Archidiecezja przemyska: więźniowie porządkowali cmentarze żydowskie

Grupa więźniów z Zakładu Karnego w Łupkowie oraz z podległego Oddziału Zewnętrznego w Moszczańcu w ramach programu resocjalizacyjnego „Non omnis moria – nie wszystek umarłem” porządkowali w ramach wolontariatu kirkuty w Dukli i w Woli Michowej (pow. sanocki). Podobne prace w Oleszycach w pow. lubaczowskim wykonali więźniowie z Przemyśla.

Zakład Karny w Łupkowie realizuje wspólne przedsięwzięcie polskiej i izraelskiej Służby Więziennej pod nazwą „Tikkun – Naprawa”, w ramach którego więźniowie odnawiają w całej Polsce cmentarze żydowskie. Program jest podzielony na dwie części: teoretyczną i praktyczną. Osadzeni w Łupkowie najpierw poznali dzieje, religię, kulturę i obyczaje narodu żydowskiego, ze szczególnym uwzględnieniem ich historii w miejscowościach z terenu Bieszczad i Beskidu Niskiego, nagle przerwanej zagładą w okresie II wojny światowej. Wzięli też udział w spotkaniach z Naczelnym Rabinem Polski Michaelem Schudrichem oraz Agnieszką Kargol, koordynatorką programu z ramienia Fundacji Ochrony Dziedzictwa Żydowskiego.

Zapoznali się też z wypożyczoną z Instytutu Pamięci Narodowej w Rzeszowie wystawą, składającą się z kompilacji ok. 40 tablic, wybranych z dwóch ekspozycji pt. „Getta i obozy dla ludności żydowskiej na Rzeszowszczyźnie podczas II wojny światowej” oraz „Sprawiedliwi wśród Narodów Świata”. Powyższe wystawy, przedstawiały tematykę: zagłady żydowskich mieszkańców Podkarpacia w okresie okupacji, hitlerowskie metody eksterminacji pośredniej: getta i obozy pracy, a także realizację tzw. ostatecznego rozwiązania kwestii żydowskiej w całym Generalnym Gubernatorstwie oraz działania Polaków, których Instytut Yad Vashem odznaczył medalem „Sprawiedliwy wśród Narodów Świata” za to, że w latach 1939-1945, ryzykując życie, pomagali ludności żydowskiej uniknąć śmierci z rąk Niemców.

Więźniowie wysłuchali też wykładu kuratora wystawy, dr Elżbiety Rączy z rzeszowskiego IPN na temat Holocaustu na Ziemi Rzeszowskiej.

W części praktycznej mieli za zadanie uprzątnąć cmentarze żydowskie w Dukli i Woli Michowej. Zwłaszcza ten drugi obiekt wymagał wiele pracy, bowiem był wyjątkowo zaniedbany i niemal cały zarośnięty krzakami.

– Porządkowanie przez skazanych cmentarzy żydowskich, poprzedzone szeregiem wykładów i warsztatów o żydowskiej historii, kulturze i religii spowodowało, że osadzeni zapoznając się z mroczną historią Holocaustu uzmysłowili sobie do jakich zbrodni może prowadzić nietolerancja, przemoc i nienawiść wobec drugiego człowieka – twierdzi kpt. Henryk Antoniewicz zastępca kierownika działu penitencjarnego.

Łupków jest zakładem karnym dla mężczyzn o złagodzonym rygorze. Zakład ma charakter półotwarty, co oznacza, że więźniowie w wyznaczonych godzinach opuszczają więzienie i wykonują różne prace w ramach wolontariatu. Henryk Antoniewicz wyjaśnia, że swoją pracą społeczną spłacają swój dług społeczeństwu i jednocześnie uczą się funkcjonowania w normalnym życiu, bowiem zazwyczaj znajdują się na końcowym etapie odbywania kary. Osadzeni, są skazani za różne przestępstwa, także te najcięższego kalibru, jak gwałt czy morderstwo, jednak oni na ogół nie opuszczają więzienia.

Także więźniowie z Zakładu Karnego w Przemyślu we współpracy z Gminą Wyznaniową Żydowską w Warszawie podjęli się uporządkowania cmentarza żydowskiego w Oleszycach (powiat lubaczowski). czterem skazanym w prowadzonych pracach towarzyszył Bogdan Lisze ze Stowarzyszenia na Rzecz Odnowy Zabytków Kultury Żydowskiej w Powiecie Lubaczowskim, który zapoznał ich z historią pochodzącej z drugiej połowie XVIII wieku nekropolii.