140. rocznica urodzin gen. Józefa Hallera

13 sierpnia przypada 140. rocznica urodzin gen. Józefa Hallera, wybitnego dowódcy, człowieka nazywanego głosem sumienia, obrońcą prawa i sprawiedliwości.

W Muzeum im. ks. Józefa Jarzębowskiego w Licheniu Starym znajdują się pamiątki związane z gen. Józefem Hallerem, m.in. obrączka z „zaślubin” Polski z morzem w 1920 roku.

Ks. Józef Jarzębowski, założyciel Muzeum, był przyjacielem gen. Józefa Hallera. Ich drogi po raz pierwszy zetknęły się w 1919 r. kiedy generał przybył do stolicy i przyjął zaproszenie na spotkanie zorganizowane przez Sodalicję Warszawską. Józef Jarzębowski, wówczas uczeń klasy ósmej gimnazjum, miał zaszczyt witać generała w imieniu członków sodalicji młodzieży.

„Przez cztery lata, stojąc pod sztandarem, na którym wypisane było hasło: „Bóg i Ojczyzna”, walczyłeś za wolność i honor Polski, walczyłeś jak na Polaka przystało: bez kompromisów z sumieniem, bez paktów z wrogiem” – powiedział wtedy Jarzębowski.

Gen. Haller był wśród rodaków darzony ogromnym szacunkiem. Ceniono jego niezłomność, odwagę, pobożność i zaufanie Bogu, które promieniowały na całe otoczenie. Stosunek rodaków do generała potwierdzają pamiątki zgromadzone w Muzeum im. ks. Józefa Jarzębowskiego w Licheniu Starym. W zbiorze znajdują się m.in. jego odznaczenia, w tym Order Orła Białego, poczwórny Krzyż Walecznych, Krzyż Virtuti Militari V klasy. Wśród pamiątek uwagę przykuwają relikwiarzyki, od bardzo ozdobnych, po bardzo skromne, wręcz niepozorne, świadczące o czci, jaką darzył świętych. W posiadaniu Muzeum są także m.in. pióro, długopis, zegarek oraz mundur gen. Hallera. Najcenniejszą pamiątką jest obrączka z „zaślubin” Polski z morzem, które odbyły się 10 i 11 lutego 1920 roku w Pucku i Wielkiej Wsi.

Gen. Józef Haller urodził się 13 sierpnia 1873 r., w Jurczycach pod Krakowem, w rodzinie o tradycjach niepodległościowych. Kształcił się w Wyższej Realnej Szkole Wojskowej w Hranicach, a następnie w akademii wojskowej w Wiedniu na wydziale artylerii. W latach 1895-1912 odbył służbę w 11. pułku artylerii we Lwowie. Z jego inicjatywy doszło do przekształcenia skautingu w harcerstwo, aby budzić w młodzieży patriotyczną gotowość do walki o wolność Ojczyzny.

Po wybuchu I wojny światowej Haller był organizatorem Legionu Wschodniego powstającego we Lwowie, mobilizował Drużyny Sokole, Bartoszowe i części Drużyn Strzeleckich. Pełnił także funkcję dowódcy 3. pułku piechoty Legionów Polskich. W lipcu 1916 r. objął dowództwo II Brygady Legionów Polskich. Po przybyciu do Francji został dowódcą tzw. Błękitnej Armii, na czele której w 1920 r. objął w imieniu Polski Pomorze Gdańskie. Dowodził armią ochotniczą w czasie wojny polsko-bolszewickiej. Po zamachu majowym został zwolniony ze służby wojskowej i przeniesiony w stan spoczynku. Po wybuchu II wojny światowej przez Rumunię przedostał się do Francji oddając się do dyspozycji tworzącego się rządu gen. Władysława Sikorskiego. Wszedł w jego skład jako minister bez teki. Po demobilizacji osiedlił się na stałe w Londynie. Zmarł 4 czerwca 1960 roku w Londynie jako wygnaniec, legendarny „rycerz Polski”. Jego prochy wróciły 23 kwietnia 1993 r. do Polski i spoczęły w kościele garnizonowym pw. św. Agnieszki w Krakowie.