Jubileusz Miłosierdzia w polskich diecezjach

13 grudnia – w ramach ogłoszonego przez Franciszka Roku Świętego Miłosierdzia – we wszystkich katedrach oraz w wielu sanktuariach i jubileuszowych świątyniach zostaną otwarte Bramy Miłosierdzia. Przez cały rok będą mogli pielgrzymować przez nie wierni, co wiązać się będzie z możliwością uzyskania odpustu.

Papież zachęca, by ten nadzwyczajny Rok Święty był czasem intensywnej modlitwy, odnowy duchowej, przebaczenia, otwarcia na łaskę Bożego Miłosierdzia oraz uczynków miłosierdzia z naszej strony wobec tych, którzy ich najbardziej potrzebują.

– Często myślałem o tym, w jaki sposób uczynić bardziej czytelną misję Kościoła jako świadka miłosierdzia. Jest to droga, która rozpoczyna się od duchowego nawrócenia. Z tej racji zdecydowałem się ogłosić Nadzwyczajny Jubileusz, w którego centrum znalazłoby się Boże miłosierdzie. Będzie to Rok Święty Miłosierdzia. Pragniemy go przeżywać w świetle słów Pana Jezusa: „Bądźcie miłosierni jak Ojciec” – ogłosił papież Franciszek podczas wielkopostnej liturgii w marcu br.

Obchody Jubileuszu rozpoczną się 8 grudnia, w uroczystość Niepokalanego Poczęcia NMP. Tego dnia papież otworzy Drzwi Święte w Bazylice św. Piotra – znak obchodzonego w Kościele Roku Świętego. Kilka dni później, bo 13 grudnia Drzwi Święte – Bramy Miłosierdzia zostaną otworzone zarówno w rzymskiej katedrze, Bazylice na Lateranie, jak i we wszystkich kościołach katedralnych na świecie. Bramy te, podobne do Drzwi Świętych Bazylik Wielkich w Rzymie, pozwolą dopełnić pielgrzymki jubileuszowej również i temu, kto nie może dotrzeć do stolicy Kościoła katolickiego.

Bramy Miłosierdzia

Zgodnie z życzeniem papieża Bramy Miłosierdzia powstaną nie tylko w katedrach, ale też w innych, wskazanych przez ordynariuszy kościołach, miejscach szczególnego kultu. Świątynie te, zwane kościołami miłosierdzia, będą miejscami, w których uzyskać będzie można odpust zupełny dla siebie lub za zmarłych.

Znakiem wyjątkowości obchodzonego Jubileuszu, który dla Ojca Świętego jest „żywym doświadczeniem bliskości Ojca i niejako dotknięciem ręką Jego czułości”, ma być niespotykana dotąd, duża liczba świątyń, w których staną Bramy Miłosierdzia. Jedynie w Polsce będzie ich około 500, najwięcej, bo aż 36, w diecezji warszawsko-praskiej.

Obok katedr będą to także odwiedzane przez pielgrzymów sanktuaria oraz bazyliki. Bramy Miłosierdzia staną m.in. w bazylice Miłosierdzia Bożego w krakowskich Łagiewnikach oraz w znajdującym się nieopodal sanktuarium Jana Pawła II na Białych Morzach, ale także w sanktuariach maryjnych na Jasnej Górze, w Kalwarii Zebrzydowskiej, Piekarach Śląskich, Kodniu, Gietrzwałdzie i Licheniu.

Na kościoły jubileuszowe wskazane zostały świątynie, którym patronuje Miłosierdzie Boże, bądź tam, gdzie kult miłosierdzia jest żywy, a także kościoły pod wezwaniem apostołów miłosierdzia: św. s. Faustyny, św. Jana Pawła II czy bł. Michała Sopoćki.

W części diecezji przy doborze miejsc sugerowano się lokalizacją kościołów. „Bramy Miłosierdzia staną w największych miastach zarówno na północy, jak i na południu diecezji, tak, aby były dostępne dla jak największej liczby wiernych” – wyjaśnia ks. Tomasz Nowak z diecezji rzeszowskiej. Ks. Waldemar Wesołowski, rzecznik kurii legnickiej dodaje, że na terenie diecezji legnickiej rozmieszczenie miejsc jubileuszowego odpustu oddaje jej podział na cztery rejony duszpasterskie.

