Osiem polskich cerkwi na liście UNESCO

Osiem drewnianych cerkwi: 4 z Małopolski i 4 z Podkarpacia zostało wpisanych na Listę Światowego Dziedzictwa UNESCO. W ramach wspólnego transgranicznego projektu listę powiększyło także 8 cerkwi z Ukrainy, leżących na terenie regionu Karpackiego. Taką decyzję podjął Komitet Światowego Dziedzictwa obradujący na dorocznej sesji w dniach 16–27 czerwca w Phnom Penh w Kambodży.

Polskie cerkwie znajdują się na Podkarpaciu: w Chotyńcu, Radrużu, Smolniku n. Sanem i Turzańsku oraz w Małopolsce: w Powroźniku, Owczarach, Kwiatoniu, i Brunarach Wyżnych. Cerkwie z terenu Ukrainy znajdują się w Potyliczu, Matkowie, Żółkwi, Drohobyczu, Rohatyniu, Werbiążu Niżnym, Jasini i Użoku.

Starania o wpisanie na tę prestiżową listę trwały wiele lat. Teraz wspomniane zabytki zaliczają się do najcenniejszych zabytków na świecie obok takich sław jak np. kopalni soli w Wieliczce czy krakowskiego Rynku.

Ks. Bogdan Stepan, proboszcz parafii pw. Narodzenia Najświętszej Marii Panny w Chotyńcu i gospodarz wyróżnionej świątyni, zauważa, że okres kandydatury wymagał wiele pracy i starań, aby spełnić wymagające kryteria. – Cennych cerkwi jest wiele, ale nie wszystkie znajdą się na liście UNESCO. Taki obiekt musi się wyróżniać swoimi funkcjami reprezentacyjnymi – mówi proboszcz.

Cerkiew w Chotyńcu ciągle spełnia również swoje funkcje duszpasterskie. – To jest plus, ale też i minus, bo wszystko szybciej się zużywa. Ale satysfakcja dla mnie i parafian jest ogromna, bo przez ostatnie lata trzeba było się sporo napracować – zaznacza ks. Stepan. – Jestem jednocześnie proboszczem w innej parafii, gdzie budowałem całkiem nową cerkiew i to było o wiele prostsze i tańsze – dodaje.

Cerkiew Narodzenia Przenajświętszej Bogurodzicy w Chotyńcu pochodzi z ok. 1600 r. i jest jedną z najstarszych drewnianych świątyń greckokatolickich w Polsce. To obiekt o konstrukcji zrębowej, w typie halickim. Ikonostas pochodzi prawdopodobnie z 1671 r.

Cerkiew pw. św. Paraskewy w Radrużu to najstarsza i najlepiej zachowana cerkiew drewniana w Polsce, wybudowana ok. 1583 r. Reprezentuje konstrukcję zrębową, czyli starszą odmianę typu halickiego. Obecnie filia Muzeum Kresów w Lubaczowie.

Cerkiew pw. św. Michała Archanioła w Smolniku pochodzi z 1791 r. Jest najlepiej zachowanym przykładem klasycznej cerkwi bojkowskiej w Polsce. Obecnie kościół filialny rzymskokatolickiej parafii w Lutowiskach.

Cerkiew pw. św. Michała Archanioła w Turzańsku wzniesiono w latach 1801-1803. To pięciokopułowa świątynia zbudowana na planie krzyża. Ikonostas pochodzi z 1. poł. XIX w. Obecnie filialna cerkiew prawosławna.

Cerkiew pw. św. Michała Archanioła w Brunarach Wyżnych pochodzi z 1797 r. Jest to świątynia trójdzielna o konstrukcji zrębowej. Reprezentuje najważniejsze cechy cerkwi zachodniołemkowskiej. Obecnie kościół parafialny rzymskokatolicki pw. NMP Wniebowziętej.

Cerkiew pw. św. Paraskiewy w Kwiatoniu wybudowano w XVII w. Jest jedną z najlepiej zachowanych klasycznych świątyń zachodniołemkowskich. Obecnie kościół filialny rzymskokatolicki.

Cerkiew Opieki Bogurodzicy w Owczarach powstała w 1653 r. Przebudowana w XVIII i XIX w. Reprezentuje konstrukcję zrębową. Obecnie kościół filialny rzymskokatolicki. Prace konserwatorskie w tej świątyni zostały wyróżnione międzynarodową nagrodą Europa Nostra.

Cerkiew pw. św. Jakuba Młodszego Apostoła w Powroźniku powstała na początku XVII w., przebudowana została na początku XIX w. Obecnie parafialny kościół rzymskokatolicki pw. św. Jakuba Apostoła.