Kraków: otwarto Centrum Dokumentacji Zsyłek, Wypędzeń i Przesiedleń

Centrum Dokumentacji Zsyłek, Wypędzeń i Przesiedleń zainaugurowało swoją działalność 1 marca w Krakowie. To efekt porozumienia zawartego między wojewodą małopolskim oraz rektorem Uniwersytetu Pedagogicznego. Centrum ma dokumentować trudne losy Polaków w ostatnich stuleciach.

Inicjatywa powołania do życia centrum powstała w wyniku kilkuletniej współpracy studentów Uniwersytetu Pedagogicznego z wojewodą. Studenci – pod opieką dr. Huberta Chudzio – prowadzą inwentaryzację grobów wojennych na terenie Małopolski. Pracę tę wykonują na zlecenie Małopolskiego Urzędu Wojewódzkiego.

Studenci UP już od kilku lat gromadzą relacje świadków. Przeprowadzili oni, nagrali i spisali ponad 300 wywiadów z Sybirakami i ludźmi przesiedlonymi po II wojnie światowej z terenów wschodnich II Rzeczypospolitej na zachodnie obszary dzisiejszej Polski. Młodzi historycy zebrali również relacje od ludności łemkowskiej poszkodowanej w akcji „Wisła” w 1947 roku. W roku 2009 członkowie Koła wyruszyli na wyprawę do Afryki Wschodniej, gdzie poddali renowacji polskie cmentarze w Tanzanii i Ugandzie. W ubiegłym roku przez ponad tydzień kilka osób zbierało relacje polskich Sybiraków i kombatantów mieszkających w Wielkiej Brytanii w Leicester. W tym roku wybierają się do Australii.

„W początkach swej działalności centrum będzie szczególnie dokumentowało losy żyjących świadków historii, przede wszystkim Sybiraków, Polaków wysiedlonych z terenów Pomorza i tej części Polski, która po 1939 roku została włączona do Rzeszy Niemieckiej oraz z Zamojszczyzny” – mówił dr Hubert Chudzio. „Centrum będzie się zajmować zbieraniem dokumentów, archiwalnych pamiątek związanych z przesiedleniami i zsyłkami” – dodaje.

Rektor UP prof. Michał Śliwa stwierdził, że od wydarzeń II wojny światowej minęło już wiele lat i że czas nagli, by zbierać relacje świadków historii. – „Nabraliśmy dystansu do tych wydarzeń i teraz możemy zwrócić się ku przeszłości” – mówił.

W skład centrum docelowo będzie wchodzić interaktywne muzeum, w którym w sposób nowoczesny będą przedstawione losy polskich tułaczy. Drugi człon centrum będzie stanowić jednostka badawcza, zajmująca się gromadzeniem materiałów związanych z zagadnieniem zsyłek, wypędzeń i przesiedleń Polaków (np. nagrywaniem wspomnień Sybiraków na nośnikach cyfrowych) oraz wydawaniem publikacji w tym temacie, a także promocją zagadnienia poprzez konferencje naukowe i serię odczytów. Centrum będą tworzyć ludzie młodzi, studenci i doktoranci historii pod merytoryczną opieką pracowników naukowych Uniwersytetu Pedagogicznego w Krakowie.

Siedziba centrum znajduje się przy ul. Brackiej 13 w Krakowie – pomieszczenie na początek działalności udostępnił wojewoda małopolski. Potem centrum ma przenieść się do krakowskiego fortu Skotniki.