Jak będą wyglądać same bramy? Każda diecezja przygotowuje własny projekt dekoracji, która wyraźnie ma sygnalizować wiernym, że jest to szczególne miejsce, z którym wiąże się łaska uzyskania odpustów. Często za wygląd tego jubileuszowego miejsca odpowiedzialne są poszczególne parafie.

Najczęściej – na wzór Drzwi Świętych rzymskich Bazylik – będą to udekorowane główne drzwi wejściowe do danej świątyni.

W niektórych miejscach pojawią się specjalnie przygotowane konstrukcje. Taka, wkomponowana w główne wejście do świątyni Brama Miłosierdzia powstaje właśnie w bazylice Miłosierdzia Bożego w Łagiewnikach. – W centralnym miejscu ma być umieszczone wymowne logo Roku Świętego, ukazujące w formie ikony Chrystusa dźwigającego na swoich ramionach Adama, a w nim każdego z nas. Nad ikoną będzie widniał krzyż i z niego popłyną czerwone oraz blade strumienie światła, nawiązujące do promieni z Obrazu Jezusa Miłosiernego. Na bocznych ramionach są umieszczone w formie piktogramów uczynki miłosierdzia co do ciała i co do duszy. Ich przesłanie będzie wyrażone w języku polskim i angielskim, by było zrozumiałe dla młodzieży zgromadzonej na ŚDM. Przejście przez Bramę ma być duchowym powrotem do źródeł chrztu świętego oraz odkryciem na nowo skarbu naszej wiary, która nadaje sens i wartość ludzkiemu życiu – podkreśla na stronie sanktuarium ks. Franciszek Ślusarczyk, rektor bazyliki, dodając, że kompozycja ta ma zarówno wymiar duchowy i duszpasterski.

Bramą Miłosierdzia w sanktuarium jasnogórskim będzie jedna z czterech bram wejściowych do klasztornego kompleksu. Brama Matki Bożej Bolesnej również zostanie przyozdobiona dekoracją, która – jak wyjaśnia rzecznik jasnogórskiego sanktuarium, o. Robert Jasiulewicz – będzie nawiązywać do wizerunku Jezusa Miłosiernego z obrazu „Jezu Ufam Tobie”.

Kościoły jubileuszowe oprócz przygotowania bram miłosierdzia mają też być miejscem szczególnego kultu. Niektóre diecezje zachęcają duszpasterzy do wprowadzania częstszych dyżurów w konfesjonałach, inne organizują dodatkowe nabożeństwa. W części prowadzone będą specjalne zbiórki jałmużny dla potrzebujących. – W Roku Miłosierdzia każda parafia będzie zobowiązana odbyć pielgrzymkę do wybranego kościoła jubileuszowego. W kościołach tych codziennie będzie odmawiany Różaniec oraz Koronka do Bożego Miłosierdzia – pisze w liście do wiernych biskup sosnowiecki Grzegorz Kaszak.

Duchowe pielgrzymowanie przez bramy

Do duchowego pielgrzymowania przez Bramy Miłosierdzia i przyjmowania odpustów zaproszeni są Ci, którzy fizycznie nie mają możliwości przybyć do kościoła jubileuszowego. Papież wskazuje w liście, że doświadczenie bliskości z Panem będzie dla ludzi chorych, starszych i samotnych wielką pomocą w przeżywaniu swojej choroby i cierpienia.

Jubileusz, na co wskazuje papież Franciszek, od zawsze był znakiem amnestii. W tym duchu podczas Roku Świętego Miłosierdzia bramy cel więziennych staną się Drzwiami Świętymi, dla wszystkich tych, którzy przechodząc przez nie skierują myśli i modlitwę do Ojca, a odpust zupełny będą mogli otrzymać w kaplicach więziennych.

– Odpust, jakim papież obdarzył więźniów to bardzo ważny dar. Konieczne jest odpowiednie ukazanie im wartości łaski, jaką otrzymali. Trzeba pamiętać, że sam odpust wiąże się z sakramentem pokuty, a więc i osobistą relacją między spowiednikiem i osadzonym – wyjaśnia KAI ks. Paweł Wojtas, duszpasterz krajowy więziennictwa.

Rok Święty Miłosierdzia ma być okazją do jeszcze większego zaangażowania w duszpasterstwo więźniów. Okazją do tego ma być specjalnie opracowany program duszpasterski oraz ogólnopolska celebracja Niedzieli Miłosierdzia w Zakładzie Karnym w Bydgoszczy – Fordonie.

