Dzień Judaizmu w Poznaniu: Tora, tałes i filakterie w Bibliotece Raczyńskich

Książki na temat judaizmu i przedmioty związane z kulturą żydowską można oglądać do końca stycznia w Poznaniu. Przygotowana przez Bibliotekę Raczyńskich wystawa zatytułowana „Judaizm – religia, tradycja” została zorganizowana w ramach poznańskich obchodów XIV Dnia Judaizmu w Kościele katolickim.

Na wystawie zaprezentowanej w gmachu Biblioteki Raczyńskich przy ul. Święty Marcin 65 w Poznaniu można zobaczyć oczywiście książki na temat judaizmu, wiary, obrzędów i symboli żydowskich pochodzące ze zbiorów biblioteki. „Pokazaliśmy jedynie część tego, co posiadamy, ze względu na brak miejsca, ale wszyscy zainteresowani tą tematyką mogą zapoznać się z naszymi zbiorami w czytelni” – zaznacza Barbara Matysiak z Biblioteki Raczyńskich.

Wśród wystawionych pozycji są m.in. egzemplarze Talmudu będącego komentarzem do biblijnej Tory, Hagady – przypowieści i opowiadania rabiniczne czy żydowska księga Zohar (Księga blasku), mistyczny komentarz do Tory, Pieśni nad Pieśniami i Księgi Rut. Pokazano też czasopisma, które obecnie biblioteka prenumeruje, a które związane są z kulturą żydowską, m.in. „Midrasz” czy „Miasteczko Poznań”.

Na wystawie można oglądać również fragment Tory, jeden jej pergaminowy zwój pochodzący z kolekcji prywatnej, którą udostępnił Jakoob ben Nistell, członek Związku Gmin Wyznaniowych Żydowskich Filii w Poznaniu. „Skryba przepisujący Torę modlił się, wkładał w tę czynność całego siebie, aby to Słowo Boga było żywe, a nie martwe” – wyjaśnia KAI Jakoob ben Nistell.

Jego własnością są także przedmioty związane z kulturą żydowską. Są wśród nich filakterie, czyli małe, skórzane pudełeczka z kilkoma wersetami Pisma Świętego, które pobożni Żydzi nosili, zgodnie z poleceniem danym Mojżeszowi przez Boga, na ręce, aby, jak wyjaśnia ben Nistell, „nigdy nie zapomnieli, że są wybrani przez Boga i pamiętali o Jego przykazaniach”.

Wystawiony jest również tałes, czyli żydowski szal modlitewny z frędzlami, które mają przypominać modlącemu się Żydowi o Bożych przykazaniach i Jego stałej opiece nad nim oraz kipa, zwana po polsku jarmułką, będąca żydowskim nakryciem głowy. „Używa się ich przede wszystkim podczas modlitwy w synagodze, ale bardzo religijni Żydzi potrafią nawet spać w kipie” – tłumaczy Jakoob ben Nistell.

Zauważa on również, że kipy, podobnie jak serwety służące do przykrywania przygotowywanej na Paschę chałki, której egzemplarz jest także zaprezentowany na wystawie, mogą być misternie haftowane w różnorakie wzory, w zależności od tradycji danego domu czy regionu zamieszkania.

Wystawę „Judaizm – religia, tradycja” można zwiedzać do 30 stycznia w godzinach otwarcia Biblioteki. Więcej informacji na: www.bracz.edu.pl oraz www.poznan,jewish.org.pl.

Jak zaznacza w rozmowie z KAI ks. dr Jerzy Stranz z Referatu Dialogu Kurii Metropolitalnej w Poznaniu w tym mieście „powstała dobra przestrzeń do spotkania chrześcijan i Żydów” dzięki gotowości przedstawicieli Związku Gmin Wyznaniowych Żydowskich oraz dzięki zaangażowaniu abp. Stanisława Gądeckiego. Kiedy w 1998 r. został on mianowany metropolitą poznańskim stał wówczas także na czele Rady ds. Dialogu Religijnego utworzonej przy Konferencji Episkopatu Polski, a w jej ramach Komitetu do Dialogu z Judaizmem.

„Ta przestrzeń spotkania zaowocowała corocznymi obchodami Dnia Judaizmu” – podkreśla ks. dr Stranz zaangażowany w ich organizację. Wyjaśnia również, że od samego początku podczas obchodów Dnia Judaizmu, które w Poznaniu trwają zazwyczaj przez cały tydzień, modlitewną medytację oraz teologiczne rozważanie poprzedzało spotkanie ze słowem, obrazem czy muzyką „opowiadającymi wielobarwny i piękny świat kultury żydowskiej”.

„Z perspektywy czasu można powiedzieć, że jest to dobre doświadczenie dialogu, który dojrzewał na różnych płaszczyznach: w codzienności życia i w przeżyciach religijnych, na płaszczyźnie teologicznej i w sferze kultury, a także w wymiarze modlitwy” – podsumowuje ks. dr Stranz.