako decydująca dla skuteczności modlitwy, interwencja jednej lub wielu osób, lub określonej kategorii osób, na przykład kierowników grup, którzy animują spotkanie. Jeżeli nie ma związku z „charyzmatem uzdrawiania”, oczywiście, nabożeństwa przewidziane w księgach liturgicznych sprawowane w poszanowaniu norm liurgicznych, są dozwolone, jak w przypadku „Missa pro infirmis”. Jeżeli jednak nie przestrzega się norm liturgicznych, nie są one prawowite.
W sanktuariach odbywają się również inne nabożeństwa, które same w sobie nie mają na celu konkretnie błagania Boga o łaski uzdrowienia, ale które w intencji organizatorów i uczestników jako ważną cząstkę swoich celów mają uzyskanie uzdrowienia; z tego powodu odbywają się nabożeństwa liturgiczne, jak na przykład, wystawienie Najświętszego Sakramentu z błogosławieństwem, albo pozaliturgiczne należące do pobożności ludowej, animowane przez Kościół, jak uroczyste odmawianie Różańca. Również te nabożeństwa są prawowite, ilekroć nie zmienia się ich prawdziwego znaczenia. Na przykład nie można stawiać na pierwszym planie pragnienia uzyskania uzdrowienia chorych, powodując, że wystawienie Najświętszego Sakramentu zatraca własną celowość; ono bowiem „prowadzi wiernych do uznania w niej przedziwnej obecności Chrystusa i zaprasza ich do duchowego zjednoczenia z Nim, zjednoczenia, które swój szczyt znajduje w Komunii sakramentalnej 26.
„Charyzmatu uzdrawiania” nie można przypisywać określonej klasie wiernych. Pozostaje bowiem jasne, że św. Paweł mówiąc o różnych charyzmatach w 1 Kor 12 nie przypisuje daru „charyzmatu uzdrawiania” jakiejś szczególnej grupie (apostołom, prorokom, nauczycielom, zwierzchnikom lub innym); ich rozdzieleniem kieruje inna logika: „Wszystko zaś sprawia jeden i ten sam Duch, udzielając każdemu tak, jak chce” (1 Kor 12, 11). Zatem, w spotkaniach modlitewnych zorganizowanych celem prośby o uzdrowienie, byłoby niedopuszczalne przypisywanie „charyzmatu uzdrawiania” pewnej kategorii uczestników, na przykład kierownikom grupy; nie pozostaje nic innego jak zawierzyć suwerennej woli Ducha Świętego, który daje pewnym osobom specjalny charyzmat uzdrawiania aby ukazać moc łaski Zmartwychwstałego. Tymczasem nawet najżarliwsze modlitwy nie uzyskują uzdrowienia z wszystkich chorób. W ten sposób powiada Pan do św. Pawła: „Wystarczy ci mojej łaski. Moc bowiem w słabości się doskonali” (2 Kor 12,9); a sam św. Paweł, odwołując się do znaczenia cierpień, które należ znosić, powie: „w moim ciele dopełniam braki udręk Chrystusa dla dobra Jego Ciała, którym jest Kościół” (Kol 1,24).
Art. 1 – Każdy wierny może zanosić do Boga modlitwy celem uzyskania uzdrowienia. Kiedy te modlitwy odbywają się w kościele lub w innym świętym miejscu, powinny być prowadzone przez wyświęconego szafarza.
Art. 2.- Modlitwy o uzdrowienie są uważane za liturgiczne, jeżeli znajdują się w księgach liturgicznych zatwierdzonych przez kompetentną władzę kościelną; w przeciwnym razie nie są one liturgiczne.
Art. 3 – § 1. Liturgiczne modlitwy o uzdrowienie winny być sprawowane zgodnie z rytem przepisanym i w szatach świętych wskazanych w „Ordo benedictionis infirmorum” z „Rituale Romanum” 27 .
§ 2. Zgodnie z ustanowieniami w „Praenotanda, V, De adaptationibus quae Conferentiae Episcoporum competunt” 28 tegoż „Missale Romanum”, można wprowadzić dostosowania obrzędu do błogosławieństw chorych, które uważa się za stosowne czy konieczne z punktu widzenia duszpasterskiego, pod warunkiem uprzedniego przejrzenia ich przez Stolicę Apostolską.
Art. 4 – § 1. Biskup diecezjalny 29 ma prawo wydawania norm dla swego Kościoła partykularnego dotyczących nabożeństw liturgicznych w intencji uzdrowienia, zgodnie z kanonem 838 § 4.
