Międzynarodowa Konferencja Polonijna

Duszpasterska troska o rodziny emigrantów, pomoc w integracji z nowym środowiskiem i w przezwyciężaniu lęku przed przyszłością – to tematy poruszane podczas Międzynarodowej Konferencji Polonijnej 12 października w Poznaniu. Spotkanie w Domu Głównym Towarzystwa Chrystusowego dla Polonii Zagranicznej przebiegało pod hasłem „Duszpasterstwo migrantów – duszpasterstwem rodzin”.

W konferencji wzięło udział przeszło sto osób, w tym naukowcy i duszpasterze emigracyjni z Brazylii, Hiszpanii, Italii, Danii, Irlandii i Polski, kapłani i klerycy z Towarzystwa Chrystusowego dla Polonii Zagranicznej oraz siostry ze Zgromadzenia Misjonarek Chrystusa Króla dla Polonii Zagranicznej z matką generalną Edytą Rychel.

Międzynarodową Konferencję Polonijną zorganizował Instytut Duszpasterstwa Emigracyjnego (IDE), Ruch Apostolatu Emigracyjnego i Ośrodek Badań nad Polonią i Duszpasterstwem Polonijnym Katolickiego Uniwersytetu Lubelskiego.

Do jej uczestników, którzy pochylali się nad problematyką współczesnej rodziny na emigracji i rozdzielonej przez wyjazdy emigracyjne, swoje przesłanie skierowała m.in. Papieska Rada ds. Migrantów i Podróżujących. „Rodzina migranta powinna być przekształcona w efektywny czynnik ewangelizacji i konsolidacji wartości chrześcijańskich ubogacający nie tylko działanie duszpasterskie i charytatywne Kościoła, ale także czyniący rodzinę forpocztą ewangelizacji” – czytamy w przesłaniu Papieskiej Rady.

Członkowie Rady podkreślają także, iż „Kościół pragnie być tam, gdzie są migranci, aby dzielić z nimi radości i nadzieje, jak również smutki i cierpienia migracji”. Jednocześnie składają oni podziękowanie wszystkim Chrystusowcom „za wspaniałą pracę duszpasterską na rzecz migrantów polskich na całym świecie”.

Podczas Mszy św. rozpoczynającej konferencję, przewodniczący jej bp Wojciech Polak, delegat Konferencji Episkopatu Polski ds. Duszpasterstwa Polskiej Emigracji, zwrócił uwagę, że „dzisiaj, kiedy prawie każda polska rodzina jest dotknięta przebywaniem kogoś na emigracji, potrzeba nam solidarności wobec siebie nawzajem i autentycznej pasterskiej troski”. Podkreślił jednocześnie, że „żywą ikoną migrującej rodziny” była i jest Święta Rodzina, której nieobce było doświadczenie emigracji

– Tylko w świetle wiary, która działa przez miłość możemy tak naprawdę uświadomić sobie wartość tej podstawowej rzeczywistości, jaką jest rodzina i zobaczyć, co należy czynić, aby duszpasterstwo emigracji było, może jeszcze bardziej niż dotychczas, prowadzone w nowy sposób, nowymi metodami, z nową gorliwością jako duszpasterstwo rodzin – wyjaśnił delegat polskiego episkopatu. Aby tak rzeczywiście było, nie należy, jego zdaniem, „zatrzymywać się tylko na zewnętrznym fakcie emigracji, ale z właściwą sobie delikatnością i zrozumieniem przenikać do wnętrza postaw i decyzji”.

Rozpoczynając obrady konferencji ks. Wiesław Wójcik TChr, dyrektor IDE, przypomniał słowa Jana Pawła II, który, jak zauważył, „często w orędziach na Światowy Dzień Migranta i Uchodźcy podkreślał, że «rodziny emigrantów powinny znaleźć wszędzie w Kościele swą ojczyznę» oraz właściwe duszpasterstwo”. – W związku z tym podczas konferencji chcemy postawić sobie fundamentalne pytanie: Jak prowadzić dzisiaj duszpasterstwo nie tylko dla przybyłych, ale wśród tych i z tymi, którzy zostali oderwani od swoich korzeni? – stwierdził ks. Wójcik.

Ks. dr Andrzej Pryba MSF z Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza w Poznaniu zwrócił uwagę, że „dla Kościoła katolickiego małżeństwo i rodzina jest najcenniejszym dobrem, z którym związana jest przyszłość świata i ewangelizacji”. Dlatego, jak zauważył prelegent powołując się na soborową Konstytucję duszpasterską o Kościele w świecie współczesnym, powinnością Kościoła jest „ochrona i wspieranie małżeństwa i rodziny, czego wyrazem jest duszpasterstwo rodzin”, które „jest w Kościele dziedziną pierwszoplanową”.

