Gorzów Wlkp.: różne zwyczaje Bożonarodzeniowe w czasie Wigilii Narodów

Po raz szósty w Wigilii Narodów w Gorzowie Wielkopolskim udział wzięli Romowie, Litwini, Poleszucy, Ukraińcy, Łemkowie, Lwowiacy. W tym roku uczestniczyło także polsko-nigeryjskie małżeństwo z dzieckiem. Wigilijny wieczór odbył się 9 grudnia w Miejskim Centrum Kultury.

Na stołach znalazły się wigilijne potrawy, charakterystyczne dla każdej grupy etnicznej: kisiel z owsa, kutia, groch i fasola z grzybami, pierogi, sękacze, śledzie oraz barszcz, zupa migdałowa i gołąbki lwowskie z kaszą gryczaną i ziemniakami. W tym roku na stołach pojawiły się dania przygotowane z renety landsberdzkiej – gorzowskiego jabłka – jako podarunek Biura Promocji Miasta. Przed wojną Gorzów nazywał się Landsberg, a renetę wyhodował niemiecki sadownik.

Przedstawiciele narodów opowiadali o historii narodów, zwyczajach i obrzędach Bożonarodzeniowych, ujawniali kulinarne tajemnice.

Irmina Towpik pochodząca z Polesia powiedziała, że oprócz kapusty z grzybami, barszczu, kutii ze specjalnej pszenicy, pierogów i chleba, obowiązkową potrawą wigilijną był kisiel z owsa. Gospodynie sporządzając kisiel, musiały owies wielokrotnie płukać. Po takiej czynności zostawały w naczyniu popłuczyny. Stąd powstało powiedzenie dziesiąta woda po kisielu. Towpik przypomniała, że w Białkowie działa od kilku lat skansen i muzeum Polesia.

Natomiast prezes Stowarzyszenia Litwinów w Szczecinie przypomniał historię litewskich lotników, którzy zginęli w katastrofie lotniczej 80 lat temu w Pszczelniku koło Myśliborza. Piloci Steponas Darius i Stasys Girenas startując z Nowego Jorku zdołali przelecieć Atlantyk, ich lot miał się zakończyć w oddalonym o 650 km Kownie. Ku ich czci w 1936 r. odsłonięto pomnik w kształcie Krzyża Witolda Wielkiego, autorstwa byłego prezydenta Litwy Vytautasa Landsbergisa. W tym roku z okazji rocznicy planowane jest przy pomniku spotkanie prezydentów Polski i Litwy.

Edward Dębicki – inicjator spotkań zauważył, że dzięki Wigilii Narodów ludzie stają się sobie bliscy, poznają różnice ale znajdują wiele wspólnych idei. „Jest to jedna duża rodzina i życzyłbym żeby taką rodziną była Polska i cały świat” – powiedział Dębicki kompozytor, poeta, popularyzator kultury cygańskiej, nagrodzony w ub. roku złotym medalem Gloria Artis.

Od sześciu lat spotkania pokoleń w Gorzowie prowadzi aktor Stanisław Jaskułka – znawca wielu kultur i góral z pochodzenia. Organizatorem jest Stowarzyszenie Twórców i Przyjaciół Kultury Cygańskiej im. Papuszy w Gorzowie Wlkp., współorganizatorem Miejskie Centrum Kultury. Wigilia dofinansowana została z miejskiego budżetu.

Po II wojnie światowej w Gorzowie osiedlili się ludzie różnych narodowości, m.in. Ukraińcy, Cyganie, Tatarzy i Łemkowie oraz kresowiacy. Ideą wigilijnego spotkania jest ukazanie świątecznych zwyczajów poszczególnych kultur narodowych. Kilkakrotnie na Wigilię przybywali również członkowie żydowskiej diaspory ze Szczecina, a także Tatarzy i Chińczycy pracujący w Gorzowie.