60. rocznica poświęcenia katowickiej katedry

30 października 1955 r., podczas trwającego wysiedlenia biskupów katowickich, biskup częstochowski Zdzisław Goliński dokonał konsekracji katowickiej katedry. Dzisiaj podczas uroczystej Eucharystii pod przewodnictwem abp. Wiktora Skworca świętowano to wydarzenie.

– Dzisiaj chcemy przypomnieć wydarzenie konsekracji tej katedry. Dokona się to w sposób szczególny poprzez uroczyste okadzenie ołtarza oraz iluminację katedry, których dokona ks. arcybiskup Wiktor Skworc, jako nawiązanie do wydarzeń sprzed 60 laty – powiedział ks. Grzegorz Śmieciński, sekretarz arcybiskupa i ceremoniarz diecezjalny.

Uroczysta modlitwa przypominająca znaczenie kościoła katedralnego, okadzenie i iluminacja wnętrza świątyni miały miejsce po homilii, w czasie której ks. abp Wiktor Skworc mówił: „Ileż mogłyby powiedzieć mury naszej archikatedry o przychodzących tu ludziach. (…) Ileż mogłyby powiedzieć konfesjonały tej świątyni, w których Bóg nigdy nie męczył się przebaczaniem. (…) Ileż mógłby powiedzieć ołtarz, na którym pokolenia składały w ofierze chleb i wino, aby stawały się Ciałem i Krwią Chrystusa. (…) Ileż mogłaby powiedzieć kaplica Najświętszego Sakramentu, gdzie jakby z krzewu ognistego mówi Pan: Jestem Bogiem twoim w znaku konsekrowanego chleba. (…) Wielu młodych mężczyzn – idąc za głosem powołania – kładło się – w geście prostracji – na surowej posadzce tej katedry, przygotowując się w asyście Wszystkich Świętych do przyjęcia święceń diakonatu, prezbiteratu i konsekracji biskupiej”.

Nawiązując do rozpoczynającego się 8 grudnia Roku Miłosierdzia, metropolita katowicki przypomniał, że katedra stanie się głównym kościołem jubileuszowym archidiecezji. – Będzie to dom, w którym schronienie znajdzie każdy Zacheusz, każdy, kto będzie chciał zobaczyć Jezusa i przyjść do Niego, aby ugościć Go w swoim sercu, aby ostatecznie zmienić swoje życie – zachęcał arcybiskup Skworc.

Przywołując postać Zacheusza wskazał na postawę jaką powinno przyjmować pokolenie nowej ewangelizacji. – Jesteśmy i powinniśmy być jak pokorna sykomora, na którą mogliby się wspinać współcześni Zacheusze, by zobaczyć Jezusa i spotkać się z Jego czułym wzrokiem. Niech więc nie brakuje nam miłości wobec tego miejsca i Kościoła, wobec wierzących i niewierzących, wobec przychodzących tu pod osłona katedralnego mroku Nikodemów. W duchu nowej ewangelizacji – wyjścia z bogactwem orędzia miłości i miłosierdzia – pomagajmy wszystkim w budowaniu wspólnoty Kościoła, wobec której nie ma w globalnej skali wiarygodnej alternatywy – apelował metropolita katowicki.

Podczas Eucharystii wspomniano również burzliwe dzieje budowy katedry. Mówiono o jej obecnym kształcie, który mocno odbiega od tego założonego przez jej architektów: Zygmunta Gawlika i Franciszka Mączyńskiego. Nie udało się ukończyć monumentalnej kopuły, której wysokość zewnętrzna razem z latarnią miała wynosić 95 m. – Smukła kopuła miała wznosić się nad rosnącym miastem i jak axis mundi – oś świata – wskazywać w górę, kierować wzrok oczu i serc ku rzeczywistości nieba – mówił abp Wiktor Skworc.

Pod wpływem żądań ówczesnych władz musiano dokonać istotnych zmian. W 1954 r. architekci zaprojektowali nową formę katedry, którą ostatecznie zrealizowano.

Bp Arkadiusz Lisiecki w 1927 r. w uroczystość Trójcy Świętej symbolicznie wykopał ziemię pod fundamenty katedry. Odpowiedzialność za budowę powierzył ks. prałatowi Emilowi Szramkowi. W 1938 r. zakończono budowę prezbiterium i erygowano kurację z tymczasowym kościołem. W czasie wojny nie kontynuowano budowy, a okupanci nie pozwolili nawet na zabezpieczenie istniejących murów.

Budowę wznowiono dopiero w 1948 roku, bo katowicki pasterz Stanisław Adamski słusznie uznał, że po zakończeniu wojny pierwszeństwo należy dać odbudowie zniszczonych przez front kościołów – mówił abp Sworc. W tym czasie tworzyła się nowa linia wojennego frontu. Polska mimo pozorów budowania niepodległego państwa, znalazła się pod nową okupacją ideologów ateistycznego komunizmu, który walczył z Bogiem i Kościołem, ostatecznie z tożsamością narodu.

Ofiarami tej nowej wojny stał się m.in. biskup katowicki. W roku 1952 za obronę nauki religii w państwowej szkole wypędzono katowickich pasterzy: Stanisława, Juliusza i Herberta. A ks. Rudolfa Adamczyka, który prowadził budowę kościoła, uwięziono. Prowadzenie diecezji, a tym samym i budowy katedry, stalinowskie władze powierzyły wikariuszom kapitulnym – ks. Filipowi Bednorzowi a po jego śmierci ks. Janowi Piskorzowi – wspominał burzliwe czasy budowy katedry metropolita katowicki.

Swoimi wspomnieniami z okresu konsekracji katedry podzielił się również abp senior Damian Zimoń. – Byliśmy wtedy w Krakowie. Natomiast na poświęcenie katedry przyjechaliśmy jako klerycy, aby pełnić posługi w trakcie liturgii. Pamiętam, że komentatorem w trakcie konsekracji był ks. Ignacy Jeż – wspominał.

Warto nadmienić, że w katedrze są obecne ślady dwóch papieży. Mozaika za tabernakulum w kaplicy Najświętszego Sakramentu jest ufundowana w 1980 r. przez arcybiskupa Monachium kardynała Józefa Ratzingera – Benedykta XVI. Natomiast w 1983 r. w tej samej kaplicy modlił się papież Jan Paweł II, w czasie spotkania z inwalidami ludzkiej pracy podczas II pielgrzymki do Ojczyzny.