Kościół a pomoc chorym

Instytucja Kościoła katolickiego już od początku w I wieku istnienia wykonywała świadczenia społeczne na rzecz potrzebujących oraz osób wykluczonych społecznie, bez względu na ich afiliację religijną.

Pomoc ta motywowana jest chrześcijańską zasadą miłości bliźniego, zasadami sprawiedliwości społecznej i solidaryzmu. W Polsce znana jest prospołeczna działalność pierwszych misjonarzy, zakonów oraz parafii. Świadectwem tej działalności są dokumenty historyczne.

Najwcześniejsze usystematyzowane opracowania prospołecznej działalności Kościoła w Polsce posiadamy z lat międzywojennych.

Lata 1918-1939

Działały w tym czasie 72 żeńskie zgromadzenia zakonne, 4614 parafie oraz kilkadziesiąt organizacji charytatywnych (np. Stowarzyszenie Konferencje Wincentego a Paulo, zrzeszające 14 tys. członków).
Dla przykładu można podać na podstawie Rocznika Kościoła Katolickiego w Polsce wydanego przez GUS i ISKK w 1935 roku Stowarzyszenie Pań Miłosierdzia św. Wincentego a Paulo w Polsce wsparło 6774 chorych.

Okres powojenny

Po II wojnie światowej powołana została Krajowa Centrala Caritas. W 1950 działało 16 domów opieki społecznej. We wszystkich diecezjach organizowano „tygodnie miłosierdzia”, w trakcie których zbierano pieniądze dla potrzebujących z parafii. Przy Konferencji Episkopatu Polski działała również Komisja do Spraw Duszpasterstwa Miłosierdzia.

Lata 1980-1990

W samym tylko 1981 roku Komisja Charytatywna Episkopatu otrzymała z zagranicy 1309 ton darów. W 1982 roku 72172 ton z 23 państw. Łącznie od 1984 do 1986 roku Komisja rozdzieliła w parafiach w Polsce 168867 ton darów, w tym 3512 ton lekarstw i sprzętu medycznego. W 1988 organizacje Kościelne rozdały 2226 ton lekarstw i sprzętu medycznego.

W listopadzie 1986 roku Episkopat wydał „Instrukcję o pracy charytatywnej w parafiach”. Stwierdzono w niej, że obowiązkiem każdego katolika jest udzielanie potrzebującemu bezinteresownej pomocy. Instrukcja wylicza wśród potrzebujących: osoby potrzebujące pomocy duchowej (samotne, w depresji), osoby wykluczone obywatelsko, chorych, w podeszłym wieku, uzależnionych. Instrukcja zobowiązywała parafie do powołania Zespołu Charytatywnego.

W 1988 Instytut Statystyki Kościoła Katolickiego przeprowadził badania działalności prospołecznej organizacji i instytucji kościelnych na poziomie lokalnym. Wynika z nich, że w tamtym czasie 5681 parafii na 7526 prowadziło działalność prospołeczną (75%). 1536 parafii prowadziło „zabiegi pielęgnacyjno-higieniczne wobec osoby potrzebującej (np. higiena ciała). 560 parafii organizowało „pomoc i opiekę medyczno-pielęgnacyjną).

Instytut Statystyki Kościoła Katolickiego przygotowuje badanie prospołecznej działalności motywowanej religią na rzecz chorych.