Gorzów Wlkp.: XIX Spotkania z Kulturą Łemkowską

Występ zespołów folklorystycznych ze Słowacji, Ukrainy i Polski oraz wręczenie Srebrnego Krzyża Zasługi Prezydenta RP za działalność kulturalną prawosławnemu duchownemu ks. Arturowi Grabanowi, złożyły się na XIX Spotkania z Kulturą Łemkowską w Gorzowie Wielkopolskim, które odbyły się 6 listopada w gorzowskim teatrze.

W imieniu Prezydenta RP odznaczenie wręczył duchownemu, wicewojewoda lubuski Jan Świrepo. Ks. Graban wyraził zadowolenie, że właśnie na terenie ziemi gorzowskiej od 12 lat może przyczyniać się do rozwoju kultury i pielęgnowania łemkowskich tradycji. Tutaj założył młodzieżowy zespół folkowy Lemko Tower. Z jego inicjatywy w starej wieży ciśnień w Strzelcach Krajeńskich powstał łemkowski dom kultury, jest także założycielem Stowarzyszenia Miłośników Kultury Łemkowskiej.

Za całokształt swojej działalności w 2006 r. otrzymał nagrodę ministra kultury „Zasłużony dla kultury polskiej”. Kapłan jest synem znanego krynickiego poety Władysława Grabana, piewcy Łemkowszczyzny.

Spotkania łemkowskie zainaugurowane zostały koncertem prawosławnego chóru „Sotiria” z Gorzowa Wielkopolskiego, złożonego z wiernych Kościołów prawosławnego i katolickiego pod kierunkiem Aleksandra Lewczyszyna, absolwenta Chrześcijańskiej Akademii Teologicznej w Warszawie.

Następnie zaprezentowały się zespoły: „Chemlon” ze Słowacji, „Barwy Lwowa” z Ukrainy oraz Lemko Tower ze Strzelec Krajeńskich, którego założycielem jest proboszcz parafii prawosławnych w Brzozie i Ługach ks. Artur Graban.

Organizatorzy imprezy- przedsiębiorcy Jan Gaborek Prezes Gorzowskiego Koła Stowarzyszenia Łemków w Polsce i członek zarządu Ireneusz Smalec, w rozmowie z KAI podkreślali, że celem spotkań jest ocalenie od zapomnienia kultury łemkowskiej oraz przekazywanie tradycji młodym pokoleniom. Twierdzą też, że coraz trudniej jest organizować takie przedsięwzięcia ze względu na finanse jak również na niewielkie zainteresowanie młodzieży w podtrzymywaniu i propagowaniu rodzimych tradycji.

Łemkowie to górale karpaccy pochodzenia ruskiego, zamieszkali po polskiej stronie Karpat i po stronie słowackiej w pasie Beskidów aż do Tatr. Po wojnie na Ziemie Zachodnie trafiło z Łemkowszczyzny ok. 28 tys. osób. Większość z nich przesiedlono z terenu wschodnich Bieszczad. W Gorzowie Wlkp. mieszka od 3 do 5 tys. ludzi pochodzenia łemkowskiego.

Łemkowie należą do dwóch Kościołów: Kościoła katolickiego obrządku greckokatolickiego oraz do Polskiego Autokefalicznego Kościoła Prawosławnego. W Polsce żyje ok. 6 tys. Łemków.