Pośmiertne medale „Sprawiedliwy wśród narodów świata”

Wręczenie medali „Sprawiedliwy wśród narodów świata” przyznanych pośmiertnie trojgu mieszkańcom Podkarpacia rozpocznie tegoroczne centralne obchody XV Dnia Judaizmu. Odbędzie się on 17 stycznia, tym razem w Rzeszowie. W całodziennym spotkaniu, które wypełnią dyskusje oraz wspólne modlitwy w kościele i na cmentarzu żydowskim wezmą udział m.in. rabini oraz biskupi katoliccy.

Medalami „Sprawiedliwy wśród narodów świata”, które przyznaje jerozolimski Instytut Yad Vashem, uhonorowano trzy, nieżyjące już osoby: Katarzynę Sikorę, Stanisława Grocholskiego i Józefa Kulpę. W ich imieniu medale z rąk ocalonych lub ich krewnych odbiorą najbliżsi członkowie rodziny. Uroczystość rozpocznie się w rzeszowskim ratuszu 17 stycznia o godz. 9.30.

Pani Katarzynie Sikorze życie zawdzięczają cztery osoby, w tym: Moniek Kalb, Shalom Friedhof i Adolf Berger – uciekinierzy z rzeszowskiego getta. Pani Katarzyna opiekowała się nimi od 1943 roku. Podczas uroczystości głos zabierze córka ocalonego Shaloma Friedhofa, pani Vardy Salpeter z Izraela, zaś medal odbierze z jej rąk krewny Bohaterki, Józef Piątkowski z Rzeszowa. Na uroczystości obecny będzie też syn Shaloma Fridhofa. On sam, ze względu na wiek (91 lat) nie przyleci do Polski.

Pan Stanisław Grochowski z Przeworska wraz z żoną Marią, uratował w czasie wojny żydowską rodzinę Engelbergów z sąsiedniej wioski Urzejowice. Na uroczystości obecna będzie jedna z ocalonych, Sally Frischberg z USA, która wręczy medal najstarszej córce pana Stanisława – Zofii Lasek z Przeworska. (Historia Engelbergów przedstawiona została w filmie Debbie Goodstein „Voices from the Attic”.)

Pochodzący z Ostrowca koło Lubaczowa Józef Kulpa, żołnierz AK, uratował żydowską rodzinę Łukawieckich. Wspólnie działali w partyzantce, bo właśnie dzięki Józefowi Kulpie utworzony został 13-osobowy żydowski oddział partyzantów, działających w lasach wokół Lubaczowa i Zamościa. Simon Lavee (Łukawiecki), syn Ocalonego Edmunda Łukawieckiego przekaże medal na ręce wnuczki bohatera, pani Ewy Wasilewskiej z Lubaczowa. (Historia Józefa Kulpy i żydowskiego oddziału AK została opisana w książce Maurie Hoffmana „Keep yelling. A survivor’s testimony”).

Mottem tegorocznych obchodów Dnia Judaizmu są słowa z Księgi Rodzaju „Odtąd nie będziesz się zwał Jakub lecz Izrael…” (Rdz 32,29). Celem Dnia Judaizmu jest wspólna refleksja i modlitwa oraz pomoc wierzącym w Chrystusa w odkrywaniu judaistycznych korzeni chrześcijaństwa, będącego dla chrześcijan spełnieniem w Jezusie Chrystusie starotestamentalnych obietnic.

W obchodach wezmą udział hierarchowie Kościoła, m.in. bp Mieczysław Cisło – przewodniczący Komitetu ds. Dialogu z Judaizmem przy KEP oraz Żydzi, w tym naczelny rabin Polski Michael Schudrich.

W tym roku program Dnia Judaizmu w Kościele Katolickim w Polsce połączono z przypadającym 27 stycznia Międzynarodowym Dniem Pamięci o Ofiarach Szoah.

Centralne obchody rozpoczną się 17 stycznia o godz. 9.30 w rzeszowskim Ratuszu gdzie nastąpi wręczenie medali „Sprawiedliwy wśród narodów świata”.

W oficjalnej inauguracji Dnia Judaizmu, która rozpocznie się w tym samy miejscu o godz. 11.00, udział wezmą m.in. biskup rzeszowski Kazimierz Górny, przewodniczący Związku Gmin Wyznaniowych Żydowskich w Polsce, Piotr Kadlčik oraz prezydent Rzeszowa, Tadeusz Ferenc.

O godz. 12.00 rozpocznie się w Ratuszu panel dyskusyjny, w którym udział wezmą: naczelny rabin Polski Michael Schudrich, naczelny rabin Krakowa Boaz Pash, bp Mieczysław Cisło – przewodniczący Komitetu ds. Dialogu z Judaizmem przy KEP oraz członek tego Komitetu, prof. Jan Grosfeld (UKSW). Dyskusję poprowadzi red. Zbigniew Nosowski, redaktor naczelny miesięcznika „Więź”.

O godz. 14.30 uczestnicy spotkania złożą wizytę w rzeszowskiej synagodze, natomiast o 15.15 rozpocznie się modlitwa na cmentarzu żydowskim, którą z okazji Dnia Judaizmu i Międzynarodowego Dnia Pamięci o Ofiarach Shoah poprowadzi rabin Michael Schudrich.

O godz. 16.15 w rzeszowskim kościele farnym odbędzie się Nabożeństwo Słowa Bożego zaś o 19.00 w rzeszowskiej filharmonii wystąpi z koncertem Joseph Malovany – sławny kantor z Nowego Jorku, uznawany za najlepszego wykonawcę hebrajskiej muzyki liturgicznej.

Z okazji Dnia Judaizmu, w Rzeszowie i wielu miejscowościach diecezji odbędzie się szereg wydarzeń towarzyszących, głównie wystaw fotograficznych.

Organizatorem centralnych obchodów Dnia Judaizmu jest diecezja rzeszowska i Urząd Miejski w Rzeszowie. „Mam nadzieję, że to spotkanie przyczyni się do nawiązania bliższych relacji na gruncie religijnym ale także świeckim, do przypomnienia żyjącym tu ludziom, że kiedyś Żydzi byli tu naszymi braćmi i siostrami, z którymi na co dzień dzieliliśmy dole i niedole” – powiedział KAI koordynator Dnia Judaizmu ks. Marek Dzik. Dodał, że w samym Rzeszowie i regionie mieszkała przed wojną liczna społeczność żydowska, po której pozostało wiele śladów w postaci synagog.

W specjalnym opracowaniu Episkopatu na tegoroczny Dzień Judaizmu zwraca się uwagę, że tego dnia chrześcijanie winni dostrzegać to, co ich łączy z wyznawcami judaizmu, a jest to: wiara w jednego Boga, Biblia jako słowo Boże, wierność tradycji religijnej, Dekalog jako fundament praw moralnych, a także wezwanie do codziennej modlitwy.

Dzień Judaizmu w Kościele katolickim jest jedną z inicjatyw Episkopatu Polski. Został ustanowiony przez Episkopat Polski w 1997 r. Jego celem jest rozwój dialogu chrześcijańsko-żydowskiego, a także modlitwa i refleksja nad związkami obu religii. Po raz pierwszy Dzień Judaizmu obchodzono w 1998 r.

Komitet ds. Dialogu z Judaizmem, powołany w 1996 r. prowadzi dialog z przedstawicielami judaizmu, a jego celem jest upowszechnianie postaw dialogu i życzliwości wobec Żydów w środowiskach chrześcijańskich.

Obecnie do gmin żydowskich w Polsce należy ok. 4 tys. osób, natomiast społeczność Żydów w Polsce szacuje się na ok. 20 tys.