Tychy: odsłonięto nowy pomnik katyński

„Katyń przegrał w Strasburgu, ale wygrał w Tychach” – powiedział abp Wiktor Skworc podczas poświęcenia i odsłonięcia pomnika katyńskiego w Tychach.

Podczas Mszy św. w kościele bł. Karoliny Kózkówny metropolita posłużył się obrazem Matki cierpiącej stojącej u stóp Ukrzyżowanego, który razem z ukazanym w Apokalipsie obrazem Matki prześladowanej, walczącej i czułej trafnie przedstawia dzieje Polski. – Groźny, apokaliptyczny język Biblii można z łatwością odnieść do opisu wielu rozdziałów historii Rzeczypospolitej, w tym także dziejów Śląska. Dzieje tej ziemi, pooranej głębokimi bliznami, często bywały nad wyraz tragiczne – mówił abp Skworc.

Dodał, że w całej historii Polski widać zmaganie o wolność połączone nieraz z poświęceniem własnego życia, które uczeni opisują słowem „martyrologium”. Przypomniał, że w naszym kraju zarejestrowano blisko trzy tysiące miejsc pochówku i 140 tys. ofiar wśród samych tylko żołnierzy. W tym znaczeniu nazwał Katyń, leżący poza Polską, miejscem wyjątkowego w historii wojen bestialstwa i ludobójstwa dokonanego na jeńcach wojennych. Wśród nich była liczna grupa śląskich policjantów, którzy niedawno zostali upamiętnieni tablicą na terenie katowickiej szkoły policyjnej.

Abp Skworc powiedział, że Katyń przegrał w Strasburgu walkę o pamięć, ale wygrał w Tychach. – Europejski Trybunał Praw Człowieka ogłosił wyrok, że nie może oceniać rosyjskiego śledztwa w sprawie zbrodni w Katyniu. Wycofał się również z twierdzenia, że rosyjska prokuratura w poniżający sposób traktowała w śledztwie rodziny ofiar. Ten fakt pozostawiamy bez komentarza – powiedział metropolita. Podkreślił jaką wartość ma tym wymiarze upamiętnienie katyńskiej tragedii w Tychach.

Wspomniał losy Ślązaków w donbaskim zagłębiu węglowym deportowanych tam do niewolniczej pracy przez Sowietów po II wojnie światowej jako element obcy narodowo i klasowo. Przypomniał też tych, którzy przeżyli obozy, łagry i więzienia, a potem służyli Śląskowi, Polsce i Kościołowi. Wymienił tu śp. Konstantego Wolnego, pierwszego marszałka Sejmu Śląskiego i śp. księdza kardynała-nominata Ignacego Jeża, który był więźniem Dachau.

Zauważył, że w roku 1981 „Solidarność” stała się dla narodów Europy Wschodniej powiewem wolności. – Ta wolność była owocem działania ludzi wyzwolonych, wewnętrznie wolnych, nad którymi w czerwcu 1979 roku na Placu Zwycięstwa w Warszawie Jan Paweł II wołał do Boga: niech zastąpi Duch Twój i odnowi oblicze ziemi, tej ziemi! – mówił metropolita.

Dodał, że trzeba było jeszcze kilku lat represji, cierpień i ofiar stanu wojennego, aby ta wolność stała się udziałem wszystkich. – Dziś męczennicy XX wieku i ofiary stanu wojennego stawiają nam, obywatelom III Rzeczypospolitej. uprawnione pytanie: Co zrobiliście z odzyskaną wolnością, jak ją wykorzystujecie? – dopytywał abp Skworc. Powiedział, że to pytanie trzeba włączyć do swojego codziennego rachunku sumienia biorąc pod uwagę ostrzeżenie św. Pawła: „Tylko nie bierzcie tej wolności jako zachęty do hołdowania ciału” (Ga 5,13). – Poszerzył się dzisiaj niezmiernie zakres nadużyć wolności, co prowadzi do nowych form zniewolenia, tym niebezpieczniejszych, że ukrytych pod pozorami wolności. Oto paradoks, oto głęboki dramat naszych czasów – w imię wolności – zniewolenie! – zaznaczył metropolita.

