„Tryptyk rzymski” – wielka poezja

Poezja religijna może być wielka – tak Czesław Miłosz ocenił opublikowany przez Jana Pawła II w 2003 roku poemat „Tryptyk rzymski”. W czasach współczesnych żaden inny papież nie przemawiał językiem poetyckim.

U schyłku swego pontyfikatu Jan Paweł II po raz kolejny zadziwił świat, publikując słynny poemat.

Złożony z trzech części utwór to medytacje Ojca Świętego o przemijaniu, tajemnicy świata i stworzenia na kanwie słynnych fresków Michała Anioła w Kaplicy Sykstyńskiej, wreszcie o ofiarowaniu przez Abrahama swojego syna Izaaka, którego dopełnieniem – jak wskazuje autor – była odkupieńcza śmierć Jezusa na krzyżu.

Papieski poemat zawiera też poruszający wątek osobisty. Ojciec Święty napisał w zakończeniu drugiej medytacji o znaczeniu Kaplicy Sykstyńskiej, w której kardynałowie dokonują wyboru kolejnego następcy św. Piotra.

„Tak było w sierpniu, a potem w październiku pamiętnego roku dwóch konklawe” – wspomina Papież rok 1978, gdy kardynałowie wybrali najpierw Jana Pawła I, a następnie Jana Pawła II. „I tak bedzie znów, gdy zajdzie potrzeba, po mojej śmierci” – wyznaje dalej autor.

O papieskim dziele z najwyższym uznaniem wrażał się Czesław Miłosz. Na pytanie, czy twórczość religijna może być wielka, odpowiedział: „Jak wskazuje przykład «Tryptyku» – tak”.

„Na powierzchni są tylko słowa, ale pod spodem zawarta jest właściwie cała nauka Kościoła, cała dogmatyka katolicka. To jest jej najbardziej skrótowe, najbardziej zwięzłe przedstawienie” –  komplementował noblista papieski poemat.

Konsultantem dzieła był poeta Marek Skwarnicki. Tak wspominał początki jego powstania: „Gdy siadaliśmy do obiadu na który zostałem zaproszony, Ojciec Święty powiedział pogodnym głosem: «No to co, panie Marku, wracamy do literatury». Byłem jedynym zaproszonym. Przed Papieżem, na obrusie, leżały komputerowe wydruki «Tryptyku rzymskiego»”.

Karol Wojtyła pisał wiersze i dramaty od młodości, także jako kapłan i biskup. Po wyborze na Stolicę Piotrową zaprzestał twórczości literackiej. Wrócił do niej dopiero po 25 latach pontyfikatu.