Ponad tysiąc wyroków w ostatnich 20 latach wydał Sąd Kościelny we Włocławku

Ponad tysiąc wyroków w ciągu 20 lat – w tym 801 orzekających nieważność małżeństwa – wydał Sąd Kościelny Diecezji Włocławskiej. 21 listopada we Włocławku poświęcono jego odnowioną siedzibę.

"Wasza praca jest służbą dla ludzi, borykających się z wieloma problemami, które można prawnie uregulować lub przynajmniej z których można wskazać kierunek wyjścia. W tym sensie to niesienie pomocy jest posługą duszpasterską" – powiedział biskup włocławski Wiesław Mering, który poświęcił siedzibę. W uroczystości wzięli udział także biskup pomocniczy Stanisław Gębicki oraz urzędnicy Kurii Biskupiej i Sądu.

Oficjał Sądu ks. prał. Janusz Gręźlikowski przypomniał, że siedzibą Sądu do roku 1994 była Kuria Diecezjalna przy ul. Gdańskiej 2/4, a następnie budynek przy Placu Kopernika 3. Akta trybunału, na które składają się protokoły, wyroki, akta spraw oraz sprawozdania z pracy sądu, z lat 1945-92 przechowywane są w Archiwum Diecezjalnym, a z lat 1992-2012 znajdują się w siedzibie trybunału.

Ks. oficjała zaznaczył również, że od samego początku aż po dzień dzisiejszy był to sąd pierwszej instancji dla diecezji włocławskiej. Przez wiele lat po zakończeniu II wojny światowej pełnił także funkcję trybunału drugiej instancji, a nawet przez pewien czas, na podstawie delegacji Prymasa kardynała Stefana Wyszyńskiego, rozstrzygał sprawy małżeńskie jako trybunał trzeciej instancji.

Po 1945 r. Sąd Biskupi we Włocławku rozpatrywał głównie sprawy o stwierdzenie nieważności małżeństwa, prowadził też procesy o domniemaną śmierć współmałżonka oraz nieliczne sprawy sporne lub karne. W latach 1945-2002 zakończono wyrokami (pozytywnymi lub negatywnymi) około 1300 spraw dotyczących orzeczenia ważności lub nieważności małżeństwa.

Od wejścia w życie nowego Kodeksu Prawa Kanonicznego w 1983, który wprowadzał nowe tytuły nieważności małżeństwa, wachlarz spraw poszerzył się głównie o sprawy z kan. 1095, a więc niezdolności do zawarcia małżeństwa z tytułu pozbawienia wystarczającego używania rozumu, braku rozeznania oceniającego co do istotnych praw i obowiązków małżeńskich wzajemnie przekazywanych i przyjmowanych oraz z przyczyn niezdolności natury psychicznej do podjęcia istotnych obowiązków małżeńskich, a także z tytułu podstępnego działania (kan. 1098). W tym okresie wzrosła też liczba wyroków orzekających nieważność zaskarżonego małżeństwa, aczkolwiek rozpatrywanych spraw nie było wiele.

Lata dziewięćdziesiąte przyniosły wzrost liczby wnoszonych pozwów, a tym samym rozpatrywanych spraw o nieważność małżeństwa. Przez ostatnie 20 lat Sąd Biskupi we Włocławku wydał ponad tysiąc wyroków, rozpatrując jeszcze więcej procesów o nieważność małżeństwa, z których niektóre umarzano, porzucano lub odrzucano skargi o nieważność małżeństwa.

W sumie w latach 1992-2012 wydano 1055 wyroków, w tym 801 orzekających nieważność małżeństwa, a 254 stwierdzających ważność zaskarżonego małżeństwa. Oprócz tego w latach 1992-2012 prowadzono jeden proces o dyspensę papieską od małżeństwa niedopełnionego, cztery procesy o separację małżonków oraz trzy procesy o domniemaną śmierć współmałżonka.