Jonathan Sacks tegorocznym laureatem Nagrody Templetona

Zdobywcą międzynarodowej Nagrody Templetona, uważanej za nieoficjalnego „Nobla” w dziedzinie religii, został w tym roku były naczelny rabin Wielkiej Brytanii lord Jonathan Sacks. Ten 67-letni rabin jest znanym i uznanym zwolennikiem porozumienia i dialogu między ludźmi różnych wyznań, zwłaszcza na rzecz pokoju i zwalczania ekstremizmu religijnego.

Uzasadniając wybór tegorocznego laureata Jennifer Simpson, przewodnicząca kapituły Fundacji Templetona, wyjaśniła, że głównym powodem była jego wizja lepszego świata i jego przyszłości. „Po 11 września [2001] rabin Sacks dostrzegł potrzebę udzielenia odpowiedzi na wyzwanie postawione przez radykalizację i ekstremizm i czynił to z godnością i wdziękiem” – oświadczyła Simpson. Dodała, że zawsze „wyprzedzał on swój czas i dzięki jego przywództwu świat może spoglądać w przyszłość z nadzieją i jest to coś, czego bardzo potrzebujemy właśnie teraz”.

Jonathan Sacks urodził się 8 marca 1948 w Londynie. W przeszłości był naczelnym rabinem Londynu, a w latach 1991-2013 stał na czele Zjednoczonej Synagogi stolicy Zjednoczonego Królestwa – największej na Wyspach – z czym łączyła się godność naczelnego rabina Wielkiej Brytanii i Wspólnoty Brytyjskiej.

Obecnie wiele czasu poświęca działalności pisarskiej i publicystycznej oraz dużo podróżuje po świecie, zwłaszcza do Stanów Zjednoczonych, gdzie wykłada w Nowym Jorku na miejscowym uniwersytecie i w wyższej szkole żydowskiej Jesziwie. Jest emerytowanym profesorem filozofii żydowskiej, a także profesorem prawa, etyki i Biblii w londyńskim Kolegium Królewskim. Ma wielkie zasługi dla ożywienia społeczności żydowskiej w swym kraju, np. stworzył sieć organizacji, które wprowadzały żydowskość w takie dziedziny życia jak przedsiębiorczość, sprawy kobiet i wychowania oraz wzywały miejscowych Żydów do dzielenia się swą etyką i wiarą z otoczeniem.

W 2005 królowa Elżbieta przyznała mu tytuł lorda za zasługi dla Wspólnoty Brytyjskiej i dla stosunków międzyreligijnych a w 2009 został mianowany lordem baronem, któremu przysługuje dożywotnio miejsce w Izbie Lordów.

Sacks jest posiadaczem licznych dyplomów i wyróżnień angielskich i międzynarodowych, m.in. doktorem honoris causa różnych uczelni, np. Oksfordu, Cambridge, Liverpoolu, honorowym doktorem teologii, nadanym mu przez arcybiskupa Canterbury itp.

Jest żonaty i ma troje dzieci, a jego córka Gila Sackds była specjalną doradczynią byłego premiera Wielkiej Brytanii Gordona Browna. 12 grudnia 2011 przyjął go na audiencji prywatnej (wraz z kilkoma innymi rabinami) Benedykt XVI.

Tegoroczny laureat wielokrotnie wyrażał zaniepokojenie ujemnymi skutkami materializmu i zeświecczenia społeczeństwa europejskiego, twierdząc, że rozsadzają one podstawowe wartości rodziny i prowadzą do egoizmu. W przemówieniu z 2009 Sacks oświadczył, że Europejczycy wybrali konsumizm, niszcząc altruizm, zwłaszcza w odniesieniu do dzieci. Powiedział również, że „główne zagrożenie dla religii pochodzi dzisiaj od neodarwinistów”. Według niego Europejczycy przeżywają upadek, „gdyż niewierzącym brakuje tych wspólnych wartości rodziny i wspólnoty, które ma tradycyjna religia”. Jednocześnie stara się bronić instytucji religijnych przed wszelkimi formami ekstremizmu w czasach terroryzmu i przemocy.

Nagrodę Templetona ustanowiła w 1972 Fundacja tegoż imienia w celu wyróżniania osób szczególnie zasłużonych w dziedzinie przezwyciężania barier między nauką a religią. Jej fundatorem był amerykański przedsiębiorca i filantrop John Templeton (1912-2008).

Pierwszą laureatką nagrody została w 1973 r. Matka Teresa z Kalkuty, założycielka Zgromadzenia Misjonarek Miłości. Od tamtego czasu otrzymywały ją różne osobistości, także niechrześcijanie. W 1976 r. nagrodę przyznano belgijskiemu kard. Leo J. Suenensowi jako „pionierowi badań i tematyki Ruchu Odnowy Charyzmatycznej”. Laureatami Nagrody Templetona byli m.in. założyciel ekumenicznej Wspólnoty z Taizé brat Roger Schutz, amerykański kaznodzieja baptystyczny Billy Graham, niemiecki fizyk Carl Friedrich von Weizsäcker, benedyktyn i astrofizyk prof. Stanley L. Jaki, założycielka ruchu Focolare Chara Lubich, amerykański kaznodzieja baptystyczny Billy Graham i rosyjski pisarz Aleksander Sołżenicyn.

W 2008 r. Nagrodę Templetona otrzymał po raz pierwszy Polak – ks. Michał Heller, profesor filozofii na Uniwersytecie Papieskim Jana Pawła II w Krakowie, współpracownik Watykańskiego Obserwatorium Astronomicznego, a także fundator i dyrektor Centrum Kopernika Badań Interdyscyplinarnych.

Wartość Nagrody wynosi obecnie ok. 1,1 mln funtów.