Deklaracja „Nostra aetate” polemikę zmieniła w dialog – sympozjum w Sandomierzu o dialogu chrześcijańsko-żydowskim

O historii, teraźniejszości i perspektywach dialogu chrześcijańsko-żydowskiego z okazji 50. rocznicy ogłoszenia deklaracji Soboru Watykańskiego II „Nostra Aetate” dyskutowano 14 marca podczas sympozjum naukowo-pastoralnego w Sandomierzu.

Podczas konferencji biskup sandomierski Krzysztof Nitkiewicz w swym wystąpieniu podkreślił ważność soborowego dokumentu dla zrozumienia wspólnych korzeni wiary i historii oraz odkrycia nowych przestrzeni wzajemnych relacji.

– Przez prawie dwa tysiące lat relacje chrześcijańsko-żydowskie charakteryzowało podkreślanie odrębności jednej religii od drugiej. Chrześcijańscy apologeci kładli nacisk na powstanie nowego Izraela, nowego Ludu Bożego, który zajął miejsce Żydów – wskazał bp Nitkiewicz.

Zwrócił przy tym uwagę, iż przełomowy charakter soborowej deklaracji „Nostra aetate” polegał na tym, że wyznaczyła ona Kościołowi nowy kierunek w relacjach z Żydami. – Zobaczmy co nas łączy, zauważmy, że Nowy Testament jest zakorzeniony w Starym. Mamy wspólne korzenie. Bóg Abrahama, Izaaka i Jakuba jest również naszym Bogiem. Mamy prawo nazywać się Ludem Bożym, uznając jednak, że Żydzi pozostają w dalszym ciągu Ludem Bożym Starego Przymierza – podkreślił hierarcha.

Biskup sandomierski zauważył, że sympozjum zorganizowane w gmachu Wyższego Seminarium Duchownego to już trzecie spotkanie w Sandomierzu, które wpisuje się w dialog chrześcijańsko-żydowski. – Myślę, że podobnie jak poprzednie przyniesie również wspaniałe owoce – wyraził nadzieję bp Nitkiewicz.

Bp Mieczysław Cisło, przewodniczący Komitetu Konferencji Episkopatu Polski ds. Dialogu z Judaizmem, zreferował starania Kościoła katolickiego oraz środowisk żydowskich w służbie wzajemnego dialogu. Podkreślał, że soborowa deklaracja pobudziła obie strony do wzajemnego zbliżenia oraz promowania kultury pokoju, dialogu, sprawiedliwości.

Z kolei prof. Magda Teter z Wesleyan University w USA podkreślała zmiany, jakich dokonała soborowa deklaracja w rozumieniu wzajemnych stosunków chrześcijan i Żydów. – Ta deklaracja, jako dokument soborowy zmieniała polemikę w dialog, stworzyła wzajemną otwartość z obydwu stron, na złożoność historii wzajemnych relacji. Przed deklaracją te historie były pisane osobno a momenty połączenia uważane były z reguły za kontrowersyjne. Deklaracja to zmieniła i mamy wiele ciekawych prac, które pogłębiają nasze wzajemne rozumienie – mówiła prof. Teter.

W jej ocenie, „nadal potrzeba nam więcej rozmów, badań naukowych i otwartości na skomplikowane stosunki, aby zrozumieć, że historia nie jest tylko czarna albo biała, lecz, że ma różne odcienie a nawet i kolory”. Takie spotkania pozwalają nam razem kroczyć drogą dialogu, rozumienia i otwartości – podkreśliła.

Natomiast prof. John Connelly z University of California at Berkeley w swoim wystąpieniu zwrócił uwagę na przełomowy charakter deklaracji “Nostra Aetate”. – Dziś nie zdajemy sobie w pełni sprawy jak wielkie znaczenie miała opublikowana pięćdziesiąt lat temu deklaracja. Dała ona podstawy teologiczne do dialogu między chrześcijanami a Żydami – mówił prof. Connnelly.

– Deklaracja mówi o trwałości przymierza Boga z Izraelem, podkreśla, że ono nigdy nie zostało zerwane. Jednoznacznie potępia wszelkie prześladowania, które w ciągu wieków kierowano przeciw Żydom – wskazywał naukowiec.

W 2013 r. w Sandomierzu odbyło się międzynarodowe sympozjum pt. "Stosunki chrześcijańsko-żydowskie w historii, sztuce i pamięci. Europejski kontekst dzieł w katedrze sandomierskiej". W roku 2014 r. miasto gościło uczestników centralnych obchodów XVII Dnia Judaizmu.