Poznań: sympozjum w 55. rocznicę śmierci abp. Walentego Dymka

O życiu, posłudze na rzecz Kościoła i zaangażowaniu społecznikowskim abp. Walentego Dymka rozmawiali 22 października uczestnicy sympozjum zorganizowanego z okazji 55. rocznicy śmierci metropolity poznańskiego. Konferencję w Muzeum Archidiecezjalnym poprzedziła Msza św. sprawowana w najstarszej na ziemiach polskich katedrze.

– Abp Walenty Dymek zajmuje poczesne miejsce w historii pasterzy Kościoła poznańskiego – podkreślił w homilii bp Marek Jędraszewski. Biskup pomocniczy archidiecezji poznańskiej zwrócił uwagę na elementy łączące trzy wielkie postaci: abp. Walentego Dymka, kard. Augusta Hlonda i bł. Jana Pawła II, których jednoczyła wiara w Chrystusa, historia i czas.

Kaznodzieja zauważył, że data 22 października jest bardzo wymowna nie tylko dla polskiego Kościoła. Tego dnia w 1948 r. zmarł kard. August Hlond, a osiem lat później odszedł do Pana abp Walenty Dymek. Natomiast w 1978 r. 22 października, na placu św. Piotra w Rzymie, odbyła się inauguracja pontyfikatu Jana Pawła II.

– Te trzy wielkie postaci łączy poznańska katedra – pierwsza spośród katedr polskich – stwierdził bp Jędraszewski. Poznański biskup pomocniczy przypomniał ingres kard. Augusta Hlonda do bazyliki archikatedralnej, a także dzieło odbudowy poznańskiej katedry po zniszczeniach wojennych prowadzone przez abp. Walentego Dymka. – Patrzył na rosnące mury, ale nie dane mu było jej poświęcenie – zauważył kaznodzieja. Wspomniał również o wizycie papieża Jana Pawła II w poznańskiej bazylice archikatedralnej w 1983 r. i spotkaniu, które odbył z duchowieństwem.

– Patrząc na te wielkie postaci, możemy powiedzieć, że powołał ich Bóg, a oni odpowiedzieli na jego wezwanie – podkreślił bp Jędraszewski. Zgromadzeni w poznańskiej katedrze modlili się o łaskę wyniesienia na ołtarze kar. Augusta Hlonda i włączenia do grona świętych bł. Jana Pawła II. Po Eucharystii bp Marek Jędraszewski i wierni modlił się przy grobie abp. Dymka w podziemiach poznańskiej katedry.

Następnie biskup pomocniczy archidiecezji poznańskiej otworzył wystawę pt. „Zgaszony wojną znicz wiary rozpalił – Arcybiskup Walenty Dymek”. Wystawa została przygotowana przez archidiecezję poznańską, parafię katedralną i IPN, oddział w Poznaniu. – Na dwunastu panelach ukazane zostało to, co cenzura starała się wykorzenić na temat abp. Walentego Dymka ze świadomości społecznej Polaków – powiedziała pomysłodawczyni ekspozycji Elżbieta Wojcieszyk z IPN.

Gościem specjalnym sympozjum był o. Fernando J. de Lasala SI z Papieskiego Uniwersytetu Gregoriańskiego w Rzymie. Ojciec profesor w swoim wystąpieniu omówił bulle nominacyjne dla abp. Dymka. – Ozdobna bulla z 1929 r., wystosowana przez Piusa XI, zezwalała na przyjęcie święceń biskupich poza Rzymem, z koniecznością zachowania jedności ze Stolicą Apostolską – podkreślił o. Lasala. Bulla z 1946 r. dotyczyła nominacji bp. Dymka na arcybiskupa poznańskiego. Prelegent podkreślał powściągliwy styl papieża Piusa XII, wyróżniający go od dokumentów wystosowanych przez Benedykta XV.

