Modlitwa międzyreligijna w 90. rocznicę Grobu Nieznanego Żołnierza

90. rocznicę Grobu Nieznanego Żołnierza uczczono 2 listopada br. w Warszawie uroczystością na placu Marszałka Józefa Piłsudskiego. Na płycie pomnika złożone zostały kwiaty. W trakcie uroczystości modlitwie międzyreligijnej w intencji poległych w obronie Ojczyzny przewodniczył bp Józef Guzdek, biskup polowy Wojska Polskiego.

Kwiaty złożone zostały także pod tablicą upamiętniającą Jadwigę Zarugiewiczową, symboliczną Matkę Nieznanego Żołnierza.

Uroczystość rozpoczęła się od odegrania hymnu państwowego i wciągnięcia flagi państwowej na maszt. Odczytany został akt fundacyjny Grobu Nieznanego Żołnierza. Z okazji 90-lecia jego istnienia oddano 21 salw armatnich.

Przedstawiciele ordynariatów polowych: Biskup polowy bp Józef Guzdek, bp Mirosław Wola, ewangelicki naczelny duszpasterz wojskowy, ks. Michał Dudicz, kanclerz prawosławnego Ordynariatu Polowego odmówili modlitwę.

– Wszystkich zamieszkujących Polską ziemię, bez względu na wyznanie łączyła miłość i troska o wolność naszej Ojczyzny, dlatego jako przedstawiciele Kościołów chrześcijańskich módlmy się słowami Modlitwy Pańskiej – powiedział rozpoczynając ją bp Guzdek. Zebrani odmówili „Ojcze nasz”, a następnie modlitwę w intencji zmarłych. Psalm 23 odśpiewał Michael Schudrich, naczelny rabin Polski.

– Pozostali bezimienni, ale zostawili nam wartość bezcenną, Polskę – powiedział podczas uroczystości wicepremier Tomasz Siemoniak, minister obrony narodowej.

Uroczystość zakończyły złożenie wieńców na płycie Grobu oraz defilada biorących udział w uroczystości pododdziałów Wojska Polskiego, Straży Pożarnej, Policji i Straży Miejskiej.

W uroczystościach wzięli udział generałowie WP, m. in. gen. Mieczysław Gocuł, Szef Sztabu Generalnego, gen. broni Marek Tomaszycki, dowódca Operacyjny, gen. dyw. Wiesław Grudziński, dowódca Garnizonu Warszawa. Obecny był przedstawiciel prezydenta RP Paweł Soloch, szef Biura Bezpieczeństwa Narodowego. Wśród gości obecny był także kard. Kazimierz Nycz, metropolita warszawski, Andrzej Kunert, sekretarz Rady Ochrony Pamięci Walk i Męczeństwa, członkowie kapituły Orderu Wojennego Virtuti Militari, kombatanci, harcerze, przedstawiciele uczelni wojskowych i mieszkańcy Warszawy.

Po zakończeniu uroczystości przed Grobem Nieznanego Żołnierza, uczestniczy przeszli przed budynek Dowództwa Garnizonu Warszawa. Na jego frontonie umieszczona jest płyta upamiętniająca Jadwigę Zarugiewiczową, która wskazała jedną z trzech trumien, z ciałem poległego w obronie Polski, niezidentyfikowanego żołnierza. Pod tablicą poświęconą symbolicznej Matce Nieznanego Żołnierza złożone zostały kwiaty.

***

Podczas I wojny światowej po raz pierwszy zetknięto się z problemem tysięcy poległych i niezidentyfikowanych żołnierzy. Ich prochy leżały często z dala od Ojczyzny, w pobliżu miejsc bitewnych. Pamięć o nich postanowiono zachować wystawiając pomniki, które symbolicznie byłyby hołdem wdzięczności dla wszystkich niezidentyfikowanych poległych żołnierzy.

