Nowy program duszpasterski poświęcony bierzmowaniu

Refleksja nad sakramentem Ducha Świętego jest konieczna, gdyż coraz więcej młodzieży rezygnuje z jego przyjęcia, a znaczna jej część przyjmuje go z bardzo małą świadomością. Tymczasem bierzmowanie jest dla każdego chrześcijanina darem i zadaniem, wymaga umiejętnego kształtowania życia na jego miarę – podkreślano w czwartek podczas posiedzenia Komisji Duszpasterstwa KEP w siedzibie Caritas Polska w Warszawie.

Gremium to zebrało się pod przewodnictwem abp. Wiktora Skworca, aby omówić założenia nowego programu duszpasterskiego na lata 2017-2019, poświęconego właśnie tematyce sakramentu bierzmowania.

Nowy przewodniczący Komisji Duszpasterstwa KEP abp Wiktor Skworc powiedział KAI, że najbliższe lata pracy duszpasterskiej Kościoła w Polsce upłyną pod znakiem pogłębienia tematyki sakramentu bierzmowania.

„W duchu tego, co już zostało zrobione dzięki pracy Komisji w poprzednim składzie, chcemy zająć się działaniem Ducha Świętego w Kościele, przez Kościół i w każdym ochrzczonym. Będzie to kontynuacja świadomości chrzcielnej – chcielibyśmy, aby każdy ochrzczony i każdy bierzmowany miał świadomość bycia narzędziem działania Ducha Świętego, narzędziem przemiany świata” – powiedział metropolita katowicki.

Jak zaznaczył, jest to ważne, „gdyż Duch Święty przychodzi do nas z bogactwem swoich darów, którymi jesteśmy niejako wyposażeni na drogę naszego chrześcijańskiego życia i powinniśmy je dla dobra wspólnoty spożytkować”.

Wstępne omówienie założeń programu duszpasterskiego na lata 2017-2019 odbyło się na spotkaniu Komisji i dyrektorów diecezjalnych wydziałów duszpasterskich we wrześniu ub. roku. Podczas rekolekcji na Jasnej Górze w listopadzie ub. roku z powstającym programem zapoznali się biskupi, których poproszono o nadesłanie duszpasterskich uwag.

Nad szczegółowymi uwagami pracuje na dwudniowym spotkaniu Komisja Duszpasterstwa. Jak zaznaczył abp Skworc, czasu na opracowanie tematyki i realizacji pierwszego roku programu nie ma wiele, gdyż powinien on trafić do diecezji i parafii w czerwcu br. To one są adresatami dokumentu i program ogólnopolski powinny uzupełnić o własne inicjatywy duszpasterskie.

Założenia programu duszpasterskiego na lata 2017-2019 przedstawił ks. dr Krystian Piechaczek z sekretariatu Komisji Duszpasterstwa. Jego temat ilustrują słowa „Duch, który umacnia miłość”, zaczerpnięte z Drugiej Modlitwy Eucharystycznej o Tajemnicy Pojednania.

Tematyka programu skupi się na bierzmowaniu i będzie kontynuacją tematyki chrzcielnej realizowanej w czteroleciu poprzedniego programu (2013-2017).

Dzięki takiemu ukierunkowaniu – tłumaczył ks. dr Piechaczek – program zyskuje walor ciągłości, wskazując na jedność sakramentów chrześcijańskiego wtajemniczenia oraz na Eucharystię jako źródło ich ożywiania.

Bierzmowanie jest dla każdego chrześcijanina darem i zadaniem. Pierwszy rok realizacji programu upłynie zatem na odkrywaniu darów Ducha Świętego i możliwości współpracy z nim, natomiast drugi rok – na misji, czyli zadaniach ochrzczonych i bierzmowanych w mocy Bożego Ducha.

Ogólnopolski program duszpasterski powinien wytyczyć ogólną wizję i kierunek działań, ale nie znaczy, że nie powinien zawierać propozycji rozwiązań szczegółowych, na które najbardziej czekają duszpasterze. Dalsze uszczegółowienie powinno dokonać się na poziomie diecezji, a potem – parafii. O to, by włączać w program propozycje do konkretnego wykorzystania w praktyce duszpasterskiej prosił Kościoły lokalne w adhortacji „Evangelii gaudium” papież Franciszek.

Prelegent zaznaczył, że nowy program nie może się ograniczać jedynie do ludzi młodych, którzy przygotowują się obecnie do przyjęcia sakramentu bierzmowania. Jego adresatami są wszyscy ochrzczeni – zarówno ci, którzy zostali już bierzmowani, jak i ci, którzy ten sakrament mają dopiero otrzymać.

W tym kontekście szansą duszpasterską będzie towarzyszenie wiernym w odkrywaniu darów Ducha Świętego, które „zostały im wprawdzie udzielone, ale często pozostają niejako w ukryciu” – niezauważone lub niewykorzystane.

„Przyjęcie daru Ducha Świętego wymaga nie tylko konkretnych działań i wysiłków podejmowanych przed jego przyjęciem, ale uświadamia nam coraz mocniej potrzebę troski o ten dar, jak również potrzebę umiejętnego kształtowania życia na jego miarę” – tłumaczył ks. dr Piechaczek. Wierni powinni więc otrzymać możliwość włączenia się w formację duchową, która umożliwi im odkrycie działania Ducha Świętego w ich życiu.

Prelegent omówił też cztery najważniejsze cele nowego programu duszpasterskiego: ewangelizacyjny, inicjacyjny, formacyjny i społeczny. Zaznaczył, że ich wcześniejsze ujęcie nie wychodziło wystarczająco w stronę osób, które przyjęły już sakrament bierzmowania.

