Sobór Wszechprawosławny dyskutuje o małżeństwie

Obradujący na Krecie Sobór Wszechprawosławny kontynuował 23 czerwca dyskusję na temat małżeństwa i przeszkód w jego zawarciu. Dokument w tej sprawie jest jedynym, którego nie podpisali wcześniej zwierzchnicy bądź przedstawiciele wszystkich 14 Kościołów prawosławnych na spotkaniu przygotowawczym pod koniec stycznia br. w Chambésy k. Genewy.

Zakończono natomiast dyskusję nad dokumentem nt. postu, pozostawiając niezmienne wszystkie dotychczasowe przepisy w tym zakresie.

Swój sprzeciw wobec tekstu nt. małżeństw zgłosił w Szwajcarii patriarcha gruziński Eliasz II, który wyjechał do domu przed zakończeniem obrad. Prawosławny Patriarchat Gruziński jest jednym z czterech Kościołów autokefalicznych – obok Antiocheńskiego, Bułgarskiego i Rosyjskiego – które nie uczestniczą w obecnych obradach na Krecie.

W Chambésy nie zjawił się, ale z innego powodu, patriarcha antiocheński Jan X i jego podpisu również nie ma pod wspomnianym dokumentem o małżeństwie.

Głównym powodem odrzucenia projektu tego dokumentu przez Gruzinów jest sprawa tzw. małżeństw mieszanych wyznaniowo, w której domagają się oni bardzo surowego postępowania. Projekt zakłada, że małżeństwo między osobą prawosławną a innowiercą jest wprawdzie kanonicznie „zabronione”, ale może zostać pobłogosławione przez kapłana zgodnie z tzw. „oikonomią”, czyli „z miłosierdzia i miłości do człowieka”, stanowcze „nie” dotyczy natomiast związków z niechrześcijanami, w tym także z żydami.

Dokument stwierdza ponadto, że „Kościół prawosławny głosi świętą naturę małżeństwa jako swoją fundamentalną i nie podlegającą dyskusji naukę wiary. Warunkiem zawarcia małżeństwa jest wolna wola mężczyzny i kobiety”. Kościół wyraża też ubolewanie z powodu zorganizowanego nacisku na niego, aby uznał nowe formy współżycia. Gruzini zażądali też wyraźnego potępienia homoseksualizmu.

Zapowiadana początkowo na czwartkowe przedpołudnie dyskusja nad dokumentem „Ważność postu i jego stosowanie dzisiaj” odbyła się nieoczekiwanie dzień wcześniej. Dokument ten potwierdza zachowanie obowiązujących zasad postu w Kościele prawosławnym i nie zawiera żadnego złagodzenia go, czego w czasie spotkań przygotowawczych domagały się środowiska reformatorskie, tłumacząc, że ułatwienia są potrzebne ze względu na dzisiejsze warunki pracy i życia.

Konkretne stosowanie zasad, zgodnie ze wspomnianą prawosławną „oikonomią”, pozostawiono w rękach biskupów miejscowych. Przy omawianiu tego tekstu powoływano się m.in. na dyskusje toczące się podczas II Soboru Watykańskiego (1962-65), który znacznie zmniejszył liczbę dni postu, pozostawiając wiele decyzji w tym zakresie sumieniu wiernych. Według prawosławnych, doprowadziło to do drastycznego spadku praktyki postu wśród katolików.

Uchwaleniem dokumentu nt. postu Sobór zakończył pierwszą połowę swoich prac. Na spotkaniu z dziennikarzami w Kolimwari, gdzie toczą się obrady, podkreślono, że 166 ojców soborowych z 10 Kościołów prawosławnych pracuje bardzo pilnie. Trwa „ożywiona” dyskusja, co dla wieku biskupów jest zupełnie nowym doświadczeniem. Nie dopuszczono też do zakłócenia obrad Soboru na Krecie z powodu nieobecności czterech Kościołów, w tym Patriarchatu Moskiewskiego uważającego, że nie jest to Sobór Wszechprawosławny”, lecz jedynie „spotkanie”.