Jakie nadzieje dla ekumenizmu?

Kościół katolicki z nadzieją patrzy na wystąpienia nowego zwierzchnika anglikanów w obronie małżeństwa i rodziny. Jeśli w sprawach etycznych nie dajemy wspólnego świadectwa, siejemy zamieszanie – uważa ks. Mark Langham, odpowiedzialny w Watykanie za dialog z anglikanami. 14 czerwca po raz pierwszy przybędzie do Watykanu nowy arcybiskup Canterbury Justin Welby.

Ma on dość nietypowy, jak na swe stanowisko, życiorys. Nie należał do anglikańskiego establishmentu. Biskupem jest od niespełna dwóch lat. Wcześniej zajmował się przede wszystkim zwyczajnym duszpasterstwem, a zwłaszcza ewangelizacją, w ramach tak zwanych Kursów Afla. Późno zresztą zdecydował się na posługę duchowną. Z wykształcenia jest menadżerem i przez wiele lat pracował w przemyśle naftowym. Nie ukrywa też swych związków z Kościołem katolickim. Jego kierownikiem duchowym jest mnich benedyktyński. Podobnie jak papież dobrze zna duchowość ignacjańską, blisko bowiem współpracował z katolicką wspólnotą Chemin Neuf, która żyje tą duchowością.

O nadziejach związanych z jego wizytą w Watykanie i obecnym stanie stosunków z anglikanami opowiedział w Radiu Watykańskim ks. Mark Langham z Papieskiej Rady ds. Popierania Jedności Chrześcijan.

RV: Mamy nowego papieża i nowego arcybiskupa Canterbury. Czego możemy się spodziewać po ich pierwszym spotkaniu?

– Przede wszystkim będzie to dla nich okazja, by poznać się nawzajem. Bo obaj pełnią swą posługę od niedawna i – jak przypuszczam – nikt z nich nie jest za bardzo obeznany z innymi tradycjami kościelnymi. Będzie to zatem bardzo ważna chwila, kiedy się poznają i będą rozmawiać o tym, co jest dla nich najważniejsze oraz w jaki sposób Kościół katolicki i Wspólnota Anglikańska mogą ze sobą współpracować w różnych miejscach na świecie.

– Ich poprzednicy: Benedykt XVI i abp Rowan Williams to wielcy intelektualiści, o wielkiej finezji myśli. Natomiast Franciszek i abp Welby to raczej ludzie bardziej praktyczni, ludzie, którzy, by tak powiedzieć, mają zakasane rękawy…

– Myślę, że obaj w sposób szczególny interesują się gospodarką i jej wpływem na życie ludzi na całym świecie. Zdają sobie sprawę, że chrześcijanie powinni dotrzeć do tych, którzy znajdują się na marginesie społeczeństwa, do ubogich. Obaj chcą, by Kościół angażował się w życie społeczeństwa, aby stawało się ono coraz lepsze, coraz bardziej chrześcijańskie. A zatem możemy się spodziewać fascynującej wymiany opinii w sprawach, które ich obu bardzo interesują… Będzie to bardzo ciekawa rozmowa.

– Czy sądzi Ksiądz, że w takim razie możemy się spodziewać większej koncentracji na wzajemnej współpracy niż na dialogu teologicznym?

– Musimy pamiętać, że już teraz na całym świecie na różne sposoby katolicy i anglikanie ze sobą współpracują i to w wielkim zakresie. Zwłaszcza na polu społecznym, w walce o sprawiedliwość, w pomocy ubogim. Trzeba to wspierać, ale też trzeba o tym więcej mówić, bo wspólnie mamy na swym koncie wielkie, niekiedy heroiczne osiągnięcia, które oczywiście nie przyciągają uwagi mediów, ale są wspaniałym świadectwem tego, jak wiele nas łączy. Na pewno trzeba to wspierać i rozwijać. Ale z drugiej strony jestem przekonany, że również dialog teologiczny musi być kontynuowany. Obecnie trwa jego trzecia faza. I mam nadzieję, że zarówno papież, jak i arcybiskup Canterbury wesprą ten dialog. Jest on dziś bardzo trudny, ale dlatego tym bardziej ważny.

– Sam uczestniczył Ksiądz niedawno w trzecim spotkaniu tej trzeciej fazy dialogu ARCIC. Jakich owoców, jakich przełomów możemy się po nim spodziewać?

– Nie wiem, czy będzie jakiś przełom, czy będziemy w stanie ogłosić nowe plany i nowe inicjatywy. ARCIC III jest bardziej refleksyjny, stara się sięgnąć głębiej, zgodnie z wolą zarówno kard. Waltera Kaspera, który rozpoczął tę trzecią fazę, jak i obecnego przewodniczącego Papieskiej Rady ds. Popierania Jedności Chrześcijan kard. Kurta Kocha. Chcemy się zastanowić nad samym dialogiem, dotrzeć do jego korzeni. Dlatego skupiamy się na naszych wspólnych fundamentach oraz, co jest bardzo ciekawe, na tym, w jaki sposób podejmujemy decyzje, jak wynikają one z tych wspólnych fundamentów. Pytamy się: skoro tak wiele nas łączy i dobrze o tym wiemy, dlaczego dochodzimy do tak różnych wniosków? A zatem nie dyskutujemy o konkretnych kwestiach i problemach, ale raczej, w jaki sposób nasze Kościoły podchodzą do tych zagadnień. Czyli rozważamy mechanizmy i metody, według których opieramy się na Piśmie Świętym, na naszej wspólnej tradycji, z tym właśnie pytaniem: dlaczego dochodzimy do różnych wniosków, dlaczego tak się dzieje?

– ARCIC zajmuje się również sprawami etycznymi. W ostatnich dniach abp Justin Welby bardzo stanowczo bronił publicznie tradycyjnej wizji małżeństwa. Czy takie wystąpienia rodzą nadzieje na większe porozumienie w kwestiach etycznych? Bo to tej pory istniały dość poważne rozbieżności między obu naszymi Kościołami…

– Tak, to prawda. Różnimy się w poglądach i rozkładzie akcentów. Na pewno jednak trzeba wyraźnie powiedzieć, że jesteśmy wdzięczni abp. Welby’emu za jego bardzo mocne słowa na temat małżeństwa. I ogólniej rzecz biorąc, również oficjalne stanowisko Kościoła anglikańskiego w tej sprawie w pełni korespondowało z opinią katolickich biskupów Anglii i Walii. To pokazuje, że także na polu etyki obie tradycje mogą ze sobą współpracować, by być światłem dla naszych społeczeństw i wskazywać im drogę. Ale trzeba też powiedzieć, że jeśli tego wspólnego głosu zabraknie, to będziemy siać zamieszanie i nie będziemy sprzyjać szerzeniu chrześcijańskich wartości w naszych społeczeństwach. Dlatego na tym polu musimy ze sobą blisko współpracować. I wiem, że już się to dzieje w wielu dziedzinach.

– Podczas spotkania papieża z arcybiskupem Canterbury będzie też czas na wspólną modlitwę i na wizytę przy grobie Jana Pawła II. Abp. Welby’emu bardzo na tym zależało, czyż nie?

– Tak, osobiście o to poprosił. Chce odwiedzić grób bł. Jana Pawła II i chce się przy nim pomodlić. Jest to niewątpliwie przejaw wielkiego szacunku dla tego papieża, który rzeczywiście zmienił świat, sprawił, że wiara mogła dotrzeć w miejsca dla niej niedostępne, miał wpływ na życie wielu zwyczajnych ludzi. Dla abp Justina Welby’ego są to bardzo ważne sprawy.