Jako pierwsi zdecydowali się na ten krok Francuzi. 2 listopada 1918 r. Rada Ministrów Francji wniosła do parlamentu projekt sprowadzenia prochów Nieznanego Żołnierza i złożenia ich w Panteonie. Projekt przegłosowano 9 listopada 1920 r., a jego realizację wyznaczono na 11 listopada 1920 r. Ostatecznie Nieznany Żołnierz armii Francuskiej spoczął pod Łukiem Triumfalnym. Z ośmiu cmentarzy znajdujących się pobliżu miejsc bitew przywieziono ciała niezidentyfikowanych żołnierzy. Umieszczono je w jednakowych trumnach. W obecności ministra wojny, Andre Maginota (na jego cześć powstał późniejszy system obronny bunkrów francuskich), August Thien, żołnierz 132 Pułku Piechoty wybrał jedną z trumien i złożył na niej wiązankę kwiatów, wybierając w ten sposób prochy, które złożono następnie pod Łukiem Triumfalnym. Na metalowej płycie, przykrywającej kryptę, widnieje napis „Tu spoczywa żołnierz francuski, który poległ za ojczyznę”.

3 listopada 1920 r. uchwałę o upamiętnieniu brytyjskiego nieznanego żołnierza podjął parlament brytyjski, zalecając sprowadzenie prochów Nieznanego Żołnierza brytyjskiego z Francji i złożenie ich w nawie głównej sławnego Opactwa Westminsterskiego. Trumna została wybrana w podobny sposób, w jaki dokonano tego we Francji. Pogrzeb nieznanego żołnierza odbył się 11 listopada 1920 r. Kolejnych latach podobne pomniki-groby powstały jeszcze w USA (1921) i Belgii (1922).

Idea budowy w Warszawie Grobu Nieznanego Żołnierza powstała w 1923 roku. 24 stycznia 1925 r. ówczesny minister spraw wojskowych gen. dyw. Władysław Sikorski przedstawił Radzie Ministrów wniosek w sprawie ustanowienia i budowy Grobu Nieznanego Żołnierza, proponując jego lokalizację w centralnym punkcie kolumnady Pałacu Saskiego. Wystrój Grobu zaprojektował Stanisław Ostrowski. Jadwiga Zarugiewiczowa została symboliczną Matką Nieznanego Żołnierza. W dniu 29 października 1925 roku na Cmentarzu Obrońców Lwowa wskazała jedną z trzech trumien zawierających prochy bezimiennych żołnierzy, którą przetransportowano do Warszawy i uroczyście złożoną w kolumnadzie Pałacu Saskiego, po uroczystym pogrzebie w archikatedrze św. Jana Chrzciciela , w dniu 2 listopada 1925 roku.

Obok trumny do niszy wstawiono 14 urn z ziemią z pól bitewnych. Od tamtego czasu GNŻ stał się panteonem narodowej pamięci, miejscem składania kwiatów podczas uroczystości państwowych i wojskowych oraz oficjalnych wizyt zagraniczny delegacji wysokiego szczebla. Kolumnada Pałacu Saskiego została zniszczona w 1944 roku. Zachował się jednak jej fragment z Grobem Nieznanego Żołnierza.

2 czerwca 1979 roku, podczas swojej pierwszej pielgrzymki do Polski, przy Grobie Nieznanego Żołnierza modlił się papież Jan Paweł II, który złożył swój podpis w Księdze Pamiątkowej GNŻ. W 1988 r. w Wojskowym Instytucie Historycznym opracowano treść nowych 12 tablic upamiętniających całe militarne dzieje Polski, umieszczając na nich nazwy 142 pól bitewnych od Cedyni do Berlina.

Podobnie jak dawniej, tak i dziś na płycie GNŻ kwiaty składają odwiedzający nasz kraj najwyższej wysokiej rangi osobistości – koronowane głowy, przedstawiciele świata polityki, sił zbrojnych, delegacje krajowych i zagranicznych władz państwowych oraz różnego rodzaju organizacji, a także ambasadorzy obejmujący misję dyplomatyczną w Warszawie.