Poznań: I Księga Machabejska podczas Verba Sacra

Lech Łotocki, aktor związany m.in. z Teatrem Rozmaitości w Warszawie, odczytał fragmenty I Księgi Machabejskiej podczas niedzielnej prezentacji Verba Sacra 18 maja w katedrze poznańskiej.

„Księga ta jest jedną z siedmiu, nad którą kanoniści debatują do dzisiaj” – zaznaczył na początku komentarza biblijnego ks. prof. Janusz Nawrot z Wydziału Teologicznego Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza w Poznaniu. Zauważył, że jej kanoniczności nie przyjmują ani żydzi, ani protestanci. Dla katolików stanowi ona integralną część Biblii.

Ks. prof. Nawrot, przybliżając treść księgi, podkreślił, że na kanwie powstania żydowskiego przeciw monarchii Seleucydów, autor natchniony opisał życie i śmierć Judy Machabeusza, najważniejszego bohatera I Księgi Machabejskiej. Prezentując tło powstania zwanego dziś machabejskim, zwrócił uwagę, że „autor natchniony oskarża króla seleuckiego, Antiocha IV Epifanesa, o krzewienie obcej narodowi wybranemu kultury i religii pogańskiej poprzez poczynania mające na celu hellenizację społeczeństwa”.

Ks. prof. Nawrot zaznaczył, że musiało to wywołać konflikt między żydowskimi zwolennikami przyjmowania nowych wzorców a obrońcami tradycyjnych wartości. Przypomniał wprowadzenie przez Antiocha dekretu zakazującego praktykowanie religii narodowych i żądanie przejęcia kultu monarchy, celem zjednoczenia imperium. Podkreślił, że Matatiasz, ojciec Judy Machabeusza, jako pierwszy przeciwstawił się Antiochowi i „miał odwagę stanąć w czynnej obronie wyznawanych przez siebie wartości”. Biblista zwrócił uwagę, że żydzi uznali konieczność walki również w dzień spoczynku religijnego dla ratowania życia.

Ks. prof. Nawrot zaznaczył, że dzieje Judy Machabeusza opisane są od zwycięstwa do klęski w bitwie pod Elasa, w świetle teologii historii narodu wybranego. „Poczynania Judy i powstańców odczytywane są jednoznacznie jako element dziejów narodu wybranego, z którym Bóg wszedł niegdyś w przymierze” – stwierdził biblista. Zauważył, że „póki ów lud jest Mu wierny, póty może liczyć na Jego pomoc”. Komentator przypomniał, że Juda popełnił jeden błąd – sprzymierzył się ze wschodzącym wówczas na arenie dziejów imperium rzymskim. „Z religijnego punktu widzenia była to wyraźna zdrada przymierza z Bogiem i postawienie pogańskiego państwa ponad Boga” – dodał komentator. Juda poniósł śmierć w bitwie pod Elasa.

Biblista zwrócił uwagę na swoiste novum tej księgi. „Każdy wyraz posiada odnośnik do wcześniejszej księgi Izraela” – podkreślił komentator.

Oprawę muzyczną zapewniła Capella Zamku Rydzyńskiego pod kierunkiem Mieczysława Leśniczaka. Uczestnicy niedzielnej prezentacji usłyszeli utwory Rajmunda Pietrzaka, Fryderyka Chopina, Michela Richarda Delalande, Jerzego Fryderyka Haendla i Karola Kurpińskiego.

Była to 148. prezentacja z cyklu Verba Sacra.