Gorzów Wlkp.: XX Spotkania z Kulturą Łemkowską

Koncert zespołów z Polski i Słowacji, prezentacja dorobku literackiego oraz wydawnictwa muzyczne złożyły się na XX Spotkania z Kulturą Łemkowską, które odbyły się 4 listopada w Teatrze im. Juliusza Osterwy w Gorzowie Wielkopolskim.

Organizatorem spotkań jest Koło Stowarzyszenia Łemków w Gorzowie Wlkp.

Po raz ósmy w festiwalu wystąpił zespół Lemko Tower ze Strzelec Krajeńskich, założony przez ks. Artura Grabana z parafii prawosławnych w Brzozie i Ługach. W ub. roku zespół wystąpił w festiwalu w Toronto w Kanadzie.

Podczas jubileuszowych spotkań wystąpiły: Profesjonalny Zespół Pieśni i Tańca „Puls” ze Słowacji, Zespół Pieśni i Tańca „Kyczera” z Legnicy i Zespół Folkowy „Fajna Ferajna” z Przemkowa. Scenografia teatralna przypominała wnętrze łemkowskiej chyży – czyli chaty, której ściany ozdobione zostały ikonami, a pejzaż zza okien przedstawiał budowle w górskim krajobrazie.

Ks. Graban w rozmowie z KAI podkreślał, że takie spotkania kultywują tradycję i promują łemkowską kulturę oraz integrują środowisko. W zespole obok Łemków występują także osoby z rodzin mieszanych i Polacy.

Spotkania są także okazją do angażowania dzieci i młodzieży. Występy w zespołach artystycznych czy udział w warsztatach dziennikarskich jest spełnianie obowiązków wychowawczych wobec młodego pokolenia. Duchowny uważa, że trzeba im proponować nowe zadania.

Pierwszym występem zespołu podczas łemkowskich spotkań był spektakl teatralny, teraz zespół ma już typowo folkowy charakter, a wszystko po to by zachęcać do współpracy młodych ludzi.

Ks. Artur Graban od niedawna rozpoczął naukę gry na gitarze basowej, zajął się także wydawaniem płyt „Lemko Tower” i innych zespołów.

W ub. roku ks. Artur Graban odznaczony został przez prezydenta Bronisława Komorowskiego Srebrnym Krzyżem Zasługi za działania na rzecz ochrony, zachowania i rozwoju tożsamości kulturowej mniejszości narodowych i etnicznych. W 2006 r. otrzymał z kolei nagrodę Ministra Kultury Kazimierza Michała Ujazdowskiego za pracę na rzecz ochrony zabytków. Z inicjatywy ks. Grabana przeprowadzono generalne remonty kościołów w Brzozie i Ługach.

Łemkowie stanowią w okolicach Gorzowa Wlkp. największą grupę etniczną. Pojawili się w 1947 r. w wyniku przesiedlenia w ramach akcji „Wisła”. Łemkowie to górale karpaccy pochodzenia ruskiego, zamieszkali po polskiej stronie Karpat i po stronie słowackiej w pasie od Beskidów do Tatr. Po wojnie na Ziemie Zachodnie trafiło z Łemkowszczyzny ok. 28 tys. osób. Większość z nich przesiedlono z terenu wschodnich Bieszczad.

Organizatorzy łemkowskiego festiwalu Jan Gaborek oraz Ireneusz Smalec ze Stowarzyszenia Łemków w Gorzowie ubolewają, że coraz mniej młodych ludzi jest zainteresowanych promocją kultury narodowej i dbaniem o tradycje. Dlatego bardzo spotkania te uważają za bardzo ważne, by przypominały młodym pokoleniom o ich rodowodach.

Koło Stowarzyszenia Łemków w Gorzowie Wlkp. powstało w 1981 r.