Szukając drogi obrony wolności wskazał za św. Pawłem na postawę służby i miłość wzajemną. – Człowiek w pełni odnajduje siebie jako istota wolna tylko poprzez bezinteresowny dar z siebie samego: dla Boga i dla swego współbrata, jak nas uczył Sługa Boży ks. Franciszek Blachnicki – przypomniał postać śląskiego kapłana, założyciela Ruchu Światło-Życie metropolita.

Wyraził wdzięczność władzom samorządowym Tychów za postawienie pomnika katyńskich ofiar, który jest cichym świadkiem ich męczeńskiej śmierci wołającym głośno szczególnie do młodego pokolenia. – Woła najpierw o pamięć; przypomina cenę wolności, woła o poszanowanie życia i uczynienie z niego wielkodusznego daru dla innych, dla ojcowizny i ojczyzny. Ostatecznie jest to wołanie o pełną miłości pamięć! – powiedział. Wezwał też młodych, aby zapamiętali podstawowe prawo wolności, jakie bł. Jan Paweł II przypomniał światu w Rzymie 28 czerwca 1992 r.: „Wolni – aby miłować. Wolni – aby służyć” – Służcie więc Bogu i ludziom w prawdzie i wolności – zachęcił metropolita.

Wśród uczestników uroczystości, oprócz prezydenta Tychów i rajców miejskich, byli m.in. przedstawiciele władz wojewódzkich, o. Marek Kudach, prezes Stowarzyszenia „Parafiada” w Warszawie, projektanci pomnika Grzegorz i Wawrzyniec Ratajscy i dyrektor katowickiego oddziału IPN Andrzej Drogoń. Było też bardzo dużo dzieci i młodzieży z tyskich szkół.

Po Mszy wszyscy przeszli pod pomnik. Tam głos zabrał Andrzej Drogoń, który najpierw podziękował metropolicie za słowa homilii. – W poniedziałek zdarzyła się rzecz, którą niektórzy nazywają haniebną – powiedział odnosząc się do wyroku Europejskiego Trybunału Praw Człowieka w sprawie katyńskiej. Powtórzył za abp. Skworcem, że choć Katyń przegrał w Strasburgu, to jednak wygrał w Tychach. Zauważył, że nikt wcześniej nie przewidywał iż dwa dni po takim rozstrzygnięciu dojdzie w Tychach do tak wyjątkowej uroczystości. Dodał, że po 70 latach od zbrodni nasza wiedza na ten temat jest taka sama jak w chwili pierwszej publikacji list katyńskich dokonanej jeszcze przez hitlerowskie władze okupacyjne.

Przywołał też postać kard. Hlonda, którego brat również zginął w czasie tej tragedii. Cytując jego słowa „Na emigracji giną dusze polskie” zaznaczył, że nie możemy dopuścić do zaniku pamięci o duszach Polaków, którzy byli rozsiani po całym świecie. – Jesteśmy misjonarzami pamięci – dodał odnosząc się do odsłonięcia nowego pomnika i tygodnia misyjnego. Po jego przemówieniu prezydent Tychów Andrzej Dziuba odsłonił, zaś abp Wiktor Skworc poświęcił pomnik.

Starania o wybudowanie pomnika w Tychach rozpoczęły się w 2009 r. Inicjatorami były Tyskie Rodziny Katyńskie, a pomagał Związek Sybiraków. Wsparła ich młodzież II Liceum Ogólnokształcącego im. C. K. Norwida, która posadziła pięć symbolicznych dębów i ufundowała kamień pamiątkowy, symbolizujący pięć ofiar zbrodni NKWD z 1940 r. z tyskim rodowodem. Na kamiennej tablicy widniał napis: „Katyń… ocalić od zapomnienia”. Wypisano też nazwiska zamordowanych mieszkańców miasta. Nowy pomnik stoi między dębami i upamiętnia wszystkie ofiary zbrodni katyńskiej. Tworzy go 21 złamanych obelisków symbolizujących pomordowanych. Od kościoła bł. Karoliny prowadzi do niego specjalna alejka.