Ks. prof. Naumowicz: święto Bożego Narodzenia nie ma korzeni pogańskich

Święto Bożego Narodzenia nie ma korzeni pogańskich – przekonywał w Warszawie ks. prof. Józef Naumowicz. W Sekretariacie Episkopatu Polski odbyła się dziś prezentacja jego najnowszej książki „Prawdziwe początki Bożego Narodzenia”. Autor udowadnia w niej, że data świętowania Bożego Narodzenia – 25 grudnia – nie została wybrana po to, by zastąpić pogańskie święto związane z kultem słońca.

W swej książce po raz pierwszy ustala on dokładną datę powstania święta narodzenia Jezusa i wyjaśnia okoliczności zorganizowania tych obchodów. Według badań ks. Naumowicza obchodzone przez chrześcijan święto nie zastąpiło, jak uważano dotychczas, święta pogańskiego. Jako pierwszy naukowiec, podejmuje on publiczną dyskusję z dominującym dzisiaj poglądem, uważając takie założenie za bezpodstawne.

W publikacji odpowiada także m.in. na pytanie, skąd wzięły się dwie daty celebracji Bożego Narodzenia – 25 grudnia i 6 stycznia, a następnie jedna – przesilenia zimowego, mającego znaczenie symboliczne.

Mówiąc o początkach obchodzenia święta Narodzenia Pańskiego, ks. Naumowicz przypomniał, że jest ono celebrowane dopiero od IV wieku. Przyjmuje się, że po raz pierwszy świętowano je w Betlejem ok. 328 roku, następnie – w 335 roku zwyczaj świętowania Bożego Narodzenia dotarł do Rzymu, a stamtąd także do innych krajów.

Naukowiec, który jest kierownikiem Katedry Historii Starożytnej Uniwersytetu Kardynała Stefana Wyszyńskiego w Warszawie, podkreślił podczas spotkania z dziennikarzami prawdziwą wymowę tego święta, zaznaczając, że nie ma ono korzeni pogańskich, ale chrześcijańskie.

– Jeśli się czyta pierwsze kazania na Boże Narodzenie, które powstały już po ustanowieniu święta, to widać, że kaznodzieje nigdy nie przestrzegają przed świętami pogańskimi, takimi jak święto słońca czy Mitry, bo one nie mają większego znaczenia. Natomiast boją się np. obchodów nowego roku, które były bardzo huczne. Natomiast 25 grudnia nie ma w świecie pogańskim tak wielkiej wymowy, żeby trzeba było zastąpić to święto jakimś świętem chrześcijańskim – tłumaczył ks. Naumowicz. Jak dodał, „święto Bożego Narodzenia nie powstaje więc po to, żeby zastąpić czy też przejąć jakieś święto pogańskie”.

Wyjaśnił, że obchody faktu narodzenia Jezusa były związane z nastaniem wolności religijnej. – Wcześniej, przez trzy wieki to święto, tak jak np. święta chrztu Pańskiego czy Matki Bożej, nie istniało. Była tylko Wielkanoc, Zesłanie Ducha Świętego i lokalne wspomnienia męczenników. Natomiast kiedy w czasach Konstantyna Wielkiego, po 330 roku, nastaje wolność dla Kościoła, od razu jest to powód do stworzenia liturgii bardziej uroczystej, otwartej i związanej już z konkretnymi tajemnicami Jezusa. W Betlejem powstaje bazylika ku czci Narodzenia Jezusa, więc musi powstać też święto – mówił naukowiec.

Dlaczego Kościół ustanowił obchody Bożego Narodzenia właśnie 25 grudnia? Chodzi o symboliczną wymowę przesilenia zimowego. – To jest najlepsza data z możliwych. Przesilenie zimowe najlepiej obrazuje fakt przyjścia Zbawiciela, które jest przedstawione jako fakt przyjścia światłości na świat. Zwycięstwo dnia nad nocą najlepiej jest obrazowane właśnie tego dnia. Choć faktycznie przesilenie zimowe ma miejsce 22/23 grudnia, to w czasach rzymskich uznawano, że następuje ono 25 grudnia – wyjaśnił ks. Naumowicz.

Książka „Prawdziwe początki Bożego Narodzenia” to prawie 500-stronicowa praca naukowa, wydana nakładem Wydawnictwa Uniwersytetu Kardynała Stefana Wyszyńskiego. Autor przedstawia w niej także nowożytne „wojny o Boże Narodzenie” i określa nie tylko prawdziwe początki tego święta, ale także jego właściwą wymowę i sens.

Ks. prof. Józef Naumowicz jest kierownikiem Katedry Historii Starożytnej w Instytucie Nauk Historycznych Uniwersytetu Kardynała Stefana Wyszyńskiego w Warszawie. Wykłada także w Wyższym Seminarium Duchownym. Prowadzi badania z dziedziny patrologii i późnego antyku, dziejów Bizancjum oraz Armenii. Jest autorem przekładów z języków starożytnych. W swoim dorobku ma także m.in. publikację poświęconą magom i pasterzom, obecnym u żłóbka Jezusa, oraz tekstom o modlitwie serca.