Dziś przypada 71. rocznica śmierci rodziny Ulmów

Dzisiaj przypada 71. rocznica śmierci Józefa i Wiktorii Ulmów z dziećmi, którzy zginęli z rąk hitlerowców 24 marca 1944 r. za ukrywanie Żydów. W 1995 r. Ulmowie zostali uhonorowani tytułem „Sprawiedliwi wśród Narodów Świata”.

Małżonkowie Józef i Wiktoria Ulmowie mieszkali wraz z sześciorgiem dzieci w Markowej na Podkarpaciu. W czasie okupacji ukrywali w swoim gospodarstwie ośmioro Żydów – rodzinę Szallów i Goldmanów. 24 marca 1944 r. w nocy do ich domu wtargnęli hitlerowcy. Najpierw zamordowali ukrywanych Żydów, a potem całą rodzinę Ulmów, w tym Wiktorię, która była w dziewiątym miesiącu ciąży, a także dzieci, z których najstarsze miało 8 lat, a najmłodsze 1,5 roku. Jak zeznał jeden z mężczyzn, który pogrzebał zabitych, siódme zaczęło się rodzić w czasie mordu – widać było już główkę i tułów dziecka.
Po mordzie Niemcy ograbili ofiary, nakazując przeszukanie ich ciał Polakom, sami zaś nadzorowali cały proces i wybierali odpowiednie dla siebie rzeczy.

W 1995 r. Józef i Wiktoria Ulmowie zostali uhonorowani tytułem „Sprawiedliwi wśród Narodów Świata”. Proces beatyfikacyjny rodziny Ulmów na etapie diecezjalnym zakończył się w 2008 r. W 2011 r. wszystkie dokumenty trafiły do Watykanu. W przypadku uznania Ulmów za błogosławionych będzie to prawdopodobnie pierwsza w historii Kościoła wspólna beatyfikacja całej rodziny – nie tylko małżonków, ale także siedmiorga ich dzieci.
W 2004 r. odsłonięto pomnik przypominający heroiczność rodziny Ulmów. „Postawy rodziny Ulmów nie wstydzi się ani wioska, ani naród, ani Kościół. To fakt, który staje się własnością całego świata. Męczennik to świadek, a świadectwo ma różne wymiary. Czy w zalewie niemoralności dzisiejszej nie jest bohaterstwem zachowanie się godziwie, zachowanie czystości przedmałżeńskiej, czy nie jest bohaterstwem przyjęcie szóstego, siódmego dziecka w normalnej, zdrowej, rodzinie? Dzisiaj takiego potrzeba nam heroizmu. Jeżeli go zabraknie, koniec z Polską” – powiedział abp Józef Michalik podczas poświęcenia pomnika.
W październiku 2013 r. w Markowej ruszyła budowa Muzeum Polaków ratujących Żydów im. Rodziny Ulmów. Inwestycja powstaje na zlecenie Muzeum – Zamku w Łańcucie, a finansowana jest ze środków budżetu województwa. Ma być gotowa w grudniu br. Budowę realizuje firma Skanska.

Projekt przygotowała pracownia Nizio Design International, która odpowiada m.in. za aranżację Muzeum Powstania Warszawskiego. Budynek będzie miał kształt długiego prostokąta. Przy nim powstanie „Sad Pamięci”, który ma upamiętniać Polaków i Żydów mieszkających w Markowej, którzy zostali zamordowani w czasie II wojny światowej. W muzeum prezentowane będą historie Polaków z Podkarpacia, którzy udzielali pomocy Żydom. Wystawione eksponaty będą też prezentować relacje polsko-żydowskie przed wojną, w trakcie okupacji, a także stosunki powojenne.