Białystok: 13 tys. uczestników Międzynarodowego Marszu Żywej Pamięci Polskiego Sybiru

13 tys. osób z Polski i zagranicy, w tym 9 tys. młodzieży, wzięło udział w uroczystościach XIII Marszu Żywej Pamięci Polskiego Sybiru. Marsz przeszedł ulicami Białegostoku, aby upamiętnić setki tysięcy polskich obywateli deportowanych w głąb ZSRR.

Dzisiejsze uroczystości rozpoczęła Święta Liturgia w cerkwi pw. św. Mikołaja Cudotwórcy w Białymstoku, celebrowana przez abp. Jakuba, ordynariusza prawosławnej diecezji białostocko-gdańskiej.

Po niej Sybiracy przybyli z całej Polski i zagranicy zgromadzili się przy Pomniku Katyńskim. Towarzyszyły im rodziny, młodzież szkolna, harcerze, blisko 300 pocztów sztandarowych, wojsko i służby mundurowe wraz z kapelanami, parlamentarzyści, najwyżsi przedstawiciele władz lokalnych oraz liczni mieszkańcy Białegostoku.

Po odśpiewaniu hymnu państwowego i upamiętnieniu ofiar Sybiru, błogosławieństwem metropolity białostockiego rozpoczęto Marsz. Przeszedł on ulicami Białegostoku do kościoła pw. Ducha Świętego. Tu Mszy św. w intencji Sybiraków przewodniczył abp Edward Ozorowski.

W homilii ks. Zdzisław Banaś, krajowy duszpasterz Sybiraków, przypominając los zamęczonych na Sybirze podkreślił, że „Bóg był jedyną nadzieją i siłą, która wówczas mogła nadać człowiekowi mocy do fizycznego przetrwania”. „Skazywanie zesłańców na okrutną śmierć było szatańskim działaniem ideologii nienawiści. Wówczas to zwyczajni ludzie stawali się mordercami” – mówił.

Zwracając się do licznie zgromadzonej młodzieży, kaznodzieja zachęcał do budowania przyszłości Ojczyzny zachowując jednocześnie pamięć przeszłości, wobec której nie można być obojętnym. „Choć Polska nie jest jeszcze krajem marzeń, wy możecie sprawić, aby była. Wy możecie dużo zdziałać tam, gdzie starsze pokolenia nie zdały egzaminu: w sprawie powstań narodowych, Kazachstanu, Katynia, Wołynia czy Smoleńska” – apelował ks. Banaś.

Następnie list skierowany do uczestników Marszu przez biskupa polowego Wojska Polskiego Józefa Guzdka odczytał ks. kmdr por. Zbigniew Rećko, proboszcz parafii garnizonowej w Białymstoku.

Po Mszy św., przy Grobie Nieznanego Sybiraka odmówiono ekumeniczną modlitwę w intencji wszystkich ofiar Sybiru oraz odśpiewano hymn Związku Sybiraków. Organizatorzy odczytali okolicznościowe listy, jakie do uczestników Marszu skierowali prezydent RP Bronisław Komorowski oraz premier Donald Tusk.

Tadeusz Chwiedź, prezes Związku Sybiraków przekazał dyrektorowi białostockiego Muzeum Wojska sztandar, który od 23 lat towarzyszył różnym wydarzeniom rocznicowym, jako eksponat do powstającego w Białymstoku Muzeum Sybiru – pierwszego w Polsce muzeum upamiętniającego historię zsyłek. Replikę nowego sztandaru, ufundowaną przez prezydenta Białegostoku i przekazaną Związkowi, poświęcili przedstawiciele Kościoła katolickiego i prawosławnego.

Marsz zakończył uroczysty Apel Poległych, salwa honorowa żołnierzy 18. Białostockiego Pułku Rozpoznawczego oraz złożenie kwiatów na Grobie Nieznanego Sybiraka.

Białostockie uroczystości sybirackie rozpoczęły się w dniu wczorajszym, 5 września, w Operze i Filharmonii Podlaskiej. Osoby zasłużone dla sybirackiego środowiska odebrały medale i odznaczenia. Jak podkreślił Tadeusz Chwiedź, są to wyróżnienia „za zasługi pracy społecznej, poświęcenie i ofiarność, nie tylko dla Sybiraków”.

Cztery osoby otrzymały Krzyż Kawalerski Orderu Odrodzenia Polski za zasługi w działalności społecznej Związku Sybiraków, a medalem „Pro Patria” został uhonorowany m.in. abp Edward Ozorowski, metropolita białostocki. Kierownik Urzędu do Spraw Kombatantów i Osób Represjonowanych wręczył również osobom zasłużonym w utrwalaniu pamięci historycznej medale „Pro Memoria”.

Przybyli do opery goście obejrzeli również program artystyczny przygotowany przez Reprezentacyjny Zespół Artystyczny Wojska Polskiego.

W tym roku Marsz Żywej Pamięci Sybiru upamiętnia cztery ważne dla wywiezionych w latach 40. XX wieku wydarzenia: 150. rocznicę wybuchu powstania styczniowego, 85. rocznicę powstania Związku Sybiraków, 70. rocznicę bitwy pod Lenino oraz 25. rocznicę reaktywowania Związku Sybiraków.

W Białymstoku znajduje się jedyny w Polsce Grób Nieznanego Sybiraka, w którym złożone są prochy tych, którzy zginęli na Wschodzie. U stóp wyniosłego krzyża zgrupowane są niewielkie krzyże i leżący głaz z tablicami zawierającymi nazwiska ofiar „nieludzkiej ziemi”. Całość opleciona jest łańcuchem, którego ogniwa są przerwane. Umieszczony przed pomnikiem wózek kolejowy na torach jest symbolem katorżniczej pracy i deportacji. Odsłonięcie i poświęcenie pomnika odbyło się 17 września 1997 r.