Warszawa: Msza św. w 77. rocznicę utworzenia Polskiego Państwa Podziemnego

Mszą św. w katedrze polowej zainaugurowano obchody 77. rocznicy powstania Polskiego Państwa Podziemnego. Eucharystii przewodniczył biskup polowy Józef Guzdek. W homilii przypomniał, że istnienie Polskiego Państwa Podziemnego było ewenementem na skalę światową, a jego struktury potwierdzały przekonanie o walce o niepodległą Polskę. Po południu pod pomnikami gen. Stefana Roweckiego „Grota” oraz Polskiego Państwa Podziemnego odbędą się uroczystości rocznicowe.

Przy ołtarzu katedry stanął poczty sztandarowe, m.in. Miasta Stołecznego Warszawy. We Mszy św. uczestniczyli kombatanci i weterani zrzeszeni m.in. w Światowym Związku Żołnierzy Armii Krajowej.

W homilii bp Guzdek przypomniał, że jeszcze w przeddzień kapitulacji Warszawy władze cywilne i wojskowe rozpoczęły prace nad tworzeniem zalążka przyszłego państwa podziemnego, którego celem była dalsza walka z okupantem, zmartwychwstanie Polski i przygotowanie elit do zagospodarowania odzyskanej wolności.

– Wspominamy geniusz wybitnych strategów, ludzi z wielką wyobraźnią, którzy napisali scenariusz działań dla ratowania Ojczyzny na najbliższe lata w oparciu o trzy słowa: dziś, jutro i pojutrze. Działania podjęte „dziś” oznaczały pracę konspiracyjną i przygotowanie do powstania. „Jutro” – wybuch powstania na terenie całego kraju i otwartą walkę zbrojną z okupantem. „Pojutrze” dotyczyło szczególnie przygotowania elit do pracy w wolnej Polsce przez tajne komplety oraz patriotyczne wychowanie dzieci i młodzieży w kręgach harcerskich – powiedział hierarcha.

Biskup polowy podkreślił, że istnienie struktur państwa podziemnego potwierdzały przekonanie, że „jeszcze Polska nie zginęła”, żyła w sercach naszych rodaków. Zdaniem hierarchy, także dziś dalekosiężny program twórców Polskiego Państwa Podziemnego powinien inspirować do roztropnego planowania przyszłości.

– Te trzy słowa: „dziś”, „jutro”, „pojutrze”, tak bliskie twórcom Polskiego Państwa Podziemnego i Szarych Szeregów. Nie wolno o nich zapomnieć! Należy je uwzględnić pisząc i realizując program służby narodowi polskiemu i polskiemu państwu. Tym, którzy tak myślą i w ten sposób działają, niech Bóg błogosławi – powiedział bo Guzdek.

Eucharystię koncelebrowali kapelani Ordynariatu Polowego. Na zakończenie biskup polowy odczytał modlitwę w intencji Ojczyzny ks. Piotra Skargi.

Po południu pod pomnikami gen. Stefana Roweckiego „Grota” oraz Polskiego Państwa Podziemnego odbędą się dalsze uroczystości rocznicowe.

Za Polskie Państwo Podziemne uznaje się istniejące w latach 1939-45 konspiracyjne instytucje administracji państwowej, struktury polityczne oraz siły zbrojne, utworzone na obszarze okupowanej Polski, z upoważnienia rządu RP na uchodźstwie. Za moment utworzenia Polskiego Państwa Podziemnego uważa się założenie przez gen. Michała Tokarzewskiego-Karaszewicza konspiracyjnej Służba Zwycięstwu Polski. Zawiązano ją w nocy z 26 na 27 września 1939 r. tuż przed kapitulacją Warszawy.

13 listopada 1939 r. Służba Zwycięstwu Polski przekształciła się, rozkazem Naczelnego Wodza Polskich Sił Zbrojnych gen. broni Władysława Sikorskiego, w Związek Walki Zbrojnej z gen. Kazimierzem Sosnkowskim na czele. 30 czerwca 1940 r. gen. Sikorski nakazał utworzenie Komendy Głównej Związku Walki Zbrojnej w kraju i mianował Komendantem Głównym ZWZ płk. Stefana Roweckiego „Grota”.

Rozkazem Naczelnego Wodza z 14 lutego 1942 r. Związek Walki Zbrojnej został przemianowany na Armię Krajową – pion wojskowy Polskiego Państwa Podziemnego. Pion cywilny stworzył całą sieć administracji której podlegało sądownictwo, edukacja i szeroka działalność wydawnicza. W Warszawie przebywał w ukryciu Delegat Rządu na Kraj w randze wicepremiera. Podlegały mu wydziały: wywiadu, dywersji, oświaty, sądownictwa i polityki.

Istniały czasopisma polityczne, wojskowe, literackie, kobiece, humorystyczne. W podziemnych drukarniach wydawano też książki. Przez całą okupację działały tajne komplety, tzn. podziemne szkoły. Tajna Organizacja Nauczycielska zapewniała im kadrę oraz przygotowywała i rozprowadzała podręczniki. Na terenie Generalnego Gubernatorstwa utworzono prawie 2 tys. szkół średnich. W czasie wojny podziemne wyższe uczelnie wykształciły 10 tys. polonistów, historyków, matematyków i lekarzy.

Najważniejszymi zadaniami pionu cywilnego było utrzymanie ciągłości instytucji państwowych oraz zapewnienie funkcjonowania państwu i ewentualne przygotowanie do przejęcia władzy po zakończeniu działań wojennych. Naczelnymi zadaniami pionu wojskowego (Armia Krajowa) była rozbudowa militarna, która miała dać Polakom możliwość walki o suwerenność i niepodległość kraju po zakończeniu wojny. Pion wojskowy był także łącznikiem między okupowaną Polską a Rządem na uchodźstwie, chronił pion cywilny i zapewniał bezpieczeństwo jego pracownikom.

Największą akcją zbrojną Polski Podziemnej był wybuch Powstania Warszawskiego, w ramach akcji „Burza”.

Po wkroczeniu wojsk sowieckich na tereny Polski przywódcy Polskiego Państwa Podziemnego zostali aresztowani przez NKWD i oskarżeni o współpracę z Niemcami przeciw Armii Czerwonej. W sowieckich więźniach zmarło trzech przywódców Polskiego Państwa Podziemnego, m.in. gen. Leopold Okulicki „Niedźwiadek”, ostatni dowódca Armii Krajowej. Rozpoczął się okres represji wobec członków AK oraz Polskiego Państwa Podziemnego, który w różnym nasileniu trwał przez okres PRL.