Kraków: specjaliści ocenią stan zachowania ołtarza Wita Stwosza w Bazylice Mariackiej

Przy ołtarzu Wita Stwosza w bazylice Mariackiej do soboty będą prowadzone wstępne obserwacje stanu zachowania tego dzieła sztuki. Badanie przeprowadzi komisja powołana przez Społeczny Komitet Odnowy Zabytków Krakowa na prośbę proboszcza parafii mariackiej. Prace potrwają do soboty.

Zaniepokojenie o stan zabytku wywołała relacja fotografika i wydawcy Andrzeja Nowakowskiego, który poinformował, że ołtarz jest w złym stanie. Robiąc zdjęcia do albumu, oglądał ołtarz Wita Stwosza z bliska i w dobrym świetle. Mówił on, że arcydzieło jest brudne, a niektórym figurom brakuje palców, czy pukli włosów. Według specjalistów część z tych ubytków mogło powstać w XIX wieku lub nawet wcześniej.

„Zależy nam na tym, żeby w XXI wieku przeprowadzono gruntowne badania ołtarza, i na tym, by następne pokolenie mogło się cieszyć jego widokiem w takim stanie, w jakim zabytek jest obecnie" – mówił 15 maja proboszcz parafii mariackiej ks. infułat Dariusz Raś podczas konferencji prasowej.

Obserwacja stanu zachowania ołtarza będzie prowadzona przez cztery dni, w sobotę rusztowania będą już rozbierane. Ogląd przeprowadzi specjalnie powołany zespół, składający się z 36 osób. Wśród nich są eksperci, konserwatorzy, historycy sztuki, a także chemicy i fizycy. Swoją wizytę zapowiedział także przedstawiciel Ministerstwa Kultury i Dziedzictwa Narodowego.

„Jest to wstępne badanie, którego celem jest dokonanie solidnego oglądu, czy jest potrzeba prowadzenia dalszych prac” – mówił prof. Franciszek Ziejka, przewodniczący Społecznego Komitetu Odnowy Zabytków Krakowa.

Prof. Ireneusz Płuska, kierownik Katedry Konserwacji i Restauracji Rzeźby Akademii Sztuk Pięknych, członek zespołu eksperckiego wyjaśniał, że celem prowadzonych działań jest wydanie obiektywnej opinii o stanie zachowania ołtarza. „Jest on zachowany w stanie zadowalającym, w skali ocen dostałby czwórkę, nie ma zagrożenia” – podkreślił. „Ołtarz ma ponad pięćsetletnią metrykę, więc materiały mają prawo się niszczyć” – wyjaśniał prof. Płuska. Dodał też, że prowadzone badania nie będą ingerować w strukturę, a oględziny pozwolą na wstępne rozeznanie zachowania obiektu.

Dzieło Wita Stwosza będzie poddane badaniu stanu zachowania, m.in. rentgenem, w świetle ultrafioletowym i w podczerwieni oraz endoskopii, która pozwoli ocenić strukturę drewna. Będą prowadzone również badania endoskopowe, termowizyjne, dotyczące zawilgocenia i temperatury poszczególnych części ołtarza, badana będzie także konstrukcja. Przeprowadzona będzie również obserwacja przez członków komisji konserwatorskiej. Na podstawie wyników tych badań, w ciągu około miesiąca zostanie przygotowany raport o stanie zachowania ołtarza. Jeżeli będzie taka potrzeba, kolejno powstanie program badań.

Ołtarz Wita Stwosza powstał w latach 1477-1489. W głównej części ołtarza artysta przedstawił scenę Zaśnięcia Marii Panny w otoczeniu apostołów, a nad tą sceną jej Wniebowzięcie. Na ruchomych skrzydłach ołtarza można zobaczyć Zwiastowanie, Hołd Trzech Króli, Zesłanie Ducha Świętego, a po ich zamknięciu, płaskorzeźby nawiązujące do wydarzeń z życia Marii i Chrystusa. Ołtarz w czasie II wojny światowej został zrabowany przez hitlerowców. Odnaleziono go w Norymberdze. Do Bazyliki Mariackiej powrócił w 1957 r.