§ 2. Ci, którzy przygotowują wspomniane spotkanie liturgiczne w intencji uzdrowienia, przed przystąpieniem do jego realizacji winni stosować się do tych norm.
§ 3. Upoważnienie winno być wyraźne, nawet jeśli nabożeństwa te są organizowane przez biskupów lub kardynałów Świętego Kościoła Katolickiego, lub jeżeli niektórzy z nich w nich uczestniczą. Biskup diecezjalny ma prawo odmówić zgody na taki udział innemu biskupowi, o ile są po temu słuszne i wyważone powody.
Art. 5 – § 1. Pozaliturgiczne modlitwy o uzdrowienie winny być prowadzone w odmienny sposób od celebracji liturgicznych, na przykład, spotkania modlitewne lub na czytanie Słowa Bożego. Wymagana jest czujność ordynariusza miejsca zgodnie z kanonem 839, § 2.
§ 2. Należy starannie nie mieszać tych wolnych modlitw pozaliturgicznych z właściwymi celebracjami liturgicznymi.
§ 3. Poza tym jest niezbędne, ażeby podczas sprawowania ich nie dochodziło przede wszystkim ze strony prowadzących te spotkania do form zbliżonych do histeryzmu, sztuczności, teatralności i sensacjonalizmu.
Art. 6 – Korzystanie ze środków społecznego przekazu, zwłaszcza telewizji, podczas modłów o uzdrowienie, liturgicznych czy nie liturgicznych winno odbywać się pod nadzorem biskupa diecezjalnego i zgodnie z kanonem 823 i normami ustanowionymi przez Kongregację Nauki Wiary w Instrukcji z 30 marca 1992 30 .
Art. 7 – § 1.Przestrzegając to, co postanowiono wyżej w art. 3, i zachowując funkcje dla chorych przewidziane w księgach liturgicznych lub pozaliturgicznych, podczas sprawowania Najświętszej Eucharystii i Liturgii Godzin nie powinno się wprowadzać liturgicznych czy pozaliturgicznych modlitw o uzdrowienie.
§ 2. Podczas nabożeństw, do których nawiązuje § 1, istnieje możliwość wprowadzenia specjalnych intencji modlitwy o uzdrowienie chorych w modlitwie powszechnej lub modlitwie „wiernych”, tam, gdzie to jest przez nią przewidziane.
Art. 8 – § Posługa egzorcyzmu winna być sprawowana w ścisłej zależności od biskupa diecezjalnego i zgodnie z kanonem 172, Listem Kongregacji Nauki Wiary z 29 września 1985 roku 31 i „Rituale Romanum” 32
§ 2. Modlitwy egzorcyzmu , zawarte w „Rituale Romanum” winny być odmienne od modlitw o uzdrowienie, liturgiczne i pozaliturgiczne.
§ 3. Jest absolutnie zakazane włączanie tych modlitw w sprawowanie Mszy św. , sakramentów i Liturgii Godzin.
Art. 9. – Ci, którzy prowadzą nabożeństwa o uzdrowienie, liturgiczne czy pozaliturgiczne, winni starać się o zachowanie w zgromadzeniu atmosfery pogodnej pobożności i winni zachowywać niezbędną roztropność, jeżeli wśród uczestników nastąpi uzdrowienie; pod koniec celebracji mogą oni z troskliwością i prostotą przyjąć ewentualne świadectwa i przedstawić ten fakt kompetentnej władzy kościelnej.
Art. 10.- Biskup diecezjalny winien koniecznie interweniować swoim autorytetem, gdy występują nadużycia w nabożeństwach o uzdrowienie, liturgicznych i pozaliturgicznych, w przypadku oczywistego zgorszenia dla wspólnoty wiernych lub kiedy występuje poważne naruszenia norm liturgicznych i dyscyplinarnych.
W czasie audiencji, udzielonej niżej podpisanemu Prefektowi, Jego Świątobliwość Jan Paweł II zatwierdził niniejszą Instrukcję, uchwaloną na zebraniu plenarnym Kongregacji, i nakazał jej opublikowanie.
Rzym, w siedzibie Kongregacji Nauki Wiary, 14 września 2000 roku
Joseph Kard. Ratzinger Prefekt
Tatrcisio Bertone, SDB Arcybiskup emerytowany Vercelli Sekretarz
1 Jan Paweł II, Adhortacja apostolska „Christifideles laici, nr 55, AAS, 81 (1989), s. 498.
2 Katechizm Kościoła Katolickiego, nr 1502.
3 Jan Paweł II, List apostolski „Salvifici doloris” nr 11 AAS 76 (1984), s. 212.
4 Rituale Romanum, Ex Decreto Sacrosancti Oecumenii Concilii Vaticani II instauratum, Auctoritate Pauli PP. VI promulgatum, Ordo Unctionis Infirmorum eorumque Pastoralis Curae. Editio typica. Typis PolyglottisVaticanis. MCMLXXII, nr 2.