Misjonarze Miłosierdzia

Jak czytamy na jubileuszowej stronie internetowej, papież ogłosił Rok Miłosierdzia po to, „aby został intensywnie przeżyty w każdym Kościele partykularnym, i aby w ten sposób pozwolić każdemu doświadczyć miłosierdzia Boga Ojca poprzez czynną misję Kościoła.” Znakiem kościelnej misji mają być Misjonarze Miłosierdzia.

Szczególnym zadaniem misjonarzy będzie głoszenie miłosierdzia Bożego podczas wielkopostnych rekolekcji, kazań i katechez. Istotnym elementem ich posługi ma być spowiadanie. Na mocy przywileju papieża, mają mieć prawo do rozgrzeszania z grzechów, dotychczas zarezerwowanych jedynie dla Stolicy Apostolskiej, m.in. grzechu profanacji postaci eucharystycznych, schizmy, apostazji czy herezji, a także grzechu spowodowanego naruszeniem tajemnicy spowiedzi.

Szczególne zadanie powierzone misjonarzom wymaga, aby tę funkcje sprawowali duchowni „dobrzy, cierpliwi, zdolni zrozumieć ludzkie ograniczenia, gotowi do tego, by wyrażać natchnienia Dobrego Pasterza w swojej misji głoszenia i spowiadania” – czytamy w Instrukcji na Rok Miłosierdzia. Mają oni posługiwać nie tylko na terenie diecezji, z której pochodzą, lecz w całym kraju, a także poza jego granicami.

Dotychczas trudno określić, ilu Misjonarzy Miłosierdzia będzie posługiwało w Polsce. Do zgłaszania kapłanów zaproszona jest każda diecezja. Zgłaszać się mogą sami księża, którzy muszą otrzymać od swojego biskupa diecezjalnego list polecający.

Uroczyste posłanie Misjonarzy Miłosierdzia nastąpi w Bazylice św. Piotra w Rzymie w Środę Popielcową 10 lutego 2016 r. Papież Franciszek udzieli duchownym błogosławieństwa i poleci głoszenie światu Bożego Miłosierdzia.

Na czas Jubileuszu wszyscy spowiednicy otrzymali od papieża władzę zdejmowania ekskomuniki i rozgrzeszania osób winnych aborcji. Grzech, z którego rozgrzeszyć mogli dotychczas jedynie biskupi i duchowni, przez nich wskazani jest, zdaniem papieża Franciszka, konsekwencją zmodyfikowanego stosunku do ludzkiego życia, który prowadzi do utraty należytej wrażliwości na kwestie przyjmowania nowego życia.

Uczynki miłosierdzia

Papież Franciszek wskazuje, że podczas Jubileuszu Miłosierdzia same uczynki miłosierdzia względem ciała i duszy będą miały niezwykle istotne znaczenie. – Doświadczenie miłosierdzia staje się bowiem widzialne w świadectwie konkretnych znaków, jak uczył nas sam Jezus. Za każdym razem, kiedy wierny sam wykona jeden lub kilka z tych uczynków, z pewnością otrzyma jubileuszowy odpust – czytamy w liście Ojca Świętego. Diecezje obok działań sakramentalnych czy duszpasterskich, będą jeszcze gorliwiej animować działalność charytatywną.

Największa aktywność charytatywna Kościoła wyraża się w działalności Caritas Polska oraz 44 oddziałów znajdujących się w każdej diecezji. Są też inne inicjatywy ogólnopolskie, takie jak np. „Pomoc Kościołowi w Potrzebie”, „Dzieło Nowego Tysiąclecia” czy „Papieskie Dzieła Misyjne” oraz tysiące lokalnych, które dotyczą społeczności poszczególnych miast bądź parafii.

Z myślą o Roku Świętym Miłosierdzia archidiecezja częstochowska uruchamia akcję „Torba miłosierdzia”, w ramach której wierni będą mogli przekazywać jako wsparcie osób biednych paczki żywnościowe do 5 kg. Podobne akcje organizowane są też m.in. w Drohiczynie i Olsztynie.

W ramach świątecznych akcji wpisujących się w Rok Miłosierdzia poznańska Caritas diecezjalna w ramach akcji „Tak pomagam” przygotowuje zbiórkę żywności w kilku gnieźnieńskich sieciach handlowych.

Ruchy i stowarzyszenia diecezji płockiej wspólnie współtworzą projekt promowania dzieł miłosierdzia wśród młodzieży i osób dorosłych.

