Duchowni i naukowcy o nadziejach związanych z ŚDM

O ideach, przesłaniach i nadziejach związanych ze Światowymi Dniami Młodzieży w kontekście religijnym, kulturowym i międzynarodowym, rozmawiali hierarchowie kościelni, naukowcy, liderzy religijni i organizatorzy dotychczasowych ŚDM. Konferencja odbywała się w dniach 1-2 kwietnia w Krakowie.

Podczas spotkania nuncjusz apostolski w Polsce abp Celestino Migliore podkreślił, że Światowe Dni Młodzieży, to wezwanie Boga, aby wyruszyć w drogę, stać się pielgrzymem. „Pielgrzymowanie jest częścią ludzkiej biedy, poszukiwaniem czegoś, co człowiek zagubił, albo czego jeszcze nie odnalazł” – mówił. „Młodzi ludzie wyruszą w drogę z jasno określoną motywacją – dać świadectwo wierze, znaleźć duchowe pocieszenie w licznym gronie współwyznawców, znaleźć odpowiedzi na podstawowe pytania duchowe i egzystencjalne” – wyjaśniał hierarcha.

Z kolei kard. Stanisław Dziwisz, metropolita krakowski, zwracał uwagę, że ŚDM zrodziły się z inicjatywy samych młodych, a Jan Paweł II pragnął, aby stały się dla nich ważnymi chwilami „postoju i modlitwy, rozmowy z Chrystusem w nieustannej pielgrzymce wiary”. Zdaniem hierarchy idea ŚDM, która zrodziła się w sercu Jana Pawła II, była jedną z najlepszych inicjatyw duszpasterskich papieża i wydała niezwykłe owoce w życiu współczesnego Kościoła.

Metropolita krakowski podkreślił, że Światowe Dni Młodzieży nie są martwym rytuałem, ale wydarzeniem opatrznościowym. „Poszczególne elementy ŚDM tworzą swoistą katechezę. To rozległy program nawrócenia do Chrystusa, którego punktem wyjścia są doświadczenia i najgłębsze pytania, rodzące się w codziennym życiu samych młodych. Program ten ma swoje centrum w słowie Bożym, posługuje się refleksją katechetyczną jako narzędziem, czerpie pokarm z modlitwy, a jego stylem jest porozumienie i dialog” – wyjaśniał kard. Dziwisz.

Podczas konferencji Przewodniczący Papieskiej Rady ds. Świeckich kard. Stanisław Ryłko mówił, że kolejne edycje Światowych Dni Młodzieży są świadectwem o narodzinach w Kościele Katolickim nowego pokolenia młodych, które bywa nazywane pokoleniem ŚDM. „Jan Paweł II mówił, że Kościół widzi siebie w każdym młodym, potrzeba mu młodzieńczego entuzjazmu. Jego wizja młodego pokolenia była bardzo pozytywna, ponieważ widział w nim potencjał dobra” – podkreślił kard. Ryłko. „To był dla niego punkt wyjścia w relacji z młodymi” – dodał.

Zdaniem hierarchy ŚDM od samego początku niosły wielkie przesłanie dla Kościoła i całego świata, a dzięki tym wydarzeniom Kościół objawił światu swoje młode oblicze, pełne entuzjazmu i wiary.
„Ojciec Święty miał odwagę postawić na młodych, nie bał się ich, szukał ich, chętnie z nimi się spotykał i rozmawiał. To wielkie zgromadzenie młodych jest dla nich niezwykle sugestywnym przeżyciem powszechności Kościoła, dla wielu był to moment głębokiej przemiany wewnętrznej czy też autentycznego nawrócenia” – powiedział kardynał. I dodał, że ŚDM są wielkim znakiem nadziej dla całego świata. „To wielki dar i równocześnie zadanie, jakie przed nami stoi. Trwa nieprzerwanie i przynosi bezcenne owoce. Przychodzą kolejni papieże a ŚDM nie przestają fascynować i przyciągać młodych” – mówił.

Hierarcha ocenił, że każde ŚDM zmusza Kościół do szukania nowych dróg docierania do młodego pokolenia, a nowe pokolenie, które narodziło się z ŚDM, potrzebuje nowego pokolenia duszpasterzy, wrażliwych na znaki czasu.

W trakcie spotkania odczytany został list ministra spraw zagranicznych Witolda Waszczykowskiego, skierowany do uczestników konferencji. „W imieniu Rządu Polskiego zapewniam: pokażemy stanowcze oblicze dobrego gospodarza. Sprawną organizację i najwyższy możliwy poziom osobistego i zbiorowego bezpieczeństwa wszystkich uczestników Światowych Dni Młodzieży – Kraków 2016. Nie będzie kompromisów. Nie będziemy szczędzić wysiłków ani wydatków. „Nie lękajcie się”. Bezpieczeństwo ludzi jest dla nas wartością najwyższą. Spośród tych materialnych” – napisał minister.