5 Jan Paweł II, List apostolski „Salvifici doloris”, nr 19, AAS 76 (1984), s. 225.
6 Jan Paweł II, Adhortacja apostolska „Christifideles laici”, nr 53, AAS 81 (1989), s.499.
7 Tamże, nr 53.
8 Katechizm Kościoła Katolickiego, nr 1511.
9 Rituale Romanum. Ordo Unctionis Infirmorum eorumque Pastoralis Curae, nr 5.
10 Tamże, nr 75.
11 Tamże, nr 77.
12 Missale Romanum .Ex Decreto Sacrosancti Oecumenii Concilii Vaticani II instauratum, Auctoritate Pauli PP. VI promulgatum, Editio typica. Typis PolyglottisVaticanis. MCMLXXIV,
13 Rituale Romanum, Ex Dcecreto Sacrosancti Oerumcnici Conci lii Vaticani II instaturatu, Auctoritate Ioannis Pauli II promulgatum, „De Benedictionibus”, Editio Typica, Typis Polyglottis Vaticanis, MCMLXXXIV, 305.
14 Tamże, 306-309.
15 Tamże, 315-316.
16 Tamże, 319.
17 Rituale Romanorum, Ex Decreto Sacrosancti Occumcnici Concili Vaticani II instauratum, Auctoritate Pauli PP. VI promulgatum, „Ordo Unctionis Infirmorum corumque Pastoralis Curac”, Editio Typica, Typis Polyglottis Vaticanis, MCMLXXII, 3.
18 Por. Sobór Trydencki, sesja. XIV, „Doctrina dc Sacramento extremae unctionis”, rozdz. 2: DS, 1696.
19 Augustinus Ipponiensis, „Epistulae” 130, VI,13 ( = PL, 33,499 ).
20 Por. Augustinus Ipponiensis, „De Civitate Dei” 22, 8,3 ( = PL 41,762-763 ).
21 Cfr. Missale Romanum, s.563.
22 Tamże, Oratio universalis, n. X („Pro tribulatis”), s. 256.
23 Rituale Romanum, Ordo Unctionis Infirmorum corumque Pa storalis Curae, nr. 75.
24 Goar J., „Euchologion sive Rituale Graecorum”, Venetiis 1730 (Graz 960), 338.
25 Denzinger H., Ritus Orientalium in administrandis Sacramentlis, vv. I- II, Würzburg 1863 (Graz 1961), v. II, pp. 497-498.
26 Rituale Romanum, Ex Decreto Sacrosancti Occumenici Concilii Vaticani II instauratum, Auctoritate Pauli PP. VI promulgatum, „De Sacra Communione et de Cultu Mysterii Eucharistici Extra Missam”, Editio typica, Typis Polyglottis Vaticanis, MCMLXXIII, n. 82.
27 Por. Rituale Romanum, „De Benedictionibus”, n. 290- 320.
28 Tamże, n. 39.
29 I równoważne im, na mocy kanonu 381, § 2.
30 Por. Kongregacja Nauki Wiary, „Instrukcja o niektórych aspektach wykorzystywania środkóiw społecznego przekazu w promowaniu nauki wiary”, 30 III 1992, „W trosce o pełnie wiary. Dokumenty Kongregacji Nauki Wiary. 1966- 1994” Wydawnictwo Diecezji Tarnowskiej BIBLOS,1995.
31 Por.Kongregacja Nauki Wiary, List „Inde ab aliquot annis”, List do Ordynariuszy miejsca przypominający niektóre normy doty czące egzorcyzmów, 29 IX 1985, AAS 77(1985), pp. 1169- 1170: „W trosce o pełne wiary. Dokumenty Kongregacji Nauki Wiary. 19661994” Wydawnictwo Diecezji Tarnowskiej BIBLOS, 1995, s. 242- 243.
32 Por. Rituale Romanum, Ex Decreto Sacrosancti Oecumcnici Concilii Vaticani II instauratum, Auctoritatc Ioannis Pauli II pro mulgatum, „Dc Exorcismis et Supplicationibus quibusdam”, Editio Tipica, Typis Vaticanis MIM. „Praenotanda”, nn. 13-19.
