W Radomsko zostanie odsłonięty pomnik Żołnierzy Wyklętych

Msza św. pod przewodnictwem abp Stanisława Nowaka metropolity częstochowskiego w kościele pw. Najświętszej Maryi Panny Królowej Polski w Radomsku oraz odsłonięcie pomnika Żołnierzy Wyklętych w Parku Solidarności składają się na program obchodów Roku Konspiracyjnego Wojska Polskiego. Uroczystości odbędą się w niedzielę 26 września.

Bryła pomnika poświęconego pamięci Żołnierzy Wyklętych oraz ich legendarnemu przywódcy Stanisławowi Sojczyńskiemu „Warszycowi” będzie miała kształt leżącej litery V symbolizującej zwycięstwo, zwieńczonej kurhanem. Środkowa część pomnika ma przypominać zniszczoną mogiłę symbolizującą miejsce pochówku żołnierzy Konspiracyjnego Wojska Polskiego pochowanych w Bąkowej Górze – ofiar represji komunistycznych.

Integralną częścią pomnika będzie tablica z 230 nazwiskami żołnierzy i współpracowników Stanisława Sojczyńskiego „Warszyca”. Jego autorem i pomysłodawcą jest Marek Szczepanik – rzeźbiarz, twórca pomników Żołnierzy Wyklętych. Patronat honorowy nad budową i odsłonięciem pomnika przyjął w swym czasie Prezydent Rzeczypospolitej Polskiej ś.p. prof. Lech Kaczyński.

Pomnik upamiętnia żołnierzy konspiracyjnego wojska polskiego utworzonego przez kpt. Stanisława Sojczyńskiego „Warszyca”, poległych i pomordowanych w walce z komunistycznym zniewoleniem w latach 1945 – 1955.

Stanisław Sojczyński „Warszyc” urodził się 30 marca 1910 r. w Rzejowicach w powiecie radomszczańskim. W okresie II wojny światowej jako podporucznik Wojska Polskiego trafił do punktu mobilizacyjnego w Łodzi, później walczył w okolicach Hrubieszowa w grupie "Kowel" dowodzonej przez płk. dypl. Leona Koca. Jesienią 1939 r. został zaprzysiężony przez swojego nauczyciela Aleksandra Stasińskiego "Kruka" na żołnierza Służby Zwycięstwu Polski pod pseudonimem "Wojnar" (później używał pseudonimów "Zbigniew" i "Warszyc").

W 1939 r. został komendantem Podobwodu Rzejowice, a od października 1942 r. pełnił także funkcję zastępcy komendanta Obwodu Radomsko AK, był równocześnie szefem Kierownictwa Dywersji w Obwodzie. W 1943 r. dwie akcje przeprowadzone przez żołnierzy por. Sojczyńskiego odbiły się głośnym echem w całej okupowanej Polsce. W maju 1943 r. gestapowcy i żandarmi dokonali publicznej egzekucji we wsi Dmenin. Powieszono 11 osób (w tym 12-letniego chłopca). 3 sierpnia 1943 r. Niemcy przeprowadzili pacyfikację Rzejowic – rodzinnej wsi Stanisława Sojczyńskiego. Zabito kilku mieszkańców, aresztowano i wywieziono do Radomska wielu członków podziemia. "Zbigniew" uzyskał zgodę komendanta obwodu mjr. Polkowskiego "Korsaka" na przeprowadzenie akcji uwolnienia więźniów. W nocy z 7 na 8 sierpnia 1943 r. stuosobowy oddział dowodzony przez por. Sojczyńskiego zaatakował więzienie w Radomsku. W wyniku przeprowadzonej bez strat akcji uwolniono ponad 40 Polaków i 11 Żydów. Po tej akcji por. Sojczyński utworzył pierwszy w Obwodzie Radomsko oddział partyzancki, którym dowodził do listopada 1943 r.

Po wojnie w 1945 r. kpt. Stanisław Sojczyński "Warszyc", sam poszukiwany przez komunistyczny aparat bezpieczeństwa, poczuł się odpowiedzialny za losy swoich byłych podwładnych. Wiosną 1945 r. "Warszyc" zaczął ponownie zbierać swoich dawnych żołnierzy, nawiązał także kontakty z innymi oddziałami zbrojnymi, stawiającymi opór komunistom. W maju 1945 r. w Radomsku odbyło się zaprzysiężenie pierwszych dowódców organizacji, która początkowo nosiła kryptonim "Manewr", następnie "Walka z Bezprawiem", a od 8 stycznia 1946 r. przyjęła nazwę "Samodzielna Grupa Konspiracyjnego Wojska Polskiego" o kryptonimie "Lasy", "Bory". W czerwcu 1946 r. „Warszyc” został ujęty przez funkcjonariuszy Urzędu Bezpieczeństwa. Proces "Warszyca" i jego 11 podkomendnych odbył się przed Wojskowym Sądem Rejonowym w Łodzi w dniach 9-14 grudnia 1946 r. Wyrok w sprawie Stanisława Sojczyńskiego i jego towarzyszy został wydany 17 grudnia 1946 r. „Warszyc” został skazany na karę śmierci. Wyrok śmierci wykonano 19 lutego 1947 r.