„Duch Solidarności, jej idea, żyją do dziś w sercach większości Polaków i dają nadzieję, że Polska, Europa i chrześcijaństwo sprostają współczesnym wyzwaniom. Jest moim pragnieniem, byście Państwo dostrzegli i ponieśli ze sobą to ważne ideowe źródło Światowych Dni Młodzieży. Źródło odwagi w działaniach, nadziei na pokonanie zła i lęku o przyszłość” – napisał minister Waszczykowski.

W pierwszym dniu konferencji uczeni i praktycy debatowali głównie o religijnym, kulturowym, edukacyjnym i turystycznym wymiarze ŚDM. Uczestnicy wydarzenia dzielili się swoimi doświadczeniami z organizowania poprzednich edycji ŚDM.

Prof. Yago de la Cierva Alvarez de Sotomayor, wykładowca na uniwersytetach w Hiszpanii i we Włoszech, który pełnił funkcję dyrektora komunikacji Światowych Dni Młodzieży w Madrycie w 2011 r., zwrócił uwagę, że ŚDM są wielkim wydarzeniem religijnym, a przy tym stanowią bardzo ważne narzędzie komunikacyjne, pozwalające na przekazywanie komunikatów mogących zmieniać życie ludzkie. „Dzięki precyzyjnemu przekazowi treści, miliony ludzi na całym świeci mogą się dowiedzieć, co przyciąga młodych na te wielkie spotkania” – mówił. Według niego ważne jest również zadowolenie dziennikarzy. „Istotne jest, aby centrum medialne było przemyślane, aby dziennikarze mogli pracować skutecznie” – zaznaczył. I dodał, że istotną kwestią jest również profesjonalna komunikacja.

Z kolei dr Mimmo Muolo, pisarz, watykanista i dziennikarz włoskiej gazety „Avvenire” powiedział, że Światowe Dni Młodzieży to na przestrzeni lat swoisty paszport, który pozwolił młodym ludziom na nowo odnaleźć się w Kościele. Jego zdaniem Jan Paweł II wiedział, że z młodymi można i trzeba rozmawiać, dlatego inicjatywa ŚDM przetrwała do dzisiaj. „Historia ŚDM jest niesamowita. Jan Paweł II zjednoczył młodych wokół Chrystusa. To wydarzenie stało się być może największą i najważniejszą misją w stosunku do młodych ludzi” – podkreślił.

W trakcie spotkania dr Danny Casey, pracownik Sekretariatu Ekonomicznego Stolicy Apostolskiej, który pełnił funkcję dyrektora operacyjnego Światowych Dni Młodzieży w Sydney w 2008 roku, podkreślił, że podczas organizacji tego wydarzenia pojawiało się wiele obaw związanych z bezpieczeństwem czy komunikacją. „To, co nam przyświecało podczas organizacji ŚDM, to wizja, którą było wzmocnienie wiary młodych i zaangażowanie ich w życie Kościoła. To było naszym priorytetem” – wyjaśnił. „Daliśmy młodym możliwość odnowienia wiary” – dodał. Zdaniem uczonego z przeprowadzonych badań wynika, że wydarzenie to przyczyniło się do większego zaangażowania ludzi w życie Kościoła, do wzrostu powołań i do pogłębienia życia religijnego obywateli.

W trakcie spotkania organizatorzy minionych edycji ŚDM dzielili się osobistymi doświadczeniami oraz przekazywali wnioski, które pomogą przygotować Kraków na przyjazd pielgrzymów z całego świata. Prelegenci zgodnie przyznali, że celem spotkań, oprócz wymiaru religijnego i duchowego, jest wzmocnienie tolerancji danego społeczeństwa oraz zjednoczenie narodu.

„Chcieliśmy wzmocnić spójność i tolerancję naszego społeczeństwa. Byliśmy zjednoczeni i szczęśliwi jako naród w tym okresie – mówił dr Danny Casey, który pracował przy organizacji ŚDM 2008 w Sydney.
Zagraniczni goście zgodnie przyznali, że spotkanie z papieżem jest doskonałym narzędziem ewangelizacyjnym młodego pokolenia. „Wiele osób w Kościele nie zdaje sobie sprawy z tego, jak wiele dobra może wnieść Światowy Dzień Młodzieży jeśli chodzi o ewangelizację, ale też poprzez pokazanie tych ważnych wartości chrześcijańskich społeczeństwu – podkreślał prof. Yago de la Cierva Álvarez de Sotomayor.

