Poznań: medale przyznane w 30. rocznicę tragicznej śmierci o. Honoriusza Kowalczyka OP

Wczoraj wieczorem w Poznaniu odbyły się główne obchody 30. rocznicy tragicznej śmierci dominikanina o. Honoriusza Kowalczyka, duszpasterza akademickiego i nieformalnego kapelana „Solidarności”. Zginął on w następstwie obrażeń poniesionych w wypadku samochodowym, do którego doszło w czasie stanu wojennego, a którego przyczyny do dziś nie zostały wyjaśnione. W czasie uroczystości Fundacja im. o. Honoriusza po raz pierwszy przyznała medale „Tym, którzy żyjąc w prawdzie służą Bogu, Ojczyźnie i człowiekowi”.

Obchody upamiętniające o. Honoriusza Kowalczyka rozpoczęły się Mszą św. w poznańskim kościele oo. dominikanów, gdzie służył on aż do tragicznej śmierci w 1983 r. Wzięli w nich udział m.in. przyjaciele, wychowankowie i krewni o. Honoriusza, a wśród nich jego brat Kazimierz Kowalczyk, który przyjechał z Mławy, z rodzinnych stron dominikanina.

W czasie Eucharystii dziękowano Bogu za świadectwo życia o. Honoriusza, jego obecność i pracę w dominikańskim Duszpasterstwie Akademickim w Poznaniu, zwłaszcza w trudnych latach stanu wojennego, modląc się także za wszystkie ofiary tego czasu.

W homilii, którą wygłosił o. Tomasz Alexiewicz, który współpracował z o. Honoriuszem, wspominał on czas, kiedy odchodził jego współbrat. „Pamiętam tę wielką mobilizację modlitwy, kiedy Honoriusz leżał w stanie ciężkim w szpitalu i ten dzień, kiedy 6 maja zadzwoniono ze szpitala, że umiera, żeby ktoś do niego przyjechał. Przyjechałem i kiedy na sali operacyjnej zaprzestano już reanimacji, kiedy lekarze i cały personel był bezradny, zaproponowałem, żebyśmy odmówili wspólnie Różaniec. Wierzę, że wówczas, 30 lat temu, uczestniczyłem w momencie, kiedy mój starszy współbrat odchodził do domu Ojca” – wspominał o. Alexiewicz.

Kaznodzieja podkreślił też, że w tym czasie bardzo odczuwalna była bezradność szukania prawdy o przyczynie jego śmierci. „Był to również czas, w którym, razem z Honoriuszem, dążyliśmy do tego, aby odzyskać podmiotowość w naszej ojczyźnie, do tego, abyśmy mogli być współodpowiedzialni za to, co się w niej dzieje. Teraz to wszystko, o co wtedy Honoriusz walczył całym swoim życiem jest realizowane: możemy mówić prawdę, możemy tej prawdy szukać, chociaż były, są i będą zawsze czyjeś opory i czyjaś na to niezgoda” – zauważył dominikanin.

Po zakończeniu liturgii jej uczestnicy złożyli kwiaty i zapalili znicze przy symbolicznym głazie upamiętniającym o. Honoriusza, znajdującym się przy poznańskim klasztorze oo. dominikanów, a także przy znajdującej się w jego krużgankach tablicy upamiętniającej ofiary stanu wojennego. Następnie w sali dominikańskiego Duszpasterstwa Akademickiego odbyło się wręczenie medali przyznanych przez Fundację im. o. Honoriusza Kowalczyka.

„Rota medalu: «Temu, który żyjąc w prawdzie służy Bogu, Ojczyźnie i człowiekowi» oddaje, można powiedzieć w pigułce, to, co było dla ojca Honoriusza najważniejsze” – wyjaśnia w rozmowie z KAI Stanisława Borowczyk, prezes Fundacji dodając, że to odznaczenie zostało ustanowione właśnie z okazji 30. rocznicy śmierci o. Honoriusza.