Do koordynowania działań charytatywnych w parafiach diecezji siedleckiej ustanowieni zostali parafialni koordynatorzy dział miłosierdzia. Będą oni odpowiedzialni, wraz z duszpasterzami, za podejmowane inicjatywy.

Wydarzenia jubileuszowe

Częścią Nadzwyczajnego Roku Świętego są tzw. Jubileusze Stanowe, skierowane do poszczególnych grup wiernych. Organizuje je zarówno Stolica Apostolska, jak i poszczególne diecezje.

Największą uwagę przyciąga Jubileusz Młodych odbywający się w ramach Światowych Dni Młodzieży w Krakowie. Przez Bramę Miłosierdzia, która powstaje w Łagiewnikach – centralnym sanktuarium lipcowego Jubileuszu – przejdzie wraz z papieżem młodzież z całego świata.

Wcześniej, podczas Dni w Diecezji, Jubileusz Młodych będzie organizowany w każdej polskiej diecezji, do której przyjadą młodzi pielgrzymi, uczestnicy ŚDM.

Obok jubileuszu Młodych w diecezjach będą organizowane wydarzenia dedykowane np. osobom zakonnym, kapłanom czy członkom kół różańcowych. Indywidualny harmonogram jest przez większość diecezji jeszcze opracowywany.

W roku jubileuszowym szczególne znaczenie będzie miała zainicjowana w 2014 roku przez papieża Franciszka akcja „24 godziny dla Pana”. Kościoły jubileuszowe, a i pozostałe świątynie wielu polskich diecezji będą organizowały 4 i 5 marca 2016 r. nabożeństwa i całodobowe adoracje Najświętszego Sakramentu, podczas których wierni będą mogli skorzystać z sakramentu pokuty i pojednania.

Wiele diecezji, z racji na Rok Święty organizuje też dodatkowe dyżury spowiedników. Ks. Jacek Świątek z diecezji siedleckiej mówi KAI, że w jubileuszowych świątyniach zostanie ustanowiony tzw. „konfesjonał miłosierdzia”, w którym podjęty będzie dyżur spowiedników ze szczególnym uwzględnieniem tzw. grzechów zarezerwowanych dla posługi sakramentalnej biskupa.

Formacja duchowa

Celem jubileuszu jest wzmocnienie wiary i zawierzenie Bożemu Miłosierdziu. Służyć temu musi odpowiednia formacja wiernych.

Ogólnopolskie programy duszpasterskie duszpasterstwa ogólnego i duszpasterstwa młodzieży starają się łączyć ideę świętowanego w Kościele w Polsce 1050. rocznicy Chrztu Polski z Nadzwyczajnym Jubileuszem ogłoszonym przez Ojca Świętego.

Na poziomie diecezji również powstały programy duszpasterskie, w które wpisane jest przeżywanie tajemnicy Miłosierdzia. Szczególnym momentem formacji rozpoczynającego się Jubileuszu będzie celebracja najważniejszych świąt w Kościele katolickim, Triduum Paschalnego. Poprzedzający je Wielki Post będzie czasem pogłębionej katechezy o Bożym Miłosierdziu.

Duszpasterze diecezji legnickiej przygotowują dla wiernych specjalny cykl katechez radiowych, które w oparciu o papieską bullę wprowadzą wiernych w tematykę Jubileuszu. Rzecznik diecezji legnickiej, ks. Ks. Waldemar Wesołowski dodaje w rozmowie z KAI, że podobne katechezy będą też publikowane w diecezjalnym wydaniu tygodnika „Niedziela”.

Duchowemu świętowaniu Jubileuszu mają służyć pielgrzymowanie do Grobu św. Piotra. Narodowa Pielgrzymka do Rzymu ma odbyć się w drugiej połowie października. Będzie dziękczynieniem za łaski Roku Świętego Miłosierdzia, Światowe Dni Młodzieży i Jubileusz Chrztu Polski.

Duchowy wymiar mają też mieć organizowane przez diecezje i parafie pielgrzymki do miejsc kultu Bożego Miłosierdzia, z którymi wiąże się łaska odpustu zupełnego.

Świętowanie Jubileuszu Miłosierdzia zakończy się w diecezjach 13 listopada 2016 r. obrzędem zamknięcia Drzwi Świętych. Tydzień później, w niedzielę Jezusa Chrystusa Króla Wszechświata papież Franciszek zamknie Drzwi Święte Bazyliki św. Piotra w Rzymie, co zakończy Rok Święty w całym Kościele.