Natomiast Paul Metzlaff z Biura ds. Duszpasterstwa Młodzieży Konferencji Episkopatu Niemiec przekonywał, że dla wielu osób Światowe Dni Młodzieży stały się laboratorium wiary i odkryciem religijności, która nie jest kontrastem między młodością a nowoczesnością.

Uczestnicy konferencji przekazali wiele cennych rad dotyczących organizacji ŚDM, które mogą pomóc w dobrym przygotowaniu lipcowych wydarzeń w Krakowie. Ich zdaniem oprócz ciężkiej pracy niezwykle ważna jest nieustanna modlitwa. Wskazywali też na to, aby pamiętać o polskiej tożsamości i gościnności, mając na uwadze również św. Jana Pawła II, który tak bardzo był związany z Krakowem. Ich zdaniem to właśnie wciąż żywa obecność papieża Polaka jest dużą siłą Krakowa.

Prelegenci podkreślali ponadto, że Światowe Dni Młodzieży stały się szczególnym narzędziem Nowej Ewangelizacji. „To ogromne dziedzictwo Jana Pawła II i dar opatrznościowy dla Kościoła” – podkreślał dr Marcello Bedeschi, przewodniczący Fundacji Jana Pawła II w Rzymie.

Z kolei o Światowych Dniach Młodzieży w Krakowie jako szkole Bożego i ludzkiego miłosierdzia mówił bp Damian Muskus, koordynator generalny Komitetu Organizacyjnego ŚDM Kraków 2016. „Młodzi ludzie są dziećmi świata, w którym żyją, ich również dotyczy problem obojętności. Ale równie żywa jest w nich tęsknota do życia wypełnionego miłością, a to sprawia, że są dla tego świata nadzieją i szansą” – podkreślał.
Zdaniem bp. Muskusa fundamentem i celem krakowskiego spotkania jest osobiste spotkanie młodego człowieka z Jezusem. „Skupiamy się na tym, by młodym umożliwić doświadczenie odnawiającej siły spotkania z Jezusem Miłosiernym, by młody człowiek, spragniony miłości, odnalazł jej najczystsze źródło, jakim jest sam Bóg” – wyjaśniał

W drugim dniu konferencji wydarzenie Światowych Dni Młodzieży stało się przedmiotem refleksji naukowej. Uczeni analizowali doświadczenia dotychczasowych edycji ŚDM, przedstawiali znaczenie św. Jana Pawła II w formowaniu młodzieży oraz zastanawiali się nad fenomenem ŚDM jako pewnego rodzaju festiwalu religijnego.

O Światowych Dniach Młodzieży w świetle doświadczeń na świecie mówiły dr hab. Elżbieta Bilska-Wodecka oraz dr hab. Izabela Sołjan z Zakładu Geografii Religii Uniwersytetu Jagiellońskiego. Prelegentki wskazywały, że liczba uczestników ŚDM na przestrzeni lat właściwie się nie zmienia, wydarzenie cieszy się ogromnym zainteresowaniem wśród młodych ludzi co można uznać za fenomen, zwłaszcza w obecnych czasach, które są w dużej mierze zlaicyzowane.

„Celem tego wydarzenia jest danie świadectwa wiary, jednak na spotkanie przybywają również osoby poszukujące i niewierzące” – mówiła dr hab. Elżbieta Bilska-Wodecka. Prelegentka wskazywała, że z przeprowadzonych badań wynika, że na Światowe Dni Młodzieży w Rio de Janeiro aż 87 proc. osób przybyło do tego miasta po raz pierwszy, a 80 proc. młodych przybyło pierwszy raz do Madrytu, dlatego ten pierwszy kontakt z miastem i jego wizerunek jest bardzo ważny.
Pracownicy Zakładu Geografii Religii UJ przeanalizowali również wydatki związane z organizacją ŚDM. Wynika z nich, że w dużej mierze są one uzależnione od przychodów. Z badań wynika, że kwota możliwa do uzyskania z wykupienia pakietu pielgrzyma to 200 mln zł. Kolejnym źródłem są fundusze zebrane podczas zbiórki na tacę we wszystkich polskich diecezjach oraz ze sprzedaży pamiątek.

Przedstawiając korzyści Krakowa z organizacji ŚDM, dr hab. Izabela Sołjan wskazała na promocję miasta wśród młodych, szansę na rozwój turystyki religijnej nie tylko w Krakowie, ale w całej Małopolsce, a także wpływ na rozwój turystyki religijnej w mieście, gdyż jej zdaniem, mimo popularności miejsc kultu Bożego Miłosierdzia, należy o tę popularność dbać. Prelegentka wskazała również korzyści materialne dla lokalnego biznesu hotelarskiego czy gastronomicznego.
Z kolei dr hab. Elżbieta Osewska z Państwowej Szkoły Zawodowej w Tarnowie w swoim wystąpieniu przedstawiła problem dyskryminacji wiary we współczesnym świecie. Jej zdaniem ŚDM są szansą na wspólne przeżywanie wiary, ponieważ w obecnych czasach wiele osób ma problem z osiąganiem dojrzałości religijnej z powodu narastającej dyskryminacji.

