Historyczna wymiana ikon

W Sekretariacie Konferencji Episkopatu Polski 16 sierpnia nastąpiła historyczna wymiana ikon pomiędzy patriarchą Moskwy i Wszechrusi a przewodniczącym KEP.

Abp Józef Michalik wręczył Cyrylowi I kopię obrazu Matki Bożej Jasnogórskiej, zaś Patriarcha przekazał przewodniczącemu KEP ikonę Matki Bożej Smoleńskiej. W 1609 r. Rosjanie wywieźli ze Smoleńska ikonę przed zbliżającym się wojskami polskimi, ponad czterysta lat później rosyjscy prawosławni w darze serca ofiarowali kopię drogiej sobie ikony polskim katolikom.

Abp Michalik wyraził radość z powodu wymiany ikon, gdyż, jak podkreślił, wszyscy katolicy i prawosławni, otaczają głęboką czcią Matkę Najświętszą, Matkę naszego Zbawiciela. „Bardzo się czujemy dobrze pod okiem Matki i chcemy, żeby ten nasz dialog, ta nasza droga, którą próbujemy ponownie odnowić – droga braterskiego zatroskania o nasze Kościoły, droga troski o przekaz Ewangelii, żeby odbywała się zgodnie z Ewangelią, gdzie miejsce Matki Najświętszej jest bardzo wyraźne” – stwierdził przewodniczący KEP. Abp Michalik prosił Jego Świątobliwość, aby – jeśli uzna za stosowne – umieścił ikonę w drogim i bliskim sobie miejscu.

Patriarcha Cyryl I powiedział, że w rocznicę katastrofy smoleńskiej metropolita smoleński Pitirim poprosił go, by wręczył polskim katolikom ikonę Matki Bożej Smoleńskiej. „Jako były arcybiskup smoleński chciałbym Konferencji Episkopatu Polski wręczyć smoleńską ikonę Matki Bożej. Chciałbym, żeby ta ikona też została umieszczona w godnym miejscu, żeby przypominała o dzisiejszym dniu, o rozpoczętym przez nas dialogu, o tym, że pamiętamy skąd się wywodzą nasze chrześcijańskie korzenie” – stwierdził patriarcha.

Matka Boża Smoleńska jest jednym z najbardziej czczonych przez wschodnich Słowian wizerunków maryjnych. Należy do grupy najważniejszych palladialnych, czyli obrończych ikon w Rosji, obok Iwierskiej, Włodzimierskiej i Kazańskiej. Jest to ikona w klasycznym bizantyjskim typie Hodegetria, czyli wskazująca Drogę. Obraz powstał w Bizancjum, a na Ruś przywiozła ją w XI w. księżniczka Anna, córka cesarza bizantyjskiego Konstantyna IX. Od samego początku uznawano ją za cudowną. Ikonie Matki Boskiej Smoleńskiej przypisuje się ocalenie Smoleńska od Tatarów w 1238 r. Wierzono, że jej cudowna moc pomogła wojskom rosyjskim zwyciężyć w bitwie pod Borodino w 1812 r.

Ikona Matki Bożej Smoleńskiej przechodziła dramatyczne koleje losu i kilkakrotnie musiała opuścić Smoleńsk. Po napaści Hitlera na Związek Radziecki ikona zaginęła. Obecnie odbierający cześć w Smoleńsku wizerunek jest jedną z kopii pochodzący z czasów panowania cara Borysa Godunowa.