IX Zjazd Gnieźnieński w marcu 2012 r. o roli i miejscu religii w społeczeństwie obywatelskim

Pod hasłem „Europa obywatelska – rola i miejsce chrześcijan” odbędzie się w dniach 16-18 marca 2012 roku IX Zjazd Gnieźnieński. Szczegółowe informacje nt. idei, programu i przebiegu przyszłorocznego kongresu przedstawiono 10 listopada na konferencji prasowej w Kurii Metropolitalnej w Gnieźnie.

Organizatorzy wyjaśnili, iż wybór tematu jest odpowiedzią na bolączki współczesnej Europy. Proces integracji europejskiej wyraźnie cierpi na niedostateczne zaangażowanie obywateli. Instytucje Unii Europejskiej niebezpiecznie oddalają się od tych, którym mają służyć, obywatele natomiast nie utożsamiają się z biurokratycznymi strukturami. Także wielu wierzących wycofuje się w prywatność, rezygnując z zaangażowania obywatelskiego. A przecież współczesna demokracja potrzebuje religii, potrzebuje bowiem wartości, sumienia i ludzi, którzy potrafią wybierać dobro i odróżniać je od zła.

„Tytuł zjazdu jest niezwykle ważny” – powiedział na konferencji prymas Polski abp Józef Kowalczyk, który po raz pierwszy będzie patronował temu wydarzeniu. Przypomniał, że Europa wyrosła na fundamencie chrześcijaństwa i tego faktu nie tylko nie można kwestionować, ale co więcej, trzeba o tym nieustannie przypominać i pokazywać, że chrześcijanie – członkowie wspólnoty europejskiej, mają w niej swoje prawa i swoje miejsce.

„Nie przyszliśmy znikąd. Myśmy przyszli wcześniej niż pojawiła się idea wspólnoty europejskiej, która zrodziła się zresztą z chrześcijańskiej idei ojców założycieli. O tym nie możemy nie mówić, musimy się o to się upominać, bo to sprawiło, że Europa zjednoczona stanęła na twardym fundamencie” – stwierdził metropolita gnieźnieński.

Na aktualność i wagę tematu przyszłorocznego kongresu zwrócił uwagę także inicjator nowożytnych Zjazdów Gnieźnieńskich arcybiskup-senior Henryk Muszyński. Podkreślił, że jest to temat ważny dla Europy, a więc także dla Polski. „My, Polacy, ciągle uczymy się odpowiedzialności i mentalności demokratycznej. To długotrwały proces i nasze doświadczenia nie zawsze są w tej kwestii dobre. Przykład: w ostatnich wyborach parlamentarnych do urn poszło niespełna 50 procent Polaków. To musi niepokoić nie tylko polityków, ale także nas, ludzi Kościoła, bo to my jesteśmy odpowiedzialni za formację duchową naszych wiernych” – stwierdził abp Muszyński.

Główne idee zjazdu, a także zarys programu przedstawił Zbigniew Nosowski, redaktor miesięcznika „Więź” i przewodniczący komisji programowej zjazdu. Zaznaczył, że jednym z celów tergo spotkania jest uświadomienie chrześcijanom, że nie tylko mogą, ale powinni oddziaływać na życie społeczne. Mogą to robić przez osobiste świadectwo, bezpośredni udział w polityce, przez wpływ na kształt systemu prawnego i kształtowanie kultury narodowej. „Społeczeństwo obywatelskie rodzi się także w Kościele, a chrześcijanie są w społeczeństwie obywatelskim u siebie” – stwierdził Nosowski.

Organizatorzy zjazdu są przygotowani na przyjęcie od 600 do 800 uczestników. Wśród nich będzie tradycyjnie grupa osób z krajów byłego ZSRR. Do udziału w dyskusji zaproszono wybitnych specjalistów z całej Europy: przywódców religijnych, polityków, ludzi kultury i nauki, społeczników i ekonomistów. Wśród zaproszonych gości są m.in.: prezydent RP Bronisław Komorowski, przewodniczący Parlamentu Europejskiego Jerzy Buzek, prezydent Chorwacji Ivo Josipović i były premier Słowacji Ján Čarnogurský.

Zjazd tradycyjnie będzie miał charakter ekumeniczny. Pierwszego dnia wieczorem w katedrze gnieźnieńskiej sprawowane będzie nabożeństwo ekumeniczne z udziałem zwierzchników lub przedstawicieli dziesięciu Kościołów chrześcijańskich obecnych na zjeździe. Wymiar ekumeniczny kongresu podkreślą także nabożeństwa ekumeniczne, które odbędą się tego samego dnia w ośmiu kościołach Gniezna i okolic. Podczas nich homilie wygłoszą duchowni Kościołów biorących udział w zjeździe.

Zjazdy Gnieźnieńskie nawiązują do Zjazdu w roku 1000, kiedy to do grobu św. Wojciecha – biskupa i męczennika – przybył cesarz Otton III. Tradycję tę podjął w 1997 roku abp Henryk Muszyński. 3 czerwca tegoż roku podczas 6. pielgrzymki Jana Pawła II do Polski a drugiej do grobu patrona Polski, w Gnieźnie odbyło się spotkanie papieża i 7 prezydentów państw europejskich. Nazwano je II Zjazdem Gnieźnieńskim.

III Zjazd Gnieźnieński odbył się w roku 2000 i miał charakter ekumeniczny. Przedstawiciele trzech tradycji: prawosławnej, katolickiej i ewangelickiej dokonali wówczas w imieniu swoich wspólnot wyznaniowych wzajemnego wyznania win. Wydarzeniu temu towarzyszyło również spotkanie 5 prezydentów państw naszego kontynentu.

IV Zjazd Gnieźnieński odbył się w 2003 roku pod hasłem „Quo vadis Europo”. Uczestniczyło w nim przeszło 600 osób, przedstawicieli ponad 80 ruchów i stowarzyszeń katolickich. V Zjazd Gnieźnieński zorganizowano rok później, w marcu 2004 roku, a towarzyszyło mu hasło „Europa ducha”. Kolejny, VI Zjazd Gnieźnieński odbył się we wrześniu 2005 roku pod hasłem „Europa dialogu”. Przybyli nań wysłannicy Stolicy Apostolskiej, przedstawiciele innych wyznań, członkowie Komisji Europejskiej, znani politycy oraz ludzie kultury i mediów.

Następny, VII zjazd pod hasłem „Człowiek drogą Europy” odbył się w 2007 roku. W dniach 12-14 marca 2010 roku w Gnieźnie obradował VIII Zjazd Gnieźnieński, którego tematem była rodzina.