Gorzów Wlkp.: symbole sakralne na denarach „Skarbu Głogowskiego”

Wizerunek głowy św. Wojciecha jest najczęściej występującym znakiem sakralnym na srebrnych monetach z XII wieku, które zaprezentowano 19 września na wystawie „Skarb Głogowa” w Muzeum im. Jana Dekerta w Gorzowie Wielkopolskim. Głogowska kolekcja zawierająca ok. 150 monet po raz pierwszy prezentowana jest w grodzie nad Wartą. Skarb zawiera ponad 20 tys. srebrników i pod względem liczby monet jest jednym z największych w Polsce i Europie.

Wystawa „Skarb Głogowa” obejmuje srebrne monety, odkryte przypadkiem w 1987 r. podczas prac ziemnych, prowadzonych na terenie miejskich ogrodów działkowych. W skład skarbu wchodzi ponad 20 tys. monet srebrnych, kilka tysięcy ich fragmentów oraz siedem sztabek i jedna bryłka srebra.

Pod względem liczby monet „Skarb z Głogowa” jest jednym z największych w Polsce i Europie. Badacze ustalili, że monety pochodzą z XII oraz początków XIII w. Głogów w tamtych czasach był ważnym ośrodkiem państwowym i kościelnym. Właścicielem skarbu mógł być więc majętny rycerz albo duchowny – wyjaśniał Krystian Książek, pracownik głogowskiego muzeum.

Wśród numizmatów pochodzących z Polski dominują monety księcia śląskiego Bolesława I Wysokiego i księcia raciborsko-opolskiego Mieszka I Plątonogiego. Denary Mieszka przedstawiały jeźdźca na koniu, a na monetach Bolesława znajdowało się przedstawienie św. Wojciecha. Jest m.in egzemplarz z wizerunkiem Bolesława IV Kędzierzawego na tronie, trzymającego miecz na kolanach, na rewersie natomiast widnieje wizerunek głowy św. Wojciecha, zamkniętej w relikwiarzu. Jest także denar z wybitym krzyżem i pastorałem.

Najmłodsze monety, odnalezione w skarbie, wybito w mennicach księcia śląskiego Henryka Brodatego. Przypisuje się temu władcy zagadkowy dwustronny denar z przedstawieniem budowli sakralnej na jednej stronie oraz budowli świeckiej na stronie drugiej. Są tu przedstawione dwa najważniejsze aspekty władzy w średniowieczu: świeckiej i duchowej – powiedział Książek.

Natomiast na monetach obcego pochodzenia znajdują się wizerunki arcybiskupów niemieckich Konrada I von Querfurt z Magdeburga i Konrada I von Abensberg z Salzburga.

Wystawę poświeconą skarbowi otwarto w 1998 r. w Muzeum Archeologiczno-Historycznym w Głogowie. Prezentowana ekspozycja jest zmodernizowaną wersją starszej wystawy, którą można było oglądać w Głogowie do 2010 r. Uzupełniona jest w oparciu o najnowszą wiedzę z zakresu mennictwa średniowiecznego.

Celem modernizacji było przystosowanie do sprawnego montażu i demontażu, aby można było ją wypożyczać placówkom muzealnym w Polsce i za granicą. Wystawa została wyróżniona przez ówczesnego ministra kultury Andrzeja Zakrzewskiego w Ogólnopolskim Konkursie na Najciekawsze Wydarzenie Muzealne roku 1998.

Otwarciu wystawy w Gorzowie Wlkp. towarzyszył występ gorzowskich filharmoników w składzie Łukasz Jaros – pierwsze skrzypce, Agnieszka Wenda – skrzypce, Magdalena Michna – altówka i Katarzyna Winkiewicz – wiolonczela.

„Skarb Głogowa” w Gorzowie Wlkp. pokazywany będzie do końca listopada.