„Jak wynika z badań podstawą rzeczywistości wiary jest rodzina, wzmacniana później poprzez wspólnoty religijne” – mówiła prelegentka. „Ważne jest tworzenie miejsc wspólnot religijnych oraz ukazywanie młodym korelacji między wiarą a życiem” – wyjaśniała dr Osewska. Dodała, że istotne jest, aby nie dać się zmarginalizować, mieć odwagę chrześcijańską, rozumieć zagrożenia wiary i wspólnie je pokonywać.

W trakcie konferencji dr Elżbieta Tkocz z Uniwersytetu Śląskiego w Katowicach wyjaśniała istotę formacji w kształtowaniu życia młodego pokolenia. „Troska o formację młodych stanowiła istotny element pontyfikatu Jana Pawła II. To z troski o formację młodego pokolenia wyrosły Światowe Dni Młodzieży” – podkreśliła mówczyni. Jej zdaniem ŚDM są skoncentrowane na doprowadzeniu młodych ludzi do świadomego korzystania z sakramentów, co jest niezwykle ważne we współczesnym świecie. „Proces formacji musi mieć charakter stały, mieć spójny program. Troska o taką formację ma swój wyraz również w duchowym przygotowaniu w diecezjach” – wyjaśniała dr Tkocz. Według niej model formacji ŚDM ma charakter integralny i w dużej mierze zależy od poziomu katechetycznego w parafii.

Ks. prof. Andrzej Draguła z Uniwersytetu Szczecińskiego mówił na temat pojęcia karnawalizacji wiary. Podkreślał on, że aby zrozumieć fenomen Światowych Dni Młodzieży trzeba przywołać pojęcie radości, które jest inne niż pojęcie śmiechu. „Radość wypływa z głębi, śmiech wymaga natomiast bodźca zewnętrznego, śmiech jest przemijający, a radość długotrwała, ponieważ odmienia człowieka. Śmiech jest łatwy, a radość jest trudna” – wyjaśniał. I dodał, że to radość jest pojęciem kluczowym dla ŚDM.

Z kolei dr Anna Sugier-Szerega z Katolickiego Uniwersytetu Lubelskiego powiedziała, że Światowe Dni Młodzieży są współczesną odpowiedzią na potrzebę świętowania młodych ludzi. Podkreślała, że cechami święta są m.in. sacrum, połączenie z darem i ofiarą, tworzenie wspólnoty, która zbliża ludzi. Według mówczyni święto wyzwala także aktywną twórczość, pozwala przetrwać trudny czas. Dr Sugier–Szerega podzieliła się również wynikami ankiety, którą przeprowadziła wśród osób uczestniczących wcześniej w różnych edycjach ŚDM. Osoby te na pytania co poruszyło ich w tych spotkaniach, jakby określili atmosferę oraz na jakie potrzeby odpowiada to wydarzenie, wskazali przede wszystkim radość i entuzjazm młodych, poczucie wspólnoty, która trwała dłużej, brak barier kulturowych, wyjątkowe przeżycie eucharystii i spowiedzi. Uczestnicy ŚDM wskazywali także, że spotkanie pomogło im odnaleźć siebie, umocnić wiarę, poczuć jedność Kościoła oraz odnaleźli poczucie wspólnoty, której brakowało im we własnym środowisku.

Międzynarodowa konferencja naukowa pt. „Światowe Dni Młodzieży: źródła i rozwój idei” odbywała się 1-2 kwietnia w Krakowie. Jej celem było zgłębienie źródeł inspiracji i przesłania Światowych Dni Młodzieży w kontekście religijnym, kulturowym, międzynarodowym, będąc jednocześnie jednym z etapów intelektualnego i duchowego przygotowania do spotkania młodzieży całego świata z papieżem Franciszkiem.

Spotkanie współorganizował Uniwersytet Papieski Jana Pawła II i Wydział Studiów Międzynarodowych i Politycznych Uniwersytetu Jagiellońskiego w Krakowie. Projekt był współfinansowany przez Ministerstwo Spraw Zagranicznych RP.

Światowe Dni Młodzieży odbędą się w dniach 26-31 lipca w Krakowie. Organizatorzy szacują, że w spotkaniu z papieżem Franciszkiem weźmie udział ok. 2,5 mln młodych z całego świata.