Ks. Pryba przypomniał też słowa Jana Pawła II z adhortacji „Familiaris consortio”, w której wyraził przekonanie, że „przyszłość ewangelizacji zależy w wielkiej mierze od domowego Kościoła”. Stąd też współcześnie, „ze względu na narastające problemy i zagrożenia dotykające rodzinę”, także związane ze zjawiskiem migracji, „Kościół powinien pochylać się nad nią w sposób jeszcze bardziej zdecydowany” – przekonywał misjonarz Świętej Rodziny.

Z kolei ks. Sławomir Wiktorowicz MSF, pracujący w hiszpańskiej Maladze, nakreślił realia pracy duszpasterskiej w tym kraju, do którego migranci przybywają zarówno z krajów Unii Europejskiej, jak i z Afryki i Ameryki Południowej. Jednocześnie zauważył, że wiele zjawisk społecznych, zwłaszcza negatywnych, występujących w Hiszpanii stopniowo pojawia się także w Polsce.

Prelegent przybliżył również słuchaczom obserwacje i wnioski odbywającego się w dniach 27 kwietnia – 1 maja br. w Maladze VIII Kongresu Biskupów Europy „Europa ludzi w drodze – przezwyciężyć lęki i nakreślić perspektywy”. Jak zaznaczył ks. Wiktorowicz, biskupi biorący udział w kongresie nie poszukiwali przyczyn migracji ani rozwiązań, jak sobie z tym zjawiskiem poradzić, ale „jego głównym celem była analiza konsekwencji ruchów migracyjnych dla pracy duszpasterskiej Kościoła w Europie”. W Unii Europejskiej mieszka bowiem, według danych przytoczonych przez ks. Wiktorowicza, ok. 27 mln imigrantów oraz 4-8 mln imigrantów nielegalnych.

Biskupi Europy, co podkreślił prelegent, dostrzegli obawy obywateli krajów Unii przed imigrantami, jako zagrożeniem dla ich własnej kultury i bezpieczeństwa. Skutkuje to próbami izolowania się krajów europejskich przed napływem migrantów. Jednocześnie przypomnieli oni, że „chrześcijanie powinni w sposób aktywny włączyć się w program przyjmowania i integracji imigrantów”.

Pasterze Kościoła zauważyli też, że „imigranci są cenną pomocą w rozwoju rodziny narodów, dzięki potencjałowi ludzkiemu, duchowemu i kulturalnemu”. – Biskupi wyrazili jednocześnie żal, że w duszpasterstwie parafialnym biblijne przesłanie o cudzoziemcach nie jest dobrze przedstawiane i wykorzystywane – zaznaczył ks. Wiktorowicz, czego konsekwencją jest to, że w wielu miejscach społeczeństwo widzi „negatywny wydźwięk migracji”. Dlatego biskupi zaapelowali o „dialog międzykulturowy oraz tworzenie autentycznej kultury przyjęcia, która uszanowałaby godność i prawa wszystkich”.

Ks. Wiesław Wójcik TChr zaznaczył w rozmowie z KAI, że konferencja stanowiła „próbę odpowiedzi na apel Benedykta XVI wypowiedziany w maju 2006 r. w Warszawie”. „Ojciec Święty mówił wówczas: «Dzisiaj Kościół polski stoi przed wielkim wyzwaniem, jakim jest duszpasterska troska o wiernych, którzy Polskę opuścili. Plaga bezrobocia zmusza wiele osób do wyjazdu za granicę. Gdy rodziny są przez to rozdzielone, gdy rwą się więzi społeczne, Kościół nie może być obojętny»” – przypomniał dyrektor IDE. Ujawnił również, że planowana jest już na przyszły rok kolejna konferencja poświęcona zagadnieniom związanym z duszpasterstwem emigracyjnym.

Instytut Duszpasterstwa Emigracyjnego został powołany w 1984 r. w Towarzystwie Chrystusowym dla Polonii Zagranicznej, utworzonym przez Sługę Bożego kard. Augusta Hlonda (1881-1948) w celu sprawowania duchowej opieki nad Polakami, którzy opuścili swoją ojczyznę.

W ramach swojej działalności IDE m.in. zgromadził i opracował ogromną, wciąż uaktualnianą bazę informacyjną o duszpasterstwie polonijnym na świecie, dostępną na stronie internetowej: www.tchr.org/ide. Można tam znaleźć adresy Polskich Misji Katolickich, parafii oraz polskich duszpasterzy w poszczególnych krajach i miastach na wszystkich kontynentach, a także zlokalizować kościoły, w których liturgia sprawowana jest w języku polskim. Na stronie dostępne są również teksty modlitw i obrzędy Mszy św. w 13 językach.