Zabrakło również „koordynacji działań duszpasterskich podejmowanych przez różne gremia, komisje Konferencji Episkopatu Polski”. – W wielu przypadkach można było odnieść wrażenie, że Kościół w Polsce realizuje co najmniej kilka programów duszpasterskich jednocześnie – stwierdził ks. dr Piechaczek.

Cel ewangelizacyjny z jednej strony akcentuje różne formy przepowiadania: głoszenie Słowa Bożego, katecheza, czy rekolekcje ewangelizacyjne lub kerygmatyczne. Z drugiej strony zauważono pilną potrzebę towarzyszenia wierzącym w ich odkrywaniu i rozwijaniu darów Ducha Świętego, wysiłki formacyjne na różnych poziomach życia parafialnego oraz „promowanie środowisk wzrostu i dojrzewania wiary”.

Cel inicjacyjny programu polegać ma m.in. na ukazywaniu związku miedzy chrztem, bierzmowaniem i Eucharystią, podkreśleniu znaczenia osobistego wyboru Jezusa Chrystusa i odkrywaniu przynależności do Kościoła. Istotne w tym kontekście ma być wskazywanie na rolę świadectwa osób świeckich jako przykładów osobistego przeżywania relacji z Bogiem.

Cel formacyjny ma być realizowany przede wszystkim przez podejmowanie duszpasterskich wysiłków w parafii na rzecz dalszej formacji osób bierzmowanych oraz przybliżanie wiernym Kościoła jako wspólnoty, którą kieruje i umacnia Duch Święty. Konieczne jest także ukazywanie zakonów, zgromadzeń zakonnych i instytutów życia konsekrowanego jako wspólnot, w których działa Duch Święty. Nie bez znaczenia jest troska o formację stałą duszpasterzy, katechetów, animatorów ruchów, stowarzyszeń i wspólnot, a także wsparcie rodziców w formacji dzieci.

Cel społeczny nowego programu duszpasterskiego ma być widoczny poprzez ukazywanie wiernym darów Ducha Świętego w różnych dziedzinach troski o dobro wspólne (od pracy charytatywnej po życie polityczne) oraz m.in. służba na rzecz wspólnoty parafialnej.

Ks. dr Piechaczek zaznaczył, że program duszpasterski będzie bardziej skuteczny, jeśli przy jego tworzeniu uniknie się zbyt dużego poziomu ogólności założeń, będzie działać terminowo oraz gdy wskazania na lata przyszłe będą zawierać także diagnozę problemów, w tym tych, których nie udało się przezwyciężyć.

Ks. dr Jan Bartoszek z sekretariatu Komisji Duszpasterstwa przedstawił z kolei tematykę programu duszpasterskiego na rok 2017-2018, któremu towarzyszy tytuł „Otrzymaliśmy w darze Ducha Świętego”.

Powtórzył, że będzie on zawierał kontynuację refleksji nad tajemnicami inicjacji chrześcijańskiej, czyli chrztem, bierzmowaniem i Eucharystią, szczególnie pochylając się nad pogłębieniem tematyki bierzmowania.

„Refleksja nad sakramentem Ducha Świętego wydaje się być potrzebą chwili, zważywszy na fakt, że coraz więcej młodzieży rezygnuje z przyjęcia tego sakramentu, a znaczna jej część przyjmuje go z bardzo małą świadomością” – argumentował prelegent.

Intencją programu nie jest jednak tylko „zainteresowanie” młodzieży tematem bierzmowania. Jest to bowiem sakrament, który „zamarł” w wielu osobach dorosłych. – Dlatego cały wysiłek duszpasterski w nadchodzącym roku winien być skoncentrowany na tym, aby pomóc osobom ochrzczonym odkryć dar Ducha Świętego, udzielony im przez samego Jezusa w sakramencie bierzmowania oraz ukazać fakt, że Duch Święty, sam będąc darem Zmartwychwstałego, również przynosi z sobą dary – tłumaczył ks. dr Bartoszek.

Dzięki pieczęci Ducha Świętego, którą otrzymuje się w sakramencie bierzmowania chrześcijanin osiąga pełnię swej tożsamości i staje się świadomy swego posłannictwa w Kościele i świecie. Angażuje się „poprzez wiarę żywą, czynną i apostolską”.

Za Benedyktem XVI podkreślił, że wiara oznacza zaangażowanie i publiczne świadectwo. Chrześcijanin nigdy nie może myśleć, że wiara jest sprawą prywatną. Jest „decyzją na to, żeby być z Panem, aby z Nim żyć”.

Cele programu duszpasterskiego na najbliższy rok to: odkrywanie osoby i darów Ducha Świętego, odkrycie własnej tożsamości chrześcijańskiej, ożywienie do bardziej świadomego udziału w życiu sakramentalnym, formowanie do czynnego zaangażowania się w życie wspólnoty parafialnej oraz odkrycie potencjału misyjnego – osobistego i wspólnotowego.

Priorytetem pastoralnym ma być troska całej wspólnoty parafialnej o przyjmujących sakrament bierzmowania. – Odpowiedzialność za tą grupę spoczywa nie tylko na duszpasterzu, ale na każdym wierzącym parafianinie, choćby przez przykład jego wiary.

Inne priorytety to m.in. pomoc osobom wierzącym w odkrywaniu własnego miejsca w Kościele, wzmocnienie więzów rodzinnych osób emigrujących za pracą oraz dowartościowanie ludzi działających w ruchach i wspólnotach w parafii.