Medale otrzymali m.in. metropolita łódzki abp. Marek Jędraszewski, który nie mógł przybyć osobiście na tę uroczystość, a przez wiele lat, jako poznański biskup pomocniczy, współpracujący z Fundacją, a także ks. prof. Edward Szymanek z Towarzystwa Chrystusowego dla Polonii Zagranicznej, przyjaciel o. Honoriusza. Uhonorowano nimi również prof. Krystynę Meller, inicjatorkę stypendiów przyznawanych przez Fundację, poznański oddział IPN, NSZZ „Solidarność” Region Wielkopolska oraz grupę osób działających w Mławie w celu upamiętnienia osoby o. Honoriusza Kowalczyka, w tym jego brata Kazimierza.

Medalem została odznaczona również dr Łucja Łukaszewicz, obecnie członek rady naukowej Wyższej Szkoły Kultury Społecznej i Medialnej w Toruniu, która od pierwszego dnia stanu wojennego zaczęła przy poznańskim klasztorze oo. dominikanów organizować zespół pomocy internowanym i przez cały ten czas kierowała tym zespołem razem z o. Honoriuszem, za co zapłaciła karierą naukową.

„Celem statutowym naszej Fundacji jest wspieranie misji zakonu dominikańskiego oraz zachowanie dzieła o. Honoriusza i pamięci o nim. Prowadzimy działalność charytatywną, wychowawczą i edukacyjną, m.in. fundując stypendia dla zdolnej młodzieży” – tłumaczy jej prezes. Przy Fundacji działają też: Ośrodek Informacji o Sektach i Nowych Ruchach Religijnych oraz Dominikański Ośrodek Pomocy Rodzinie.

Honoriusz Stanisław Kowalczyk urodził się 26 lipca 1935 r. w Duczyminie k. Przasnysza. W 1952 r. wstąpił do dominikańskiego nowicjatu w Poznaniu przyjmując zakonne imię Honoriusz. Święcenia kapłańskie otrzymał w 1961 r. Później studiował jeszcze na Wydziale Teologicznym KUL i równocześnie w Prymasowskim Instytucie Życia Wewnętrznego. Był także duszpasterzem młodzieży w Krakowie.

W 1974 r. został głównym duszpasterzem akademickim w kościele oo. dominikanów w Poznaniu. Od 1981 r. opiekował się także młodzieżą biorącą udział w strajkach przeciwko władzy komunistycznej. W czasie stanu wojennego organizował też pomoc dla rodzin internowanych opozycjonistów oraz odprawiał Msze św. za Ojczyznę jako nieformalny duszpasterz „Solidarności” i opozycji antykomunistycznej.

W związku ze swoją działalnością był inwigilowany przez Służby Bezpieczeństwa, otrzymywał także telefony z pogróżkami. 17 kwietnia 1983 r. „maluch”, którym jechał o. Honoriusz uległ wypadkowi w Wydartowie k. Trzemeszna. Ciężko ranny w nim dominikanin zmarł 8 maja w szpitalu w Poznaniu. W dochodzeniu prowadzonym później w sprawie wypadku ujawniono nieprawidłowości. Nie zostały one jednak wyjaśnione również w śledztwie poznańskiego IPN z lat 2001-2002. Podejrzewa się, że udział w rzekomym „wypadku” mieli udział funkcjonariusze SB.

Przy kościele poznańskich dominikanów znajduje się głaz poświęcony śp. o. Honoriuszowi Kowalczykowi wystawiony w 2000 r., na którym wyryte są m.in. słowa: „Jeśli ludzie umilkną, kamienie wołać będą”. Od 2009 r. ma on także w Poznaniu swoją ulicę. Natomiast 31 sierpnia 2006 r. prezydent RP Lech Kaczyński odznaczył pośmiertnie o. Honoriusza Krzyżem Oficerskim Orderu Odrodzenia Polski.