Poznań: pierwsza polska Msza ku czci św. Wojciecha

Prawykonanie pierwszej polskiej Mszy ku czci św. Wojciecha miało miejsce w sobotni wieczór w poznańskiej bazylice farnej. Utwór powstał z okazji 1050. rocznicy Chrztu Polski. Jest pierwszym tego typu w Polsce i jednym z nielicznych na świecie, bowiem w jego wykonanie aktywnie zaangażowana była także publiczność.

Głównym wykonawcą Mszy ku czci św. Wojciecha (Missa in honorem Sancti Adalberti) był Poznański Chór Kameralny, którym kieruje Bartosz Michałowski. Towarzyszyli mu muzycy z Filharmonii Poznańskiej grający na instrumentach dętych blaszanych, kotłach i dzwonach rurowych. W partyturze zapisane są również rozmaite role dla publiczności, polegające najczęściej na stworzeniu pewnych efektów dźwiękowych.

– Ten udział publiczności jest ewenementem. Poprosiliśmy ją m.in. o naśladowanie powiewu wiatru poprzez dmuchanie, stworzenie efektu kapiącej wody przez uderzanie paznokciami palców o ławki, poruszanie kartką papieru, szeptanie, używanie dzwonków czy powtarzanie prostych motywów po chórze – wyjaśnia Bartosz Michałowski, który współorganizował wydarzenie.

Każda z przybyłych osób, a było ich ponad 200, dostała ikoniczną instrukcję wykonawczą swojej partii utworu, a pół godziny przed wykonaniem rozpoczęła się próba dla publiczności. Dwóch dodatkowych dyrygentów wskazywało jej także kiedy ma zacząć, a kiedy zakończyć daną czynność.

Utwór składa się z 13 części. Są w nim wszystkie części stałe Mszy oraz sekwencja św. Wojciecha i nieszpory ku jego czci. – To Msza refleksyjna, miła dla ucha, są w niej fragmenty radosne, ale też refleksje zabarwione archaizmami średniowiecza, renesansu, zgrabnie połączone ze współczesnymi środkami – tłumaczy Michałowski.

Kompozytorem Mszy ku czci św. Wojciecha jest Łukasz Urbaniak, bydgoski twórca młodego pokolenia, laureat międzynarodowych konkursów, w tym I nagrody Ogólnopolskiego Konkursu Kompozytorskiego Opus 966. Po tym jak Urbaniak wygrał w 2013 r. pierwszą edycję tego konkursu, jego organizatorzy postanowili zrealizować kolejny projekt. W jego ramach zamówiono u niego Mszę, która miałaby wiązać się z rocznicą chrztu Polski.

Wybiegając do przypadającej w przyszłym roku 1020. rocznicy męczeńskiej śmierci św. Wojciecha, patrona Polski, Urbaniak zaproponował skomponowanie utworu ku czci tego świętego. – Chcielibyśmy, aby w przyszłym roku ta Msza wędrowała po Polsce, żeby pojawiła się ku czci św. Wojciecha w różnych miejscach, szczególnie w parafiach pod jego wezwaniem – mówi Bartosz Michałowski.

Organizatorem prawykonania Mszy ku czci św. Wojciecha było poznańskie Stowarzyszenie Miłośników Sztuki Vis Artis. Więcej o utworze można znaleźć na www.missa966.pl. Jego powstanie i prawykonanie dofinansowano ze środków Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego w ramach programu „Kolekcje – priorytet Zamówienia kompozytorskie”, realizowanego przez Instytut Muzyki i Tańca.