Zmarł prawosławny metropolita Michał

Po ciężkiej chorobie zmarł 18 października w Wiedniu prawosławny metropolita Austrii Michał (Michail Staikos).

Za miesiąc ten najwyższej rangi przedstawiciel Patriarchatu Konstantypolskiego w Austrii skończyłby 65 lat. Pod jego kierownictwem Kościół prawosławny w tym kraju stał się ważnym elementem życia społecznego i kościelnego. Obecne w Austrii żyje ok. pół miliona wyznawców prawosławia, należących do różnych jurysdykcji narodowych.

„Odszedł ważny filar ekumenizmu w Austrii i poza nią” – powiedział katolicki metropolita Wiednia kard. Christoph Schönborn. Przyznał, że wiadomość o śmierci metropolity głęboko nim wstrząsnęła i dodał: „Straciłem brata i przyjaciela”.

Przyszły hierarcha urodził się 22 listopada 1946 w Atenach i tam uczęszczał do katolickiego gimnazjum. Studia teologiczne ukończył na uniwersytecie w Salonikach. W 1964 wyjechał do Wiednia i tam w rok później rozpoczął służbę w prawosławnej metropolii Austrii jako sekretarz i ceremoniarz ówczesnego metropolity Chryzostoma (Tsitera). 22 listopada 1977 w stolicy Austrii został wyświęcony na kapłana, a 12 stycznia 1986 przyjął sakrę jako biskup tytularny Christopolis. Pełnił wówczas urząd protosyngiela, czyli kanclerza i sekretarza metropolity. W listopadzie 1991 Święty Synod Patriarchatu Konstantynopola powołał bp. Michała (Staikosa) na urząd metropolity Austrii i egzarchy Węgier.

Reprezentując patriarchę ekumenicznego zajmował pierwsze miejsce na honorowej liście najwyższych hierarchów prawosławnych w Austrii. W październiku 2010 roku pod jego przewodnictwem powołano do życia Konferencję Prawosławnych Biskupów Austrii.

Jednym z ważnych obszarów działalności metropolity był dialog ekumeniczny i międzyreligijny. Przez dwie kadencje, w latach 1995-2000, przewodniczył Ekumenicznej Radzie Kościołów w Austrii. Aż do śmierci był konsultorem ekumenicznej fundacji „Pro Oriente”, z którą pozostawał w ścisłym kontakcie niemal do końca życia. Często reprezentował również Konstantynopol w różnych wydarzeniach wszechprawosławnych i ekumenicznych. Wielokrotnie uczestniczył w organizowanych przez rzymską Wspólnotę św. Idziego międzynarodowych i międzywyznaniowych spotkaniach modlitewnych w intencji pokoju z cyklu „Ludzie i religie”. Z tej okazji odwiedził np. Warszawę na przełomie sierpnia i września 1989. Przez wiele lat był też członkiem Świętego Synodu Patriarchatu Ekumenicznego.

Niemal 50-letni pobyt w Wiedniu sprawił, że prawosławny metropolita czuł się tam „jak w domu”. Podkreślał, że jego ojczyzną jest Grecja, ale jego „adres domowy” to Wiedeń i Austria. Był tam postacią niezwykle lubianą i popularną, otwartą na kontakty. Kiedy przed laty bp Jan Chrapek wszedł na chwilę do katedry prawosławnej w centrum Wiednia, ktoś z obsługi, widząc biskupi pektorał, zawiadomił metropolitę. Ten natychmiast zszedł do świątyni, zaprosił biskupa do swego mieszkania i chwilowa wizyta w katedrze zakończyła się ponadgodzinną dyskusją ekumeniczną i wpisem do księgi pamiątkowej.

W maju br. metropolita Michał otrzymał najwyższe odznaczenie austriackie – Wielką Honorową Odznakę z Gwiazdą „Za zasługi dla Republiki Austrii”. Podczas uroczystości na wiedeńskim Hofburgu prezydent Heinz Fischer wyraził uznanie dla zasług metropolity w integrację prawosławia w Austrii i za ekumenizm.

Przez wiele lat metropolita Michał opowiadał się za rozszerzeniem Unii Europejskiej, która – o czym był przekonany – musi włączyć w swoje szeregi również kraje prawosławne Europy Wschodniej i Południowej. Uważał, że bez prawosławia i wspólnej ekumenicznej przyszłości Kościołów na Wschodzie i Zachodzie nie będzie można mówić o wspólnej Europie.

Napływ migrantów prawosławnych, zwłaszcza z byłej Jugosławii, ale także z Rumunii i Bułgarii, zwiększyły zadania duszpasterskie i aktywność austriackiego prawosławia, stawiając go jednocześnie przed nowymi wyzwaniami. We współpracy z innymi Kościołami prawosławnymi w tym kraju metropolita rozwijał naukę religii oraz duszpasterstwo chorych, więźniów i wojskowych. Wielkie nadzieje pokładał w istniejącej od jesieni ub. roku Konferencji Prawosławnych Biskupów Austrii.

Kard. Schönborn przypomniał, że głęboka przyjaźń łączyła metropolitę z kardynałem Franzem Königiem (1905-2004). Czuł się on „duchowym synem” dawnego arcybiskupa Wiednia.

Po przebytej przed rokiem ciężkiej operacji nowotworowej stan zdrowia hierarchy prawosławnego w ostatnim okresie się poprawił. Jeszcze tydzień temu był w Bratysławie, gdzie katolicki arcybiskup Stanislav Zvolenský przekazał mu relikwie św. Jana Jałmużnika, żyjącego w VII wieku patriarchy Aleksandrii. 14 października w ambasadzie Węgier w Wiedniu otrzymał honorowe obywatelstwo tego kraju, a dzień później odwiedził maryjne sanktuarium Mariazell, gdzie przez dłuższy czas modlił się w kaplicy poświęconej kardynałowi Königowi.