Wykład pt. „Godność metropolitalna abp. Walentego Dymka w świetle uprawnień metropolitalnych arcybiskupów poznańskich XIX i XX w.” przedstawił Adam Suwart. Dziennikarz „Przewodnika Katolickiego” omówił dokumenty kościelne traktujące o nadaniu godności metropolity poznańskiego abp. Dymkowi, a także kwestie związku i rozdziału między Kościołem poznańskim i gnieźnieńskim. Wytłumaczył też zasadność noszenia paliusza przez abp. Dymka. – Konkordat z lutego 1925 r. nie był zgodny z treścią bulli wystosowanej w październiku przez Piusa XI i ze stanem faktycznym – podkreślił dziennikarz „Przewodnika Katolickiego”.

Metropolia poznańska nie miała diecezji sufragalnej do 1992 r. – Metropolię poznańską z diecezją sufragalną – nowo powstałą diecezją kaliską – powołał do życia Jan Paweł II – zaznaczył Suwart.

O szerokiej społecznikowskiej działalności abp. Dymka mówił w swoim wystąpieniu ks. prof. Leszek Wilczyński z Wydziału Teologicznego Uniwersytetu im. A. Mickiewicza w Poznaniu. – W społecznej pamięci zapisała się jego niezłomna postawa podczas okupacji, dzieło odbudowy katedry i opór wobec władzy komunistycznej po wojnie – zauważył prelegent.

Przekonywał, że nie jest to pełny obraz postawy i działalności metropolity poznańskiego. – Łączył zaangażowanie w sprawy społeczne z pracą duszpasterską, którą zawsze stawiał na pierwszym miejscu – podkreślił ks. prof. Wilczyński.

Abp Dymek angażował się w różne towarzystwa i organizacje pomocowe. Szczególnie bliscy byli mu robotnicy. Prowadził też działalność redaktorską i naukową, pisywał m.in. do „Robotnika” i „Stróża św. Józefa” – dodatku do „Przewodnika Katolickiego”. – Był społecznikiem, który kontynuował dzieło rozpoczęte przez wielkopolskich księży społeczników XIX w., dbając o dobro materialne i duchowe osób i prowadzonych instytucji – zauważył prelegent.

Podczas konferencji odbyła się premiera reportażu dokumentalnego „Arcybiskup Walenty Dymek” autorstwa dr Jolanty Hajdasz, a także promocja książki „Ksiądz Arcybiskup Walenty Dymek Metropolita Poznański (1888-1956):, pod redakcją ks. prof. Leszka Wilczyńskiego. Organizatorem sympozjum były archidiecezja poznańska, Muzeum Archidiecezjalne, Archiwum Archidiecezjalne i IPN.

Wystawę o abp. Dymku w poznańskiej katedrze będzie można oglądać do 21 listopada.

Abp Walenty Dymek urodził się 31 grudnia 1888 r. w Połajewie. W 1912 r. otrzymał święcenia kapłańskie. W 1916 r. przeniesiono go do Poznania na stanowisko sekretarza generalnego Związku Katolickich Robotników Polskich i jednocześnie redaktora czasopisma tegoż związku "Robotnik". W tym okresie brał też aktywny udział w działalności Związku Spółek Zarobkowych.

W latach 1922-1927 należał do zarządu Towarzystwa Obrony Społecznej, które walczyło z ubóstwem. W 1924 r. został sekretarzem generalnym Caritas. Rozwinął wówczas szeroką działalność dobroczynną, szczególnie na rzecz biedoty miasta Poznania. W latach 1925-1929 zasiadał w Radzie Miasta Poznania. W 1929 r. otrzymał sakrę biskupią i został biskupem pomocniczym archidiecezji poznańskiej. W czasie II wojny był internowany w obrębie Ostrowa Tumskiego, a potem na plebanii kościoła pw. Matki Boskiej Bolesnej w Poznaniu.

4 marca 1946 r. – na prośbę prymasa Augusta Hlonda papież Pius XI wyniósł biskupa Dymka do godności arcybiskupiej, doceniając jego niezłomność w czasie okupacji. Po rozwiązaniu istniejącej od 1821 r. unii personalnej pomiędzy metropoliami poznańską i gnieźnieńską został arcybiskupem metropolitą poznańskim. W okresie powojennym był rozpracowywany przez komunistyczny aparat bezpieczeństwa, z czego zdawał sobie sprawę, nie idąc nigdy na jakąkolwiek współpracę z UB.

Zmarł 22 października 1956 r. Został pochowany w poznańskiej katedrze.