Papieska Rada do hinduistów: włączajmy zamiast wykluczać

Do wspierania „kultury włączającej” zamiast „kultury wykluczenia” wezwała hinduistów i chrześcijan Papieska Rada ds. Dialogu Międzyreligijnego.

W dorocznym orędziu na hinduistyczne święto Diwali, obchodzone w tym roku 23 października, przewodniczący i sekretarz Rady życzą wyznawcom hinduizmu, by „Transcendentne Światło oświeciło ich serca, domy i wspólnoty”.

Kard. Jean-Louis Tauran i ks. Miguel Ángel Ayuso Guixot przekonują, że wobec wzrostu dyskryminacji, przemocy i wykluczenia na całym świecie jednym z najbardziej autentycznych dążeń ludzi jest „kultura włączająca”. Stwierdzając, że globalizacja doprowadziła do tego, że świat stał się „globalną wioską”, wskazują jednocześnie, że nie osiągnęła ona swego zasadniczego celu, jakim jest włączenie społeczności lokalnych w globalną wspólnotę. Znacznie przyczyniła się natomiast do utraty tożsamości społeczno-kulturowej, gospodarczej i politycznej przez wiele ludów.

Te „przewrotne skutki globalizacji” dotknęły także wspólnot religijnych ze względu na ścisłe związki z otaczającymi je kulturami. Globalizacja przyczyniła się bowiem do podzielenia społeczeństwa na części i do coraz większego relatywizmu i synkretyzmu w dziedzinie religijnej, jak również indywidualizacji praktyk religijnych. – Fundamentalizm religijny i etniczny oraz sekciarska przemoc w różnych częściach świata są tylko znakiem niezadowolenia, niepewności i braku bezpieczeństwa panujących wśród narodów, szczególnie ubogich i zmarginalizowanych, które zostały wykluczone z dobrodziejstw globalizacji – piszą szefowie Rady.

Ich zdaniem, negatywne skutki globalizacji, takie jak szerzący się materializm i konsumpcjonizm, popchnęły ludzi w kierunku indywidualizmu, pragnienia władzy i obojętności wobec praw, potrzeb i cierpień innych. Doprowadziło to do – jak mówi papież Franciszek – „globalizacji obojętności”, która sprawia, że powoli przyzwyczajamy się do cierpień innych ludzi, zamykając się w sobie. Obojętność ta rodzi „kulturę wykluczenia”, negującą prawa ubogich, zmarginalizowanych i najsłabszych, „którym odmawia się również możliwości i środków będących do dyspozycji innych członków społeczeństwa”. Ubodzy „są traktowani jako nic nieznaczący, zbędni, uciążliwi, niepotrzebni, jak przedmioty, którymi można się posłużyć, a następnie wyrzucić, jakby byli śmieciami”. Przekonującymi wskaźnikami tego typu kultury są np. wykorzystywanie dzieci i kobiet, brak uwagi wobec osób starszych, chorych, niepełnosprawnych, migrantów i uchodźców czy prześladowanie mniejszości.

Pilną potrzebą staje się więc promowanie kultury włączającej, także „w łonie sił, które utrzymują kulturę wykluczenia i wbrew nim” – stwierdzają autorzy przesłania.

Wynikające z indyjskiej mitologii święto Diwali (Deepavali, czyli „sznura lampek oliwnych”) wyraża zwycięstwo prawdy nad kłamstwem, światła nad ciemnością, życia nad śmiercią, dobra nad złem. Trzydniowe obchody wyznaczają początek nowego roku, stanowią też okazję do pojednania w rodzinach, szczególnie między braćmi i siostrami.

Tradycja wysyłania przez Papieską Radę ds. Dialogu Międzyreligijnego orędzi do wyznawców innych religii z okazji ich największych świąt sięga początku lat siedemdziesiątych. Początkowo ówczesny Sekretariat dla Niechrześcijan (utworzony przez Pawła VI w 1964 r.) kierował teksty tylko do muzułmanów na zakończenie ramadanu, a w latach dziewięćdziesiątych doszły do tego orędzia do wyznawców hinduizmu – w związku ze świętem Diwali i buddyzmu – na święto Vesakh.