Wspólnie uczcili pamięć bohaterów

Psalmami, które wyrażały skargę wobec Boga, ale także nadzieję, że nie opuści On swego ludu, modlili się 21 kwietnia w Warszawie uczestnicy dorocznego marszu w rocznicę powstania w getcie warszawskim. Marsz modlitewny szlakiem pomników getta warszawskiego zorganizowała Polska Rada Chrześcijan i Żydów.

W tym roku, kiedy przypada 70. rocznica powstania w getcie warszawskim, w marszu zanotowano rekordową frekwencję: uczestniczyło w nim ponad 200 osób – chrześcijan różnych wyznań i Żydów, w tym trzech rabinów.

Przy Pomniku Bohaterów Getta współprzewodniczący Polskiej Rady Chrześcijan i Żydów, augustianin o. Wiesław Dawidowski zaprosił zgromadzonych do wspólnej refleksji, a chrześcijan – do modlitwy za zmarłych, przypominając, że ma ona swoje źródło w słowach z Księgi Machabejskiej.

Uczestnicy marszu wyruszyli sprzed Pomnika Bohaterów Getta, a następnie zatrzymywali się na stacjach: przy Drzewie Sprawiedliwych, gdzie chrześcijanie odmówili modlitwę „Ojcze nasz”, przy Kamieniu Pamięci Szmula Zygielbojma, który popełnił samobójstwo z powodu milczenia świata wobec zagłady Żydów, przy bunkrze przy ul. Miłej, gdzie mieściło się dowództwo powstania, przy pomniku Janusza Korczaka oraz na Umschlagplatz.

Przy wszystkich stacjach wznoszono na przemian modlitwy chrześcijańskie i żydowskie, modlono się psalmami, odczytywano nazwiska mieszkańców getta warszawskiego oraz składano kwiaty. Przy kamieniu Janusza Korczaka, red. Halina Bortnowska powiedziała, że najlepiej uczcimy pamięć doktora tym, jeśli się czegoś od niego nauczymy.

Modlitwy prowadzili: ze strony żydowskiej – rabin Stas Wojciechowicz, rabin Tyson Herberger i rabin Michael Schudrich; ze strony chrześcijańskiej – luteranie: ks. Piotr Gas, diakon Halina Radacz i ks. Waldemar Radacz, ewangelik reformowany ks. Michał Jabłoński i dominikanin o. Marek Nowak. Nazwiska oraz historie wstrząsających losów mieszkańców getta czytali: prof. Stanisław Krajewski, ks. Wojciech Lemański, ks. Manfred Deselaers, Paweł Sawicki, Grzegorz Polak i Marta Titaniec.

Kwiaty pod pomnikami składali m.in. przedstawiciele Polskiej Rady Chrześcijan i Żydów, polskiej wspólnoty św. Idziego, urszulanka s. Teresa Sułowska i Daniel Krajewski.

Kard. Kazimierza Nycza reprezentował ks. dr Andrzej Tulej, pełnomocnik metropolity warszawskiego ds. kontaktów z judaizmem.

Marsz zakończyła tradycyjnie modlitwa Jana Pawła II za naród żydowski przy Pomniku Umschlagplatz. Współprzewodniczący Polskiej Rady Chrześcijan i Żydów, prof. Stanisław Krajewski, zaprosił wszystkich na kolejny marsz – za rok.

Pierwsze mury wokół „dzielnicy żydowskiej” w Warszawie zaczęto wznosić w kwietniu 1940 r. Maksymalną liczbę ludności getto osiągnęło w marcu 1941, kiedy to, w coraz bardziej pogarszających się warunkach przebywało ok. 460 tys. Żydów. Pierwszą wielką akcję likwidacyjną getta rozpoczęto 22 lipca 1942. W ciągu dwóch miesięcy do obozu zagłady w Treblince wywieziono i zamordowano ok. 300 tys. Żydów, w styczniu następnego roku – kolejne 6 tys.

Rankiem 19 kwietnia 1943 r. oddziały niemieckie przystąpiły do ostatecznej likwidacji getta, co wywołało opór i powstanie. Akcja eksterminacji ludności żydowskiej zakończyła się